Maraş Raporu: Kurtuluş Harbi-Tarihi Eski Eserleri-Folkloru

Zengin tarihî geçmişi, tabii ve sınai zenginliği ve renkli folkloru ile, son dönemde büyük bir atılım yaparak büyükşehir statüsüne kavuşan ve Türkiye'nin sayılı illeri arasında yer alan Maraş, kültür alanında da büyük atılımlara imza atmıştır.

Tarihî zenginliği ve geçmişi, kültürü ile hakkında daha pek çok eserin çıkacağına inandığımız Kahraman Maraş'ımızla ilgili eserlerden bir tanesi de, folkloru, eski eserleri, yetiştirdiği insanları, tarihi ve kurtuluşuna ilişkin –yayına hazırladığımız– elinizdeki yazma Osmanlıca rapordur.
Dönemin Kültür Direktörlüğü/İl Kültür Müdürlüğü'nce 1926-29 yılları arasında derlenip kaleme alınan ve Kılıç Ali'nin terekesinden çıkan rapor dört ana bölümden oluşmaktadır:
1. Halkiyât/folklor encümeni raporu: Kader, takdir, ecel, rızık, tevekkül ve kanaat anlayışı gibi dine ait an‘aneler; giyim, konuşma, sofra, bayram, Kur’ân hatmi, hastaların muska ile tedavisi ve nazar gibi içtimai an’aneler; halk kasideleri, darb-ı meseller, saz şairleri ve düğünler.
2. Âsâr-ı atîka/eski eserler encümeni raporu: Bazı çizimlerin de yer aldığı bu bölüm Maraş, Elbistan, Göksun, Pazarcık ve Efsus/Afşin'daki eski eserlerle ilgilidir.
3. Maraş tarihi: Müslümanlık önce ve sonrasındaki tarihi; Maraş'ta yetişen edip, alim ve fakihler; sanayii; Osmanlı idaresi ve valileri; türbe ve ziyaret mahalleri.
4. Maraş'ın işgali ve kurtuluşu: Maraş'ın İngilizler ve Fransızlar tarafından işgali ve kurtuluşu.