İslam’da Özgürlük Kavramı

Prof. Dr. Franz Rosenthal iki değerli eseri, Menahicu'l-Ulemai'l-Muslimin fi'l-Bahsi'l-İlmi (Müslüman Bilginlerin Bilimsel Araştırma Yöntemleri) ile İlmu't-Tarih İnde'l-Muslimin (İslami Tarih Yazıcılığının Tarihi) yıllar önce Arapçaya çevrildiğinden ve her iki çeviri de birkaç kez yeniden basıldığından beri Arap araştırıcılar nezdinde meçhul değildir. Burada çevirdiğimiz inceleme, sözü edilen iki eser de izlenen yöntemle yazılmıştır. Bu, hem güzellikleri, hem de kötülükleri ve eksikleri olan bir yöntemdir. Derlemeye ve toplamaya dayanır, konuyla ilgili başka mümkün kaynaklarda bütün yer alanlar araştırılır. Bu derlenmiş malzeme, bundan sonra yalnızca gözlemlerin ve çözümleyici kısa eklemelerin araya girdiği, çoğunlukla konuyla ilgili olmaktan çok kullanılan kaynağın sournlarıyla ve kullanılış biçimiyle ilgili altyazılar ve ayrıntılı açılımların ağırlaştırdığı uzun alıntılarla dolu bölümlerde düzenlenmiştir. İnceleme bitince araştırıcı nezdinde konuyla ilgili bütün malzemenin elinde olduğuna dair bir izlenim doğar. Ona bütün düşen, elinde toplanan bu belgesel bol malzemeden yola çıkarak incelemeye başlamaktır. Böyle bir izlenim, Rosenthal'ın bu kitabını çevirmeye giriştiğimizde bizde de oluştu. Ayrıca bu izlenim, bu sunuşun sonunda en önemlilerin listesini sunduğumuz öteki bazı kitap ve makalelerini okuduğumuzda da doğdu.