Elmalılı Tefsirinde Tasavvuf

Elmalılı Hamdi Yazır, yakın dönem Türk ilim ve fikir tarihinde önemli yeri olan bir şahsiyettir. O, dinamik bir ilim anlayışına sahip olup, İslam’ın yeniden yorumlanıp çağımız insanına takdim edilmesi gerektiğini belirtmiş, dinî, hukukî, sosyal konular üzerinde fikirler üretmiş ve yaşadığı devir Müslümanlarına bu konuda yeni ufuklar açmış bir din bilginidir. Türk toplumunun o gün için yaşadığı süreçte geri kalmışlığını İslam dinine fatura etmek isteyenlere karşı Elmalılı’nın tavrı önemlidir.

Elmalılı’ya göre, geçiş sürecinde çözüm noktasında yapılması gerekli olan şey, Türk toplumunu dinine ve dini değerlerine karşı küstürmek değil, bilakis yüzyıllardır toplumu ayakta tutan dinin, birleştirici yönüne dikkatleri çekip toplumu yeniden o ihtişamlı günlerine kavuşturmaktır. Elmalılı, toplumda hurafelerinin yayılmasının sebeplerinin başında yeterli din eğitiminin verilemediği, din ilminin iyi tahsil edilmediği, belirtir. Bunun bir sonucu olarak da toplumda dinî bilgilerin esası bilinmeden, dinî bilgi, ağızdan ağıza bir efsane gibi dolaştırılarak, cahiliye devirlerinden ve cahiliye bölgelerinden daha yaygın bir hale getirildiğini belirtir.

Günümüzde de zaman zaman bazı kimselerin toplumu ifsad için ileri sürdükleri ve o gün için de birtakım kimselerin dile getirdiği Allah’a yaklaşmak için imanın yeterli olacağı, ibadete gerek olmadığını gibi fikirler söyleyip toplumu ifsad etmek isteyenlere karşı, Elmalılı o gün içinde yaşadığı toplumu uyarma görevini yapmıştır. Elmalılı’nın dile getirdiği bu ve daha birçok husus, Elmalılı tefsirinin Müslümanlar için ne kadar önemli olduğu bir kez daha ortaya koymaktadır. Biz de böylesi önemli bir eserin içerisinde ele alınan tasavvûfî konuları bir araya getirmek suretiyle yeniden bir kez daha hem Elmalılı ve Tefsirine, hem de tefsirdeki tasavvûfî konuları bir araya getirmek suretiyle dikkatleri bu alana çekmeye çalıştık.