Yıldırım Koç Eserleri Katkıda Bulunduğu Ürünler 

2000’li yıllar AKP’nin yükseldiği ve çok yükseldiği dolayısıyla “AKP’ye yakın” sendikaların da üye sayılarını sadece rüyalarda görülebilecek hatta rüyalar için bile “mucizevî” miktarlarda çoğalttığı yıllardır.

AKP ile birlikte Türkiye’de sayısız anti-demokratik etkenin varlığı konusunda liberaller-demokratlar-sosyalistler-radikaller ve hatta çok uzun süre devlet yönetiminden sorumlu olan geleneksel “Türk muhafazakârları” hem fikirdirler.

Bu «anti-demokratik uygulamalar» ve ayrıca «milliyetçi kalıpların» yarattığı korku hali, AKP’ye yakın sendikaların örgütlenmesini fazlasıyla kolaylaştırmış ama DİSK ve KESK gibi muhalif sendikaların örgütlenmesini de fazlasıyla zorlaştırmıştır.

1967’deki kuruluşundan itibaren standart devlet-gelenekçiliği ve standart muhafazakârlık dışında Türkiye’de üçüncü ve yeni bir (demokratik) alan açan DİSK ve benzer bir kanaldan ilerleyen KESK ise 2000’li yıllardan itibaren küçülmeye başlamıştır.

2000’li yıllarda Türkiye’de Sendikacılık DİSK ve KESK başta olmak üzere anti-demokratik saldırıların odağında bulunan sendikaların durumunu «Dün-Bugün-Gelecek» çerçevesinde incelemeye çalışıyor.

“Sendikalar nasıl kuruldu, kimler tarafından kuruldu?

Sendikal haklar ve demokratikleşme konusunda neler yaptılar?

Sendikaların temsil gücünde, örgüt ve eylem kapasitesinde yaşanan ciddî gerilemelerin kaynakları nelerdir?

Sendikalar bu süreçten nasıl çıkar? Ve sendikalar nereye gidiyor?”

“Memur-Sen, yaklaşık 800 bin kamu çalışanının bir araya geldiği bir sendikalar konfederasyonun adı. Memur-Sen’in üye sayısını artırma “başarısı” nesnel bazı nedenlere bağlıdır. Üye sayısındaki artış yalnızca baskı ve tehditle açıklanamaz. Memur-Sen sürecine eşlik eden “sebeplerin” sorgulanması, sendikal örgütlenme  modelinin anlaşılmasına katkıda bulunacaktır.”

Tarih rastlantılarla doludur, Memur-Sen bu rastlantılarından birine denk geldi ve şiddetli devlet baskısının muhalefete nefes aldırmadığı ve özgürlükçü liberal düşüncenin iyice etkili olmaya başladığı 1990’lı yılların ikinci yarısında kuruldu. Memur sendikalarının özgürlükçü-liberal düşünce tarafından teslim alındığı ve nihayet Türkiyeli muhalefet odaklarının, bütün ücretlilerin ekonomik - demokratik mücadelesini rafa kaldırıp anayasal süreçlerin peşine takıldığı (eklemlendiği) 2000’li yıllarda hızla yükselmeye başladı. AKP’nin iktidara damga vurduğu süreçte üye sayısı 800 bine yükseldi. Memur-Sen’in yükselişinde elbette iktidarın rolü vardır. Ama 1985-1995 arasında Türkiye’de ilk memur sendikalarını kuran dirençli sendikal “anlayışı” tasfiye eden “liberal ve özgürlükçü baskın akıl” mutlaka hesaba katılmalıdır: Memur-Sen boşaltılan –böylece de etkisizleşmiş olan– bir meydanda hayat buldu.  Memur-Sen’in kuruluşundan bugüne geçen yıllar göz önüne alınırsa, bir tarihi varmış gibi gelebilir belki… Ama Türkiye ölçeğindeki sendikalarla karşılaştırıldığında “bir sendikacılık tutumunun yarattığı tarih”in yerine yerleşikleşen “bir sicil”le “özlük dosyası”yla karşılaşıyoruz.

Emekçilerin tarafındaki objektif tarihçiler olan Canan Yıldırım Koç, “Memur-Sen’in Sicili” başlıklı çalışmanın amacını şöyle tarif ediyorlar; “Türkiye sendikacılık hareketi tarihinde, kendi kaderini iktidar partisine böylesine bağlamış bir konfederasyon daha olmadı. Memur-Sen’in kuruluşunu, AKP ile ilişkilerini dolayısıyla AKP ile özdeşleşme sürecini anlatmaya ve belgelemeye çalışmaktadır. Diğer taraftan, gün gelip devran döndüğünde bazı işleri yapanları, yanlarına bırakmamanın yolu, yapılanları ve yapanları belgelemektir. 

Memur-Sen, AKP iktidarını destekleyerek AKP sicilinin sorumluluğunu da paylaşmaktadır. Bu sicilin bugünden belgelenmesi bu nedenle de gereklidir.

• Emperyalizm nedir, kapitalizmin hangi aşamasında ortaya çıkmıştır? 
• Sömürgecilikle emperyalizm arasındaki farklar nelerdir? 
• Ulusal devlet, emperyalizmle mücadelenin neresinde? 
• Ulusal devletin “modası” geçti mi? 
• Lenin’in emperyalizm teorisi bugüne de ışık tutuyor mu? 
• Kapitalizmin “serbest rekabet” ilkesine ne oldu? 
• Demokrasi, emperyalizmin vahşiliğini perdelemek amacıyla kullandığı bir “söylem” mi? 
• 20. yüzyılda devrimler neden kapitalizmin geliştiği Batı ülkelerinde değil de Doğu ülkelerinde gerçekleşti? 
• Dünyayı küresel şirketler mi yönetiyor? 
• “Sermaye’nin Avrupa’sına” karşı “Emeğin Avrupa”sı? 
• Atatürk, emperyalizm için ne ifade ediyor? 
• Türkiye’nin 200 yıllık emperyalizmle mücadele tarihi hangi aşamalardan geçti? 
• Laiklik ve aydınlanma emperyalizme karşı mücadelede neden gerekli? 
• Türkiye ekonomide niçin devletçilik yolunu seçti? 
• Bu bir seçim miydi yoksa zorunluluk muydu? 
• Atatürk’ün Sovyet dostluğu politikası niçin terk edildi?
• Atatürk’ten sonra Batı ittifakına yönelen Türkiye bu süreçte neler kazandı ve neler kaybetti?

Geçtiğimiz yıl yaşamını yitiren Prof. Dr. Alpaslan Işıklı’nın anısına ithaf edilen bu kitapta yukarıdaki sorulara her biri alanlarında uzmanlar tarafından bilimsel bir bakış açısıyla verilmiş cevaplar bulacaksınız.

İşçi Kimdir?

Türkiye'de Ne Kadar İşçi Var?

İşçi-İşveren İlişkileri Hangi Araçlarla Düzenleni?

İşçilerin Çalışma Koşulları ve Hakları Nasıl Belirlenir?

İşçiler Ne Kadar Güçlüdür?

Sendikaların Ortaya Çıkışı

İşçi Sınıfının Gücünden Yararlanma Çabaları

Sendikal Örgütlenme Biçimleri

Türkiye'de Sendikanın Geçmişi ve Gelişimi

Günümüzde Sendikacılıkta Yaşanan Bazı Sorunlar

Sendika ve Siyaset İlişkisi, Sendikaların Siyasal Partilerle İlişkisi 

Sendika İçi Demokrasi

Sendika ile işveren arasındaki ilişkiler konusundaki düzenlemeler.
Toplu iş sözleşmesinin kapsamı.
Toplu iş sözleşmesinden yararlanma.
Toplu iş sözleşmesinin süresi ücret zammı ve diğer parasal (nakdi) ve malsal (ayni) ödemeler.
Toplu iş sözleşmesindeki hakların sendika üyesi olmayanlara tanınması.
Kıdem zammı, emek zammı, hizmet primi kademe derece terfi zammı, ikramiye, çocuk parası, aile yardımı, evlenme parası, doğum parası, askerlik parası.
Çalışma süresi, haftalık çalışma süresi ve günlere dağıtımı.
Yıllık ücretli izin, evlenme izni, doğum izni, ölüm izni iş güvencesi, işçi çıkarma yetkisine kısıtlama kıdem tazminatı, ihbar önelleri işçilerin işyerinde söz hakkı, kurullar.
Bu kitapta toplu iş sözleşmelerine ilişkin mevzuatı ve ilgili uygulamaları bulacaksınız.

Tarihin hareket ettirici taraflarından biri olan ve bu nedenle kapitalizmin mezar kazıcısı olarak adlandırılan Avrupa İşçi Sınıflarının şimdiki durumu nedir? Siyasetsizliğe ya da Marksizmle arasına mesafe koymaya doğru nasıl ilerlemiştir? Deneyimli Avrupa demokrasilerinin uyguladığı ekonomik zor, Avrupa İşçi Sınıflarını nasıl etkilemiştir? Sömürgelerinde ve nüfuz sahibi olduğu ülkelerde asker ve polis şiddetinden hiçbir zaman vazgeçmeyen Batılı demokrasiler kendi halklarını ve çalışanlarını ekonomik zor yoluyla hizaya sokmuştur. Ama Türkiye gibi ülkelerde egemen katlarda yaşayanların yüzü daima o standart batı demokrasileri geleneğine dönüktür: Batının yüce demokrasisi, Batı Marksizmin yüce teorileri, Batı işçi sınıfının emsalsiz direnişleri... Batının demokrasilerine öykünmeler saymakla bitmeyecek kadar çoktur. Oysa Türkiye gibi ülkelerdeki işçi sınıflarının - çalışanların Batının işçi sınıflarından - çalışanlarından hiç de geri kalır tarafları yoktur. Hattâ yaşadıkları konjonktürler nedeniyle aldıkları riskler batılı emsallerinden her zaman daha fazla, daha ağır olmuştur. Bu fazlalık ve ağırlığı muhtemelen kendileri ya hiç yaşamadıkları/sıcaklığın içinde olmadıkları ya da az yaşadıkları için bilmeyen egemen kat mensuplarına zaten yanlarında duruyor olan kendi ülkelerindeki hareketler daima küçük-cılız ve sevimsiz gelmiştir. Vietnam’ın kurtuluş mücadelesinin önderi Ho şi Ming’in Komintern’in 5. Kongresi’ndeki sözleri ilginçtir: "İngiltere, Hollanda, Belçika ve diğer ülkelerin Komünist Partileri... kendi ülkelerinin burjuva sınıflarının gerçekleştirdiği sömürgeci işgâllerle baş edebilmek için ne yapmışlardır? Lenin’in siyasî programını kabul ettikleri günden beri, kendi ülkelerinin işçi sınıfını âdil enternasyonalizm ruhuyla eğitmek ve sömürgelerdeki emekçi kitlelerle yakın ilişki kurmak için ne yapmışlardır? Partilerimizin bu alanda yaptıkları hemen hemen değersizdir. Bana gelince, ben bir Fransız sömürgesinde doğdum ve Fransız Komünist Partisi’nin üyesiyim; ve üzülerek belirtiyorum ki, Komünist Partimiz sömürgeler için hemen hemen hiçbir şey yapmamıştır." Bu kitap, 1800’lü yıllarla günümüz arasında kalan dönemde Avrupa işçi sınıflarının - çalışanlarının, Avrupa Komünist ve Sosyalist Partilerinin hareketliliklerini/etkilerini, siyasetten kopuş süreçlerini anlama ve dünya ölçeğiyle kıyaslama imkânı veriyor.

Türkiye sendikal hareketi Disk adı telaffuz edilmeden açıklanamaz. Disk hem solun hem de sağın tarihi açısından önemli bir yer işgâl etmektedir. Sol açısından epeyce nedenden dolayı eleştirilebilir ve de savunulabilir olan Disk, sağ açısından sadece "muhafelet kâbiliyeti"nin konumlanışına göre değerlendirilmektedir. Kuruluşunu Türkiye’nin artık sıradanlaşan olağanüstü dönemlerinin birinde 1967’de gerçekleştiren Disk, 1971 askerî darbesine gelindiğinde parlamentodaki bütün partilere rağmen artık ayakları üstünde durabiliyordu. Konumlanışı ve tutumları hem solun önemli akımları hem de sağ tarafından şiddetle eleştirildi. 12 Eylül 1980 askerî darbesinde ya da "o meşum yüzleşme ânında artık bir varlık olarak mevcuttu". Türkiye’deki "yaşamın tüm karmaşıklığı Disk’in tarihine yansımıştır". Peki mutlak fiilî biçimlenmişliği itibariyle Disk’in sendikal ya da siyasal çerçevede işgâl ettiği yer neydi? Bu kitap "yargılamadan; övmeden, suçlamadan Disk’in işgâl ettiği sendikal ya da siyasal alandaki ‘ne oldu?’, ‘niçin ve nasıl oldu?’ sorularına cevap aramaktadır. 1967’deki kuruluşundan itibaren Türkiye’nin standart devlet-gelenekçi darbecileriyle ve yine standart devlet-gelenekçi muhafazakârları dışında "üçüncü bir alan"mı açılmıştı Disk’le? Disk, devletlûlarla-muhafazakârların zafer yürüyüşleri altında ezilmiş olan "sınıfın, halkın", saklı duran muhalefet etme potansiyelini açığa mı çıkarmıştı? Yoksa kendi yürüyüşüyle ve kendi başına yarattığı dalgayla yeni bir muhalefet cephesi mi açmıştı? Yapılırken de yazılırken de Türkiye işçi sınıfının yakın tarihinde etkin var oluş göstermiş Canan ve Yıldırım Koç’un ortak emeğiyle ortaya konan bu çalışma, Disk’in efsaneyle gerçek arasındaki belgeli tarihini anlatıyor.

"Bir konuyu iyi öğrenmenin yollarından biri, yapılmış hataları tartışmaktır. Bu kitapta hem "işçi sınıfı tarihi" olarak yazılmış kitaplar, hem de işçi sınıfı tarihini içeren kitaplar ele alındı. "İşçi sınıfı tarihi"ni anlatan çalışmaların büyük bölümünde "ne oldu?" "nasıl oldu?" ve "niçin oldu?" sorularına yanıt bulunamaz. İşçi sınıfı tarihine ilişkin hatalar çok çeşitlidir. Bu kitabın konusu da bu hatalardır. Kitabın amacı, yapılan yanlışların belirlenmesi ve hatırlatılması aracılığıyla işçi sınıfı tarihinin daha iyi öğrenilmesini sağlamaktır. Hataların bir bölümü, işçi sınıfı tarihini kavramadan görüş açıklayanlara, bilgi sahibi olmadan görüş geliştirenlere ve (nihayet hayata) yön vermeye çalışanlara aittir. Bazı hatalar ise yapıyı ve dinamikleri kavramaya ve anlatmaya çalışanların belge eksikliği veya dikkatsizliğinin ürünüdür. Çalışmaların bir bölümünde olaylar ve süreçler yanlış anlatılmıştır; neden-sonuç ilişkileri tutarsızdır. Bazı çalışmalarda ise komiklik düzeyine varan abartmalar, efsane yaratma çabaları söz konusudur. Eric Hobsbawm, tarihçinin görevi başkalarının unuttuklarını hatırlamaktır, demektedir. Efsane yaratmak bu görev kapsamında değildir. Araştırmacının ya da tarihçinin görevi ve amacı, önce olanları saptamak, daha sonra bu olanların nedenlerini ve oluş süreçlerini kavramaya çalışmaktır. Bir çalışma, "o" sürece damgasını vuran ‘büyük’ ve ‘küçük’ konjonktürel etmenlerin/aktörlerin de doğru belirlenmesini, ikincil önemdeki etmenlerin analizden soyutlanmasını da içer(ebil)ir. Toplumsal süreçlere müdahale edebilme, ancak böyle bir araştırma yöntemini içeren yaklaşımla olanaklıdır." -Yıldırım Koç-