Aliya İzzetbegoviç Eserleri Katkıda Bulunduğu Ürünler 

Son yüzyılın en önemli Müslüman düşünür ve devlet adamlarından birisi olan Aliya İzetbegoviç’in başyapıtı sayılan Doğu Batı Arasında İslam, büyük bir bilgi birikimini derin bir tefekkür ile harmanlayarak geniş bir bakış açısı sunuyor. Felsefe, sanat ve sosyoloji gibi disiplinlerin kültürel öğelerle etkileşimlerini temel alan bir düşünce sistematiği inşa eden İzetbegoviç, İslam’ın kuşatıcı ve dönüştürücü özüne doğru bir yol izliyor. Doğu’da ve Batı’da, İslam’ın bütün güzelliklerini tıpkı güneşin hareketlerini takip eder gibi modern dünyanın karanlık yanlarına ulaştırmak isteyen bu eser aynı zamanda örnek bir yaşamın da ürünü. “İslam, adını kanunlarından, emir ve yasaklarından, talep ettiği bedensel ve ruhsal çabadan değil, tüm bunları kapsayan ve aynı zamanda aşan, bir marifet anından, ruhun zaman ile yarışma kuvvetinden, bir mevcudiyetin sunabileceği her şeye tahammül etme dirayetinden, tek kelime ile teslimiyet hakikatinden almıştır. Ey teslimiyet, senin adın İslam’dır!”

Bugün kamuoyuna takdim ettiğimiz deklarasyon, yabancılara veya şüphe duyanlara, İslam dininin, şu ya da bu sistemden yahut düşünceden üstün olduğunu kanıtlamayı amaçlayan bir müfredat kitabı değildir. Bu deklarasyon, nereye ait olduklarını bilen, kalplerinin derinliklerinde hangi tarafta durduklarını hisseden Müslümanlara hitaben yazılmıştır. Bu, insanların hissettikleri aşk ve aidiyetin bera berinde hangi sorumlulukları getirdiği konusunda elzem sonuçlar ortaya çıkarmalarına vesile olacaktır.

Din ahlaktır; onu hayata geçirmek ise terbiyedir.

Biz de zalimlerden olursak, zulme karşı savaşmamızın bir anlamı kalmaz. Kitaba uyacağız.

Bir şahsın yüceltilmesi hadisesi, geçmişte ve bugün var ama İslam’a kesinlikle yabancıdır! Çünkü bu bir çeşit putçuluktur!

Çok yaşadım ve çok yoruldum. Şimdi sevgilime kavuşmak istiyorum.

Özgürlük verilmez, alınır.

İyi insan olmadan iyi Müslüman olamayız.

Biz ölüyoruz ama onlar da kazanmıyorlar.

İlimle din, birbirinden ayrıldığı takdirde, din insanları geri kafalılığa, ilim ise ateizme sürükler.

Düşmanına benzediğin zaman, savaşmanın anlamı kalmaz.

Bütün yücelik ve şükran Allah’a aittir ve insanların gerçek kalitesini ancak Allah tespit edebilir.

Ben Müslümanım ve Müslüman olarak kalmaya kararlıyım. Bu hayatımın sonuna kadar böyle devam edecek.

Çünkü İslam benim için iyi ve asil olmanın en doğru ifadesidir.

Olduğunuz gibi kalın. Dininizi, milliyetinizi koruyun. Kimliğinizi kaybetmenin bedeli köleliktir. Köle Olmayın...

 - Aliya İzzetbegoviç

İslam'a göre insani ve bu sebeple de İslami olan her şey son raddede iman etmek ve iyi amel işlemekten oluşmaktadır.

Bana biri "İslam nedir?" diye sorduğu ve özellikle de bunu çocuğum yaptığı zaman cevabım şu olacaktır: İman etmek ve iyi amel işlemektir. Ondan sonra da namaz oruç, zekât ve hac hakkında konuşurum ve sonunda da şunu vurgularım bunlar  ibadetlerdir. Eğer senin ruhun Allah'a olan imanla ve davranışların iyilikle doluysa onlar İslam 'a aittir. Yok eğer bunlar yoksa bu ibadetler diğer bütün boş inançlar gibi anlamsızdırlar.

İslam'ın ilerlemesini sakin ve teslimiyetçi kimseler değil, cesur ve isyankâr ruhlu kimseler gerçekleştirecektir.

Bugün komuoyuna takdim ettiğimiz deklarasyon, yabancılara veya şüphe duyanlara, İslam  dininin, şu ya da bu sistemden yahut düşünceden üstün olduğunu kanıtlamayı amaçlayan bir müfredat kitabı değildir. Bu deklarasyon, nereye ait olduklarını bilen, kalplarinin derinliklerinde hangi tarafta durduklarını hisseden Müslümanlara hitaben yazılmıştır. Bu insanların hissettikleri aşk ve aidiyetin beraberinde hangi sorumlulukları getirdiği konusunda elzem sonuçlar ortaya çıkarmalarına vesile olacaktır.

Aliya İzzetbegoviç

Bosna’nın bağımsızlık mücadelesi, Aliya İzzetbegoviç’ten ayrı düşünülemez. O her şeyden öte, insanın evrensel sorunları üzerine düşünen Müslüman bir mütefekkir, baskılara boyun eğmeyen bir özgürlük savaşçısı, halkının direnişine öncülük eden bir lider, askeri ve diplomatik alandaki başarılarıyla devlet kurmuş bir önderdir. Onun eylemci yönünün yanı sıra kendisini ele veren bilge kişiliği, öncülük ettiği bu mücadelenin karakterini belirlemiştir.

Dört kitaptan oluşan Aliya İzzetbegoviç Kitaplığı, Bilge Kral’ın anlaşılmasına önemli bir katkı yapmakla kalmıyor, Müslüman Boşnak toplumunun ait olduğu medeniyetin yeniden diriltilmesine adanmış bir ömrü de gözler önüne seriyor.

Kendi kaleminden kişiliğinin yansımaları olan Tarihe Tanıklığım’daki anılarını okurken, imkansızlıklar içinde büyük umutları besleyen bir ulusun tarihine tanıklık edeceksiniz.

Konuşmalar, 20. yüzyılın sonunda yaşanan insanlık trajedisinin ve bunun sorumlusu olan bir ‘dünya sistemi’nin doğru okunmasına hizmet edecek. Kitabı okurken, bir düşünür, bir lider ve daha önemlisi bir insan olarak Aliya’ya dokunduğunuzu hissedeceksiniz.

Uzun hapis yıllarında kaleme aldığı felsefi notlardan oluşan Özgürlüğe Kaçışım, kısa fakat yoğun ve çarpıcı ifadeleriyle, onun tarih kurucu kişiliğinin fikrî derinliği hakkında zengin ipuçları sunacak. Kitap, aynı zamanda çağdaş İslâm düşüncesinin en parlak örneklerinden birisi.

Doğu Batı Arasında İslâm’da ise, uzun süredir kesif bir ideolojik çatışmanın sahnesi olan çağdaş dünyada İslam’ın yeri ve bugünkü dünyayı şekillendiren süreçlerdeki rolüne dair cevaplar bulacaksınız.

•  Tarihe Tanıklığım
•  Özgürlüğe Kaçışım
•  Konuşmalar
•  Doğu Batı Arasında İslam

Çağdaş dünya, uzun zamandır süregelen ve sonu kestirilemeyen kesif bir ideolojik çatışmanın sahnesidir. Hepimiz bir şekilde bu çatışmalarla yüz yüzeyiz. Bu mücadele İçinde acaba İslam’ın yeri neresidir? Bugünkü dünyayı şekillendiren süreçlerdeki rolü nedir? Doğu Batı Arasında İslam tüm bu konuları geniş bir entelektüel ufuk içinde ele alıp cevaplandırmaya çalışıyor.

İnsanın yolculuğunun ilham ve hayret verici bir seklide bütünleştirilmiş bir analizi. Gücünün etki alanı, İslam'ın evrenselliğine ve güzelliğine canlandırıcı bir anlam veriyor.

- Robin Woodsworth Carisen

Avrupa yüzyıllardır İslam’dan faydalanıyor, çoğunlukla da onay almadan ve karşılığında hiçbir sey vermeden. Simdi, Doğu Batı Arasında İslam’m yayımlanmasıyla İslam’a borcunu ödemeye başladı.

Rasyonel, fakat duygulara hakaret etmiyor, bedeni kötülemeden ruhu yüceltiyor. Ancak onu bir sınır tası olarak ayrı tutan şey, tüm soylu fikirlerin doğasında bulunan bir tarzda ifade edilen doğaüstü bilgeliğidir. Şüphesiz, onun çağrısı zamanının ötesine geçecek, çünkü hayatı içine alıyor; ve hayattan daha mükemmel bir mevzu yok.

- M. Tariq Quraishi

Aliya İzzetbegovic kendi rotasını çiziyor; cüretkar ama büyüleyici.

- D. S. Balic

Bir başyapıt; zaman, içindekileri teyit edecek.

- Prof. İsmail R. Al-Faruqi

Bugün kamuoyuna sunduğumuz bildiri, yabancılara ve şüphe içinde olanlara, İslam'ın şu veya bu sistemin, şu veya bu düşünce grubunun üzerindeki üstünlüğünü ispatlayacak bir metin değildir. Bildiri, hangi tarafta olduklarını apaçık bir biçimde kalplerinde hisseden ve nereye ait olduklarını bilen Müslümanlara yöneliktir. Bu gibi insanlar için bu bildiri, onların sevgisi ve aidiyetinin ne gibi görevler yüklediği hakkında gerekli sonuçların çıkarılması için bir çağrıdır.

Aliya, insanın evrensel sorunları üzerine düşünen Müslüman bir mütefekkir, baskılara boyun eğmeyen bir özgürlük savaşçısı, halkının bağımsızlık savaşına öncülük eden bir lider, askeri ve diplomatik alandaki başarılarıyla devlet kurmuş bir önderdir. Elinizdeki kitap, Aliya’nın çok farklı ortamlarda yaptığı konuşmalardan oluşuyor. Konuşmalar bir lider ve düşünür olarak Aliya’nın anlaşılmasına önemli bir katkı yapmakla kalmıyor, yirminci yüzyılın sonunda yaşanan insanlık trajedisinin ve bunun sorumlusu olan bir ‘dünya sistemi’nin doğru okunmasına da hizmet ediyor. Kitabı okurken bir düşünür, bir lider ve daha da önemlisi bir insan olarak Aliya’ya dokunduğunuzu hissedeceksiniz.

Bosna’nın özgürlük mücadelesiyle özdeşleşen Aliya İzzetbegoviç, siyasi bir figür olmanın yanında aynı zamanda çok önemli bir düşünürdür de. Onun eylemci kişiliğinin yanı sıra kendisini ele veren bilge kişiliği, öncülük ettiği özgürlük mücadelesinin karakterini belirlemiştir.
Özgürlüğe Kaçışım, Aliya İzzetbegoviç’in bilge kişiliğinin billurlaştırdığı düşünce yoğunluklu metinlerden oluşuyor. Kısa fakat yoğun ve çarpıcı notların fikrî derinliği, onun tarih kurucu kişiliğinin entelektüel boyutu hakkında zengin ipuçları sunuyor.

Aliya’nın Müslüman Boşnak toplumunun ait olduğu medeniyetin yeniden diriltilmesi uğruna verdiği mücadele dolayısıyla yaşamak zorunda bırakıldığı uzun hapis yıllarında kaleme aldığı felsefî notlardan oluşan Özgürlüğe Kaçışım, aynı zamanda çağdaş İslâm düşüncesinin en parlak ürünlerinden birisi olarak karşımızda duruyor.
Bu metinler Bilge Kral’ın ‘hayat’, ‘varlık’, ‘din’, ‘ölümsüzlük’, ‘özgürlük’ gibi insanoğlunun en temel varoluşsal sorunlarına ilişkin felsefi çözümlemelerini içeriyor. Kitabı önemli kılan bir başka husus; Aliya İzzetbegoviç’in, en önemli eserlerinden birisi olan Doğu ve Batı Arasında İslâm isimli çalışmasında geliştirdiği düşüncelerini gözden geçirdiği yeni bir bölümün bu esere dahil edilmiş olmasıdır.
Aliya İzzetbegoviç, bu eserinde Müslüman kimliği ile evrensel ölçekte fikir geliştiren bir filozof olarak düşünce iklimimizi zenginleştiriyor, bizi düşünmeye ama daha çok düşünmeye davet ediyor.

Aliya İzzetbegoviç faktörü olmadan Bosna’nın bağımsızlık mücadelesi anlaşılamaz. Aliya’yı herhangi bir özgürlük savaşçısından ayıran özellik liderliğinin çokyönlü yansımalarında aranmalıdır. Bu kitap, onun kendi kaleminden kişiliğinin yansımalarıdır. Onun hayatı, toplumunun değerlerine sahip çıkan, bu değerlerin entelektüel ve siyasi olarak yeniden diriltilmesine adanmış bir ömürden ibarettir. Bosnalı Müslümanların, asimile edilerek kimliklerinin silinmesine yönelik sistematik uygulamalara karşı bir aydın olarak direnmiş, yıllarca hapis yatmıştır. Bir özgürlük savaşçısı ve devlet adamı olarak bağımsızlık mücadelesine öncülük etmiş, bağımsız Bosna’nın yeniden kurulmasında belirleyici olmuştur. Düşünür, özgürlük savaşçısı, devlet adamı olarak Aliya İzzetbegoviç yeni bir lider tipinin öncüsüdür. Bilge kral Aliya İzzetbegoviç’in anılarını okumak, imkansızlıklar içinde büyük umutları besleyen, adaletsizliğe karşı ahlâkın zaferine inanan bir ulusun tarihine tanıklık etmektir.