Müzik

Müzik Kitapları

Müzik için insanlığın en evrensel yapıtlarından biri demek sanıyorum ki yanlış olmaz. Başlangıcını bilinen tarihin öncesinde yaptığı için bilmek de mümkün değil. Yine de müziğin ilhamını doğanın seslerinden ve bu seslerin oluşturduğu ritimlerden aldığını söylemek hem mümkün hem heyecan verici. Müzik tarihçileri en eski şarkı olarak da çivi yazısı ile yazıldığı konusunda hemfikir şimdilik. Bununla birlikte müziğin Antik Yunan’dan Hint Yarımadasına oradan da Mezopotamya’ya kadar uzanan bir tarihi olduğu da biliniyor. Müzik, tahmin edileceği üzere, dinler tarihinde de önemli bir yer kaplar. Hemen hemen bütün dinler ritüellerini müzikle icra etmişlerdir. Gregoryen ilahileri bugün bile insanı büyüleyen yanından hiçbir şey kaybetmemiştir. Fakat Müzik Mozart, Beethoven, Vivaldi, Bach gibi dâhilerle bambaşka bir merhaleye girer. Aydınlanma’nın yenileştirici tarafı burada da etkili olmuştur. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte ise müzik çok çeşitli biçimlerle icra edilmeye başlanır; günümüzün en etkili müzik türlerinden olan rapin Amerikalı siyahiler tarafından yapılmaya başlanması değişimin en belirgin göstergelerinden biri olarak okunabilir.

Müzik Nedir?

Müzik en basit tabirle sesin biçim kazanmasıdır; farklı seslerin birbirlerine eklenmesi ve belirli aralıklarla tekrar edilmesi ona esas şeklini verir. Aslına bakıldığında tıpkı yazı gibi insanlar için bir ifade yoludur. Müzik, çoğu zaman ne yazıya ne söze gelebilen duyguların ifadesinde insanların tercihi olmuştur. Dilini bilmediğimiz insanların hem acılarına hem neşelerine müzik yoluyla ortak olmak yaşamın en büyüleyici deneyimlerinden biri değilse nedir? Bu da müziğe evrensel olduğu kadar kültürlere has bir yan verir. Bu kültürlere ait unsurların müzikleri üzerinden izlenebilmesi de müziği kültürel çalışmalar alanı için ayrıca önemli hale getirir. Bu yüzden müziğin tanımının yapılması da tarihsel gelişiminin takibi de tek başına değil, sosyoloji, psikoloji, edebiyat, antropoloji hatta arkeoloji ve fizik gibi farklı disiplinlerle mümkün olur. Bunun yanında müziğin klasik, blues, country, caz, hip hop, R&B, rock, pop, elektronik gibi türlere ayrıldığını da belirtmek gerekir. Müzik tarihine geçmiş isimler arasında ise George Frideric Handel, Frederic Chopin, Joseph Hydn, Sergei Rachmaninov, Maurice Ravel, Charles Ives, B. B. King, Eric Clapton, Jimi Hendrix, Nina Simone, Billie Holiday, John Lennon, Bob Dylan, Elvis Presley, Prince, Carlos Santana, David Bowie, Patti Smith, Elton John, Roger Waters, Steven Tyler, James Hetfield, Fabrizio De Andre, Frank Zappa, Eminem, Linda Ronstadt, Axl Rose, Etta James gibi şarkıcılardan bahsetmek mümkündür.

Türkiye’de Müzik

Müzik tabii olarak Türkler için de vazgeçilmez bir öneme sahiptir. İslamiyet’ten önce şaman, kam, baksı gibi isimler verilen ozanlar özellikle dini törenler için müzik yapıyorlardı. Kopuz bugün olduğu gibi o zaman da Türklerin en önemli enstrümanlarından biriydi. Osmanlı’da ise daha çok saray etrafında şekillenmiştir. Müzik hiçbir tekele sığmayacağından elbette halk da kendi müziğini yapmaktadır; türkü, bozlak, uzun hava gibi türler halk müziğinin türleridir. Tekke ve dergâhların da Türk müzik kültüründeki etkisi yadsınamaz; naat, ilahi, nefes gibi türler müzikle iç içe geçmiş bir biçimde icra edilir. Sultan Veled’in önemli bir besteci olduğunu hatırlamak gerekir. Bu kültüre katkıları olan isimler arasında ise Hızır bin Abdullah, Abdülkadir Meragi, Ladikli Mehmet Çelebi, Hafız Post, Itri, Ali Şirugani, Dede Efendi, Tanburi Ali Efendi, Ali Ufki Bey, Zekai Dede, Tanburi Cemil Bey, Rauf Yekta Bey, Hacı Arif Bey, İsmail Hakkı Bey, Enderunlu Ali Bey, Saadettin Kaynak, Mehmet Râkım Elkutlu, Suphi Ziya Özbekkan, Mustafa Yesari Asım Arsoy, Leon Hancıyan, Cemal Reşit Rey, Ahmet Adnan Saygun, Osman Şevki Uludağ, Hüseyin Saadettin Arel, Münir Nurettin Selçuk, Bekir Sıtkı Sezgin, Alaeddin Yavaşça, Safiye Ayla, Müzeyyen Senar, Hamiyet Yüceses, Nesrin Sipahi, Zeki Müren, Cinuçen Tanrıkorur sayılabilir.

Okunması Gereken Müzik Kitapları

Müzik, müzik kültürü ve müzisyenler üzerine okuma yapmak isteyen okurlar için önereceğimiz başlıca kitaplar ise şunlar: Jacques Attali - Gürültüden Müziğe, Oliver Sacks - Müzikofili, David Byrne - Müzik Nasıl İşler, Ted Gioia - Caz Standartları, Nick Hornby - Ölümüne Sadakat, Joe Fullman - i-Müzik, Katie Derham - Klasik Müzik Kitabı, Gunter Vogel & Ulrich Michels - Müzik Atlası, Osseily Hanna - Müzik ve Bir Arada Yaşam, Brian Bonne - Müzik Teorisi 101, Rich Cohen - Güneş, Ay ve Rolling Stones, Jimi Hendrix - Sıfırdan Başlamak, Ahmet Say - Müzik Tarihi, Cinuçen Tanrıkorur - Türk Müzik Kimliği, Cem Behar - Osmanlı/Türk Musıkisinin Kısa Tarihi, Atilla Dorsay - Ne Şurup-Şeker Şarkılardı Onlar, Fazlı Arslan - Ahmet Midhat Efendi ve Musiki, Erhan Özden - Osmanlı Maarifi’nde Musiki, Uğur Küçükkaplan - Arabesk, Türkan Alvan & M. Hakan Alvan - Saz ve Söz Meclisi, Güneş Ayas - Müziği Boğan Gürültü.