Murat Bardakçı Eserleri Katkıda Bulunduğu Ürünler 

Bir tarihi metin yayını olan bu kitapta Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışı ve Cumhuriyet’in doğuşu ile ilgili belgeler yeralmaktadır.

Bu belgeler arasında Birinci Dünya Savaşı öncesinde Almanya ile imzaladığımız gizli andlaşmalar, dünya savaşına giriş kararımız, cihad-ı mukaddes fetvaları, Mondros Mütarekesi, Sevr Andlaşması, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a gidiş evrakı, İstanbul ile İzmir’in işgal notaları, yine Mustafa Kemal Paşa’nın “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emri, Misak-ı Millî, ilk Teşkilât-ı Esasiye Kanunu, Lozan Andlaşması ve Cumhuriyet’in ilân belgesi ile daha birçok önemli evrakın orijinallerinin görüntüleri bulunmakta ve çoğu şimdiye kadar arşivlerde kapalı kalmış olan bu belgelerin bazıları ilk defa yayınlanmaktadır.

Akdeniz Bölgesi’nden, 1930’lu senelerde dört güçlü kadın sesi çıktı: Mısır’dan Ümmügülsüm, Fransa’dan Edith Piaf, Portekiz’den Amalia Rodrigues ve Türkiye’den Safiye Aylâ...

Bu kitap bilinmeyen bir diyarda dünyaya gelen, kimsesizler yurdunda yetişen, çektiği yoklukların ardından şöhret ve servet sahibi olan Safiye Aylâ’nın 1998’de noktalanan renkli ama hüzünlü hayatının hikâyesidir.

Gençlik senelerinde Atatürk’ün ve diğer devlet büyüklerinin yakın çevresine girmesi sayesinde Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının önemli hadiselerine şahitlik eden Safiye Aylâ sonraları kendi ifadesiyle isyankâr ve solcu oldu. Nâzım Hikmet ile ve o devrin netameli birçok ismiyle beraber bulundu, Türkiye İşçi Partisi’ni destekledi ve Hazreti Muhammed’in soyundan gelen Şerif Muhiddin Targan ile evlenip peygamber torunlarına, yani Şerif ailesine gelin gitti.

Safiye Aylâ’nın özel evrakı temel alınarak yazılan bu kitapta Türk Musikisi’ne Cumhuriyet döneminde iki defa getirilen yasaklamanın ayrıntılarının yanısıra Mehmet Âkif Ersoy ve Rıza Tevfik Bölükbaşı gibi meşhur kişilerin mektupları ile Nâzım Hikmet hakkında Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nde bulunan ve daha önce yayınlanmamış bazı belgeler de yeralıyor.

Akdeniz Bölgesi’nden, 1930’lu senelerde dört güçlü kadın sesi çıktı: Mısır’dan Ümmügülsüm, Fransa’dan Edith Piaf, Portekiz’den Amalia Rodrigues ve Türkiye’den Safiye Aylâ...

Bu kitap bilinmeyen bir diyarda dünyaya gelen, kimsesizler yurdunda yetişen, çektiği yoklukların ardından şöhret ve servet sahibi olan Safiye Aylâ’nın 1998’de noktalanan renkli ama hüzünlü hayatının hikâyesidir.

Gençlik senelerinde Atatürk’ün ve diğer devlet büyüklerinin yakın çevresine girmesi sayesinde Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının önemli hadiselerine şahitlik eden Safiye Aylâ sonraları kendi ifadesiyle isyankâr ve solcu oldu. Nâzım Hikmet ile ve o devrin netameli birçok ismiyle beraber bulundu, Türkiye İşçi Partisi’ni destekledi ve Hazreti Muhammed’in soyundan gelen Şerif Muhiddin Targan ile evlenip peygamber torunlarına, yani Şerif ailesine gelin gitti.

Safiye Aylâ’nın özel evrakı temel alınarak yazılan bu kitapta Türk Musikisi’ne Cumhuriyet döneminde iki defa getirilen yasaklamanın ayrıntılarının yanısıra Mehmet Âkif Ersoy ve Rıza Tevfik Bölükbaşı gibi meşhur kişilerin mektupları ile Nâzım Hikmet hakkında Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nde bulunan ve daha önce yayınlanmamış bazı belgeler de yeralıyor.

Enver Paşa, Birinci Dünya Savaşı’nda uğradığımız yenilginin ardından 1 Kasım 1918 gecesi Türkiye’den ayrılmasından 4 Ağustos 1922’de Pamir Dağları’nın eteklerinde can verişinden dokuz gün öncesine kadar hanımı Naciye Sultan’a 417 adet mektup göndermiş; aşk ve hasret satırları ile dolu bu mektuplarda sürgündeki hemen her faaliyetini de ayrıntıları ile yazmıştı…

Mektuplarının ileride kendisi hakkında yapılacak çalışmalara kaynaklık edeceğinin bilincinde olan Paşa bunların günügününe toplanmış hatıralar olduğunu söylüyor; düşündüklerini, bildiklerini ve gördüklerini yazdığını ifade ediyor ve mektupların mutlaka saklanmasını istiyordu…

Enver Paşa’nın ailesi tarafından 90 küsur sene boyunca muhafaza edilen ve tam metinleri ilk defa bu kitapta yeralan mektuplar, Paşa’nın ayrıntıları şimdiye kadar bilinmeyen Rusya ve Orta Asya günlerindeki faaliyetlerini her bakımdan aydınlığa kavuşturmakta ve bir yerde de bizzat kaleme aldığı kendi tarihi olmaktadır.

Enver Paşa, Birinci Dünya Savaşı’nda uğradığımız yenilginin ardından 1 Kasım 1918 gecesi Türkiye’den ayrılmasından 4 Ağustos 1922’de Pamir Dağları’nın eteklerinde can verişinden dokuz gün öncesine kadar hanımı Naciye Sultan’a 417 adet mektup göndermiş; aşk ve hasret satırları ile dolu bu mektuplarda sürgündeki hemen her faaliyetini de ayrıntıları ile yazmıştı…

Mektuplarının ileride kendisi hakkında yapılacak çalışmalara kaynaklık edeceğinin bilincinde olan Paşa bunların günügününe toplanmış hatıralar olduğunu söylüyor; düşündüklerini, bildiklerini ve gördüklerini yazdığını ifade ediyor ve mektupların mutlaka saklanmasını istiyordu…

Enver Paşa’nın ailesi tarafından 90 küsur sene boyunca muhafaza edilen ve tam metinleri ilk defa bu kitapta yeralan mektuplar, Paşa’nın ayrıntıları şimdiye kadar bilinmeyen Rusya ve Orta Asya günlerindeki faaliyetlerini her bakımdan aydınlığa kavuşturmakta ve bir yerde de bizzat kaleme aldığı kendi tarihi olmaktadır.

İstanbul’da mütevazi bir ahşap evde başlayıp Hürriyet Kahramanlığı’na ve imparatorluğun en güçlü adamlığına uzanan ama ardından idam mahkûmluğuna ve sürgünlere kadar giden, 1922’de uzak diyarların haritalarda bile yeralmayan ücra bir tepesinde Rus süvarisinin namlusundan çıkan domdom kurşunu ile noktalanan 41 senelik macera dolu bir hayat…

Enver Paşa Türkçü-Turancı mı, yoksa İslamcı mı idi? İstiklal Harbi yıllarında neler yapmıştı? Mustafa Kemal ile mektuplaşmaları… Sıkıntılar ve hayallerle dolu sürgün seneleri… Orta Asya’daki esareti ve uğradığı mağlûbiyet… Hanımı, büyük aşkı Naciye Sultan’a hasret satırları…

Murat Bardakçı’nın, Paşa’nın ailesi tarafından doksan küsur sene boyunca muhafaza edilen ve şimdiye kadar yayınlanmamış özel evrakı ile sivil ve askeri arşiv belgelerine dayanarak kaleme aldığı Enver, tarihimizin bu çok önemli ismini her yönü ile ortaya koyarken, onun hakkında yanlış bilinen birçok konunun gerçeğini de gözler önüne seriyor.

Vatan Haini Miydi?

“...Facialara kalkan olamadım ise de, siper-i saika (paratoner) vazifesi gördüm...

Bütün musibetleri üzerime çektim. Kendimi feda ederek vatanı kurtarmaya çalıştım. Dinine, devletine, vatanına ve milletine hıyanet edenlerin azîz Allah’ın kahreden kudretli gücüne hedef olması için yakarıyorum...”

 Memleketini Niçin Terketti?

“...Her tarafı istilâ eden inkılâb ve ihtiras içinde karşı koyma yahut başeğme imkânını bulamadım. Kamuoyunda sükûn ve durumda açıklık belirinceye kadar İstanbul’dan geçici olarak ayrılmaya karar verdim...”

 Gidişi "Kaçış" Mıydı?

“...Vekîli olduğum şânı yüce peygamberin yaptığını yaptım, hicret ettim...”

 Ve Gerçekler:

“...Elbet birgün hak kuvvete üstün gelecek ve necîb milletimiz hakikatleri öğrenecektir...”

Torunları, Sultan Vahideddin’e Şahbaba derlerdi...

Şahbaba, yukarıdaki satırları, ölümünden sadece birkaç gün önce yazmıştı...

Son padişahın tarihteki rolü yıllarca tartışıldı ama, o hiç katılmadı bu tartışmaya... Şimdi, ölümünün üzerinden geçen 70 küsur yıl boyunca ailesinin tititizlikle sakladığı özel arşivi ilk kez bu kitapla günışığına çıkıyor ve Sultan Vahideddin, hakkındaki tartışmalara belgeleriyle, mektuplarıyla, yarım bıraktığı anılarıyla, yani kendi kalemiyle katılıyor...

Murat Bardakçı’nın titiz bir araştırmayla topladığı ve bugüne kadar hiçbir yerde yayınlanmamış belgelere dayanarak kaleme aldığı Şahbaba sadece Sultan Vahideddin’in değil ailesinin ve yakın çevresinin de hikayesi... Hükümdarın kızı Sabiha Sultan’ın ifadesiyle, “Masalı andıran bir hayat yaşayıp başdöndürücü iniş-çıkışlar ve taşkın fırtınalar atlattıktan sonra pek de kolay olmayan bir şekilde ayakta kalabilen insanların” öyküsü...​

Sarıkamış Muharebeleri’nin Enver Paşa’dan sonra gelen ikinci ismi olan ve kendisi de Sarıkamış bozgununun hemen ardından can veren 3. Ordu Kumandanı Hafız Hakkı Paşa’nın Birinci Dünya Savaşı’na girişimiz ile Şark Cephesi’nde uğradığımız büyük mağlubiyeti anlattığı, askeri tarihimiz bakımından son derece önem taşıyan ama tam bir asır boyunca saklı kalan günlüğünün tam metni ve tıpkıbasımı.

Mahmud Şevket Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun günlük tutmuş ve hayatı bir suikast ile noktalanmış tek sadrazamıdır.

Paşa’nın 1913’te 4 ay 19 gün devam eden sadareti sırasında tuttuğu günlük, çökmek üzere olan imparatorluğun dertlerini, aczini ve çaresizliğini mükemmel şekilde aksettiren bir aynadır.

Şimdiye kadar kısaltılarak, değiştirilerek, dili ve üslûbu ile oynanarak ve araya ilâveler de yapılarak aslından uzaklaştırılan günlüğün orijinal elyazması, tam metin olarak ilk defa yayınlanıyor.

İttihad ve Terakki liderlerinin özel arşivlerindeki yayınlanmamış belgeler ile Atatürk ve İnönü dönemlerinde Ermeni gayrimenkulleri konusunda alınmış bazı kararlar.

Bostancıbaşı defterleri, Osmanlı İstanbul'unda Boğaziçi ve Haliç sahillerindeki yalı, kahvehane ve işyeri gibi özel mülkler ile hisarlar, askerî binalar, camiler, çeşmeler, iskeleler ve rıhtımlar benzeri kamuya ve vakıflara ait mekânların ve hattâ boş arazilerin sahil hattı boyunca bir sıra takip edecek şekilde ardarda kayıtlı oldukları elyazması eserlerdir.

Bostancıbaşı Sicili de denen, nüshaları çok az sayıda olan ve Boğaziçi ile Haliç sahilleri için geçmişin tapu kayıtları âyarında öneme sahip bulunan bu defterler, İstanbul sahillerinin bir çeşit tarihî tapu kayıtları gibidir.

Üzerinde tarih bulunmayan, ancak büyük ihtimalle 1803'te, tahtta Üçüncü Selim'in bulunduğu sırada hazırlanmış olan bu bostancıbaşı defterinde o dönem İstanbul'unun Boğaziçi ve Haliç sahillerindeki yapılaşmalar bütün ayrıntıları ile yeralmaktadır.

15. asır tarihçilerinden ve ilk Osmanlı tarihlerinden "Behcetü’t Tevârih" in yazarı Ahmed Oğlu Şükrullah, aynı zamanda Türkçe olarak kaleme alınmış ilk musiki risâlesinin de müellifidir. Karamanoğulları Hanedanı’nın şehzadelerinden İsa Bey’e ithaf edilmiş ve daha sonra Osmanlı Hükümdarı İkinci Murad’a sunulmuş olan Risâle, bilim âleminde çalgılardan bahseden fasıllarının 1915 senesinde Rauf Yekta Bey tarafından Millî Tetebbu’lar Mecmuası’nda yayınlanması üzerine tanınmış, ancak muhteviyatı konusunda o zamandan bu yana etraflı bir bilgi edinilememişti. Şükrullah Risâlesi’nin temelini, İslam Musikisi ses sistemine bilimsel kimliğini veren 13. asır nazariyatçısı Safiyüddin-i Urmevî’nin ünlü eseri Kitâbü’l Edvâr ile 14. asırda yazıldığı sanılan ama müellifi tartışılan yine çok mühim bir başka risâle, Kenzü’t-Tuhaf teşkil etmektedir. Risâle musiki konusunda verdiği bilgilerin yanısıra aynı zamanda Türkçe’nin o dönemdeki gücünü, ilim lisanı olarak kullanılabilecek seviyede bulunduğunu, hatta musiki teorisi ve akustik bahisler gibi teknik ve karmaşık konuları da ifadeye yettiğini göstermektedir. Murat Bardakçı, bu kitabında Ahmed Oğlu Şükrullah’ın bugüne kadar eksik veya yanlış bilinen hayat hikâyesini ayrıntıları ile ortaya koyuyor, Risâle’yi şerhederken faksimile ve transkripsiyonlu tam metnini de veriyor.