Gezi ve Rehber Kitapları

Gezi & Turizm Kitapları

Seyahat çoğu zaman keyif almanın bir yolu olarak düşünülür. Bir bakıma öyledir de. İnsanın, doğduğu toprakların dışına çıkıp etrafında olan biteni izleme imkânı bulması önemlidir. Nitekim mekânın insan havsalasının üzerinde yadsınamaz bir etkisi vardır. Bu da insanın hayata dair bakış açısını şekillendirmesinde seyahat etmenin ve bu yolla farklı kültürlerle etkileşime girmenin önemi hakkında düşündürmeyi gerektirir. Genelde teknolojinin, özelde de ulaşım teknolojilerinin gelişmesinin yarattığı olanaklar “gezmek” eyleminin anlamını genişletmiştir. Önceleri daha çok bir ihtiyaca binaen çıkılan yolculuklar bugün rafine zevkler için dahi yapılabilmektedir. Sözgelimi, yüzlerce yıl önce, özellikle İslam dünyasında, öğrenciler eğitim uğruna bir memleketten diğerine gitmiş, edindiği birikimle ünü sınırları aşan hocalardan öğrenim görmüşlerdir. Bunlardan hadis öğrenmek için yapılanına “Rihle” diyerek isim bile verilmiş. Bunun yanında, kısıtlı ulaşım imkânlarına rağmen, hayatını seyahate adamış ve gezilerini kaleme almış insanlar tarihteki yerlerini almışlardır. Turizm ise, özellikle teknolojinin büyük sıçramalar yaşadığı Sanayi Devrimi’yle birlikte ortaya çıkmış modern bir kavramdır. Ayrıca bu dönemde yaşanan gelişmeler seyahati maliyetli bir uğraş olmaktan çıkarıp sınıfsallıktan kaynaklanan farkı biraz daha azaltmıştır.

Turizm Nedir?

Turizm karmaşık bir tanıma sahip değil; insanların eğlenmek, dinlenmek, görmek ya da tanımak amacıyla yaptıkları gezilere verilen bir isim. Ülkeler arasında bir etkileşim yarattığından turizm, devletlerinde bu yolda politikalar geliştirdiği bir alan olmuş. Öyle ki bugün “bacasız sanayi” diyerek anılır hâle gelmiştir. Özellikle iklimi oldukça elverişli olan ülkeler için turizm önemli bir gelir kaynağıdır. Özellikle yaz mevsimi, bütün bir yıl hayatını idame ettirebilmek için çalışan insanlar için “tatil”le eşitlenen bir dönemdir. İnsan için tatil yapmanın bir ihtiyaç hâline geldiği düşünülürse bütün dünyada önem verilen bir konu olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu da tabii olarak turizmin çeşitlenmesini sağlamıştır. Kış turizminden sağlık turizmine, eğitim amacıyla yapılan seyahatlerden iş seyahatlerine kadar uzanan geniş bir yelpazeden bahsetmek mümkündür. Günümüzde sosyal medyanın ulaştığı boyutlar, turizmin öznesi olan insanlara bu yolla para kazanmalarını dâhi sağlamaktadır. Seyahatnamelerin yerini blog yazıları, videbloglar, gezi ya da rehber kitapları almıştır. Tarihe geçen önemli seyyahlar arasında ise Marco Polo, Evliya Çelebi, Kristof Kolomb, İbn-i Battuta, Hernan Cortes, El İdrisi, Johann De Plano Carpini, Rıcoldus De Monte Crucis, Pirî Reis, Seydi Ali Reis gibi isimleri saymak mümkündür.

Türkiye’de Turizm

Turizmin Türkiye’deki tarihsel gelişimi 1923 yılında kurulan Türk Seyyahin Cemiyeti’yle –sonrasında Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu adını alacaktır- başlar. 1925’te kurulan Türk Tayyare Cemiyeti açılmasıyla havayoluyla yapılan seyahatlerin önü açılır. 1933 yılında TBMM’de kurulan “Turizm Grubu” Cumhuriyet’in turizm karşısında takındığı ciddi tavra işaret eder. Daha sonra kurulan Turizm Bürosu ve Turizm Müdürlüğü gibi kurumlar turizmin gelişmesinde büyük etkilere sahiptir. Türkçede seyahatname türünün önemli örneklerini veren yazarlar arasında Ahmet Mithat Efendi’den Direktör Ali Bey’e, Falih Rıfkı Atay’dan Melih Cevdet Anday’a kadar pek çok isim sayılabilir.

Gezi Kitapları Önerileri ve Seyahatnameler

Yazılmış en önemli ve yetkin gezi yazılarını içeren, seyahate dair yazılmış eserlere örnek olarak şu yapıtlar verilebilir: Alain de Botton - Seyahat Sanatı, Judith Schalansky - Ücra Adalar Atlası, John Steinbeck - Köpeğim Charley ile Amerika Yollarında, Henri Michaux - Asya’da Bir Barbar, Alexis de Tocqueville - Amerika Yabanında, Sven Hedin - Asyanın Çöllerinden, Ricoldus de Monte Crucis - Doğu Seyahatnamesi, Pierre Belon - Pierre Belon Seyahatnamesi, Louis-Antoine de Bougainville - Dünyanın Çevresine Yolculuk, Ahmed Faris Eş-Şidyak - Malta Seyahatnamesi, Şevket Rado - Paris’te Bir Osmanlı Sefiri, Cenap Şehabettin - Hac Yolunda, Falih Rıfkı Atay - Deniz Aşırı, Ahmet Haşim - Frankfurt Seyahatnamesi, Ahmet Rasim - Romanya Mektupları, Ahmet Hamdi Tanpınar - Beş Şehir, Haldun Taner - Düşsem Yollara Yollara, Mina Urgan - Bir Dinozorun Gezileri, Murat Belge - Başka Kentler Başka Denizler.