Bilim Felsefesi

Bilimsel bilgi nasıl üretilir? Bilim, mutlak hakikate yaklaşıyor mu? Siyaset ve cinsiyetten etkileniyor mu? Bilimsel bilgi diğer bilgi türlerinden farklı mıdır? Psikoloji (Bir makine düşünebilir mi?), fizik (Dünya, belirlenimci midir?) ve biyoloji (Evrimin karmaşıklık eğilimi var mıdır?) gibi belirli bilimlerde ortaya çıkan felsefi soruları nasıl düşünebiliriz? Hepsinden önemlisi, bilimin doğası nedir? Geoffrey Gorham’ın Bilim Felsefesi tüm bu sorulara ve daha fazlasına temas eden, alana kolayca giriş yapmanızı sağlayacak bir rehber kitap niteliği taşıyor.

"Bilim felsefesi sadece (kendine özgü dergileri, dersleri, dernekleri vb. ile) akademik felsefenin profesyonel bir alt disiplini olarak ortaya çıkmasına rağmen, aslında felsefenin kendisi kadar eskidir (yani gerçekten çok eskidir). Bu durum, bilgi âşığı filozofların bilimsel bilginin gücü ve derinliğinden daima etkilenmiş olmasından kaynaklanır. Batı geleneğindeki en büyük filozofların pek çoğu, bilim filozoflarıydı (en azından yarı zamanlı); mesela Aristoteles, Descartes, Hume, Kant, Mill ve Russell. Aslında, felsefe ve bilim arasındaki bu mutlak fark nispeten yenidir. 19. yüzyıldan önce sadece felsefe ya da “doğal felsefe” vardı. Isaac Newton’un mekanikteki şaheseri, Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri olarak başlıklandırılır. Her ne kadar felsefe, bilimin günlük pratiğinde rutin şekilde kendisini göstermese de bilimin en yeni ve en ileri safhasındaki problemler genellikle zaman ve mekân, nedensellik ve deneyimle ilgili derin felsefi meselelere dönüşecektir. Böyle olunca, en büyük bilim insanlarından bazılarının kendi yönelimlerinde içtenlikle felsefi bir yol takip etmeleri şaşırtıcı değildir. Newton ile beraber Galileo, Darwin, Niels Bohr, Albert Einstein, Stephen Jay Gould ve Stephen Hawking için de söylenebilir bu. İlk bakışta göreceğimiz gibi, erken dönemin bilim insanları basitçe doğal dünyaya özel bir ilgi duyan filozoflardır.

Felsefe, özellikle son zamanlarda uygulandığı gibi, oldukça soyut bir teşebbüstür. 20. yüzyılın önde gelen filozofu Wilfrid Sellars’ın dediği gibi felsefenin amacı, “İfadenin mümkün olan en geniş anlamında bulunan şeylerin, terimin mümkün en geniş anlamında nasıl birbirinden ayrılmadığını anlamaktır.” Bu bilim felsefesi için de geçerlidir."