Fakih ve Toplum

İslam Hukuku'nun toplumsal kaynağı ve bu hukukun toplumsal değişme ile ilişkisi değerinden hiçbir şey kaybetmeyen bir araştırma ve tartışma konusudur. İslam Hukuku ve sosyal yapı arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar belirli bir dönemi ele almak yerine, İslam Tarihi boyunca yaşanan gelişmeleri kavramaya çalışarak bir takım genellemelerde bulunmaya çalışmakta, ancak buna dayanan tespitler çoğunlukla yüzeysel olmaktan öteye gitmemektedir.

Bu çalışmada 16. yüzyılda Osmanlı Devleti’ndeki sosyal yapı ve fıkıh arasındaki ilişki dönemin fetvalarına dayanılarak incelenmiştir. Bu çerçevede bir kaynak olarak örfün değeri, sosyal yapı ve din arasındaki ilişkiyi kuran fakih ve mücedditlerin temel yaklaşımları, din ve fıkıh arasındaki ilişki, siyasi otoritenin kaynaklık değeri ve bundan doğan problemler geleneksel kabullerden bağımsız olarak tespit edilmeye çalışılmıştır.