Periyodik Yayınlar

Vefatının 419.Yılında: Sultanü’ş Şuara Baki

“Fermân-ı aşka can iledir inkıyadımız;
Hükm-i kazaya zerre kadar yok inaadımız,
Baş eğmeziz edaniye, dünya-yı dun içün;
Allah’adır tevekkülümüz, itimadımız!”

“Dünya geçicidir, vefa yoktur. 

Her şey gibi Baki de geçicidir."

Karakter, haysiyet, onur, izzet. Bir şaire ne çok yakışır. En çok mü’mince bir kimliğin libasıdır. Zira yoksa asaletiniz, izzetinizden olursunuz. İzzetten yoksun olmak sizi karaktersiz haline getirebilir. Bu nedenle şiir, şuur, idrak ve idrak ile müdrik arasında hep bir bağ vardır. Bu bağ, şairi bir şuur ve idrakin muhatabı olmuş satırların sahibi kılar. Bu nedenle Divan şairi Bâki’yi rahmetle anarken, şiirin Sultanı olduğunu, Kanuni’yi anarken Mülk’ün Sultanı olduğunu ifade ediyoruz.

- Başyazı’dan, Fatih Bayhan

Böyle bir sayı yapmamız yalnızca Atatürk ve Atatürkçülüğün Türkiye ve dünya tarihinde oynamış olduğu olağanüstü rolden kaynaklanmıyor. Bir de günümüzde Atatürkçülük ideolojisinin Türkiye ve Batı Asya’da (Orta Doğu’da) oynamakta olduğu can alıcı rol var. 1920’den başlayarak bugüne değin Türkiye ve Batı Asya toplumlarında temel çelişki, Devrim ve Karşıdevrim arasındadır. Devrim deyince, felsefesi Aydınlanma, önderi Atatürk olan Millî Demokratik Devrimi kastediyoruz. Karşıdevrim geleneksel, feodal, Orta Çağcıl şeyhlik ve ağalık düzenidir.

Bu sayıya katkıda bulunanlar: Remzi Demir, Esra Yakut, Bekir Koç, Gökhan Doğan, Zafer Toprak, Ali Y. Baltacıoğlu, Hasan Aydın, Erinç Yıldırım, Özer Ozankaya, Yekta Güngör Özden, Birkan Kargı, Sinan Bayraktaroğlu, Zülâl Kalkandelen, Batuhan Akgündüz, F. Miller, Ergun Türkcan, Yusuf Hamzaoğlu, Doğanay Eryılmaz, Hüseyin Mevsim, D.D. Vasilyev, Nur N. Özmel, Adnan Adıvar, Ahmet Ünal, Sina Akşin, M. Özlem Parer.

Kadıköy Life Dergisi’nin Mart & Nisan 2019 sayısı bayilerde yerini aldı. Kadıköy’de İngiliz işgalinin 100. yılı nedeniyle başlattığımız dört sayılık özel çalışmanın ikincisi olan bu özel sayıda, Fenerbahçe’nin çok az bilinen hikayesini sayfalarımıza taşıdık.

Araştırmacı-yazar ve ünlü koleksiyoner Dr. R. Sertaç Kayserilioğlu’nun imzasını taşıyan kapak haberimizde, 1920 yılında İşgal Orduları Başkumandanı General Harrington'un emri ile Fenerbahçe Spor Kulübü’nün Kurbağalıdere’deki binasına kadar dayanma ve kapısına kilit vurma hikâyesini anlatıyoruz. Tarihin gizli kalan tozlu sayfaları, Kadıköy Life Dergisi’nin bu çok özel koleksiyon sayısında gün yüzüne çıkıyor.

Bahariye’den Fikirtepe’ye Kadıköy...

İstanbul’da her geçen gün artan çevre sorunlarından Kadıköy de nasibini alıyor. Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Spor Kompleksi’nin Kadıköy esnafına olan etkileri bu sayımızda derinlemesine incelenirken; Bahariye Caddesi’nin değişen profili, Adalar'ın fayton sorunu ve yıllardır çözüme kavuşmayı bekleyen Fikirtepe'deki kentsel dönüşüm süreci, Kadıköy’ün en yüksek sesi olan Kadıköy Life sayfalarında yerini alıyor.

Birbirinden Özel Röportajlar…

Kadıköy Life, birbirinden farklı dosya haber ve röportajlarıyla da dikkat çekiyor. Yiğit Uygun tarafından kaleme alınan "Kadıköy’de Azınlık Dostlarımızın Dünü, Bugünü" isimli dosya haber çalışması, Baksı Müzesi’ni hayata geçirerek geleneksel ile modern dünyayı bir arada yaşatmayı başarmış Prof. Dr Hüsamettin Koçan, Kadıköy’ün ödüllü yönetmeni Mehmet Tığlı ve büyük duayen Hıfzı Topuz bunlardan sadece bazıları...

Din istismarının ne suretle yapıldığına dair numunelerle dolu olan tarih, ancak Ehl-i Sünnet ipine dört elle sarılanların bu istismara alet olmadığına da şahittir. Ve İslâm tarihi içinde Müslümanları, bozuk fikirler ve sapık cereyanların tesirinden korumak hususunda Osmanlılar, müstesna bir yer tutar. Onlar için şeriata riayet, birinci derecede önemliydi. Şeriat dairesi dışında bir şey, kabul edilemezdi. Öyle ki bu hassasiyet, zaman zaman cihan sultanlarını bile kadı önüne çıkarmıştı.

İslam dairesinin kalkanı mesabesindeki Ehl-i Sünnet itikadı, her şartta ve her mecrada Osmanlı’nın savunuculuğunu yaptığı en büyük davaydı. Zira bu kalkanın delinmesi demek, bir sonraki adımda Müslümanların iki cihan saadetinden mahrum bırakılması demekti.

Bu yüzden onlar, canları pahasına inançlarını ve itikatlarını her şeyden üstün tuttular. Kitaptan anlayana kitapla, kılıçtan anlayana kılıçla cevap verdiler. Bunu yaparken önlerindeki pusula ise, Ehl-i Sünnet’ti. Bu yüzden İran’la yaptıkları anlaşmaların vazgeçilmez maddesi, Ashâb-ı Kirâm’a dil uzatılmamasıydı. Asıl çizgiden uzaklaşmış Bektaşî tekkeleri bu sebeple kapatılmıştı. Diğer taraftan, itikad kalesinin muhkem taşlarından olan sahih kitapların basımına ayrı bir önem veriliyordu. Matbaa nizamnameleri ve kitap ithalatı da hep bu hassasiyet çerçevesinde şekillenmişti.

İtikadın muhafızı Osmanlıların kısa bir panoramasını bulacağınız bu ayki dosyamız, sizleri bekliyor.

Gelecek sayımızda buluşmak üzere…

Konu Başlıkları: Hitler’in Kayıp Denizaltıları/Emre Boyacı; İtikadın Muhafızları Osmanlılar/Salih Zoroğlu; Padişahların Terazisi Ehl-i Sünnet/Yakup Arzu; Kitaplar Emin Ellerde/Muhammet Yıldız; Medreselerde Okutulan Akaid Kitapları/Faruk Çınar; Kazan Melikesi Süyünbike/Veysel Sekmen; Sultanın Alâmet-i Fârikası Hamidiye/Arif Ziya Ardıç; Kafkasya’da İslâmiyet’in İlk Adımları/Dr. Bayram Arif Köse; Temizliğin Zarafeti, Sanatın İnceliği İbrikler/Kayıhan Çağlar…

Üç ayda bir yayımlanan Yeni Deniz Mecmuası, deniz kültürünü her boyutuyla ve derinlemesine ele alıyor.
Denizin ve denizcilerin gerçeklerini siyasetten sanata ve edebiyata, ekonomiden tarihe, ulusal güvenlik stratejilerinden coğrafyaya açılan yelpazede yansıtmayı amaçlayan dergi “Rüzgâr esmeden deniz kıpırdamaz” sloganıyla yola çıkmıştı.

Yeni Deniz Mecmuası’nın 130 sayfa hacmindeki 13. sayısı, Rüştü Onur’un Deniz’e Serenad ve Charles Baudelaire’in İnsan ve Deniz şiiriyle açılıyor.

İstanbul’un fethi sırasında Osmanlı gemilerinin Haliç’e nasıl indirildiği hala tartışılmaya devam ediyor. Bu tarihsel olayı kapak konusu yapmaya karar verdik. Değerli yazarımız Yücel Köyağasıoğlu, Osmanlı gemilerinin karadan Haliç’e indirilmesi olayını bilimsel bir bakış açısıyla ele alıp birçok “şehir efsanesini” çürütüyor.

Yayın kurulu üyemiz Emin Nedret İşli, Donanmanın halka bütünleşmesini sağlayan Muavenet-i Milliye Cemiyeti’ni konu alan bir yazı ve albüm hazırladı. Bu yazıda çok çarpıcı bilgiler ve fotoğraflarla karşılaşacaksınız.

1. Dünya Savaşı’nda yaşanan Sarıkamış faciasıyla, Rusya’nın Kardeniz’de batırdığı Osmanlı gemileri arasında nasıl bir bağlantı var? Bu sorunun cevabını değerli yazarımız Ali Bozoğlu veriyor.

Dünyanın en eski tersanelerinden birisi Mersin’in Dana Adası’nda ortaya çıkarıldı. Bu tersanenin ortaya çıkmasını sağlayan kazı ekibinin başındaki isim Doç. Dr. Hakan Öniz, 13. sayımızdaki yazısıyla ortaya çıkarılan bu tersanenin önemini ve geçmişini anlatıyor.

Sayfalarını çevirdikçe püfür püfür esen bir deniz kültürü rüzgârıyla karşılaşacağınız dergide yer alan diğer konu başlıkları ve yazarlar şöyle:

Denizci İstanbul - Cem Gürdeniz

Güney Çin Denizi Davasının Ege Sorununa Olası Etkileri - Prof. Dr . Hüseyin Pazarcı

MİLGEM Projesi Nasıl Doğdu - Mustafa Özbey

Çanakkale Savaşı Mimarının Kaleminden Efsane Savaş - Ergün Türkcan

Denizci Gözüyle “Odyssey Destanı”- Derya Şerif Yarkın

V. Karl (Şarlken), Malta ve Akdeniz’in Müdafaası- Michel Fontenay

Divan Şiirinde Denizci Bir Şair: Yetîmî - Dehani Evren

Hor Görmeyin Has Kefali- Artun Ünsal

Yalpametre - Ali İbrahim Kontaytekin

Kılıç Paraketası ve Avcılığı (IV)- Evren Ertür

20 Mart 1956… Tunus’ta 1881’de başlayan Fransız işgal idaresinin nihayete erdiği tarih. Tam 75 sene süren bu devirde, dinî ve ilmî yapıdan sosyal ve kültürel sahaya kadar Tunus’ta pek çok şey değişti. Batı Akdeniz sahillerindeki bu Kuzey Afrika ülkesinin özellikle sahil şeridindeki şehirlerinde Fransız tesiri kendini fazlasıyla hissettirir.

Tunus yine de her bir köşesinde Anadolu’yu taşır. Hepsinden evvel, ta Barbaros Hayreddin Paşa zamanından beri Anadolulu gençlerin ikinci vatanı olmuştur bu topraklar. Onların çocukları olan “Kuloğulları”nın nesli, sadece Tunus’ta değil, Cezayir ve Trablusgarb’da da yaşıyor hâlâ.

Tunus’ta 300 yıllık tarihî bir binanın kitabesinde yahut bir çarşının adında karşımıza çıkabilen Osmanlı, gerek Zeytune’de gerek onlarca cami, medrese ve tekkede hâlâ bizleri selamlıyor. Tunus’la Anadolu arasındaki bugünkü bağın temelleri, buralara dayanıyor. Daha eskilere, Tunus’un “İfrîkıyye” olduğu zamanlara gidersek, orada sahabe-i kiramdan zatları görürüz. Başta “Sahibü’ş-Şaarât” lakabını taşıyan Ebu Zem’a el-Belevî (r.a.) karşılar bizi Kayrevan’da. Ülkenin, hatta Afrika’nın en eski İslâm şehirlerinden Kayrevan, “ribat” olarak kurulmuş ve asırlarca bir ilim ve fetih üssü olmuş.

Tunus aynı zamanda Endülüs’ün kapısıdır. İber Yarımadası’nda asırlarca hüküm sürecek bu İslâm devletinin ve Tarık bin Ziyad’ın habercisidir.

Hz. Osman (r.a.) devrinden Fransız işgaline kadar Tunus’un 1200 yıllık tarihini, sayfalara sığdırmaya çalıştık. İstifadeli okumalar dileriz. Gelecek sayımızda buluşmak üzere...

Konu Başlıkları: Burada Kuşlar Hep Özgürdür/Dr. Sakine Akcan Ekici; Kuzey Afrika’daki Anadolu Tunus/Ahmet Apaydın; Hz. Osman’ın Emaneti, Osmanlı Göz Bebeği Tunus/Arif Ziya Ardıç; Alman Belgeleri Işığında Çanakkale Muharebelerinde Alman Hesabı/Prof. Dr. Mustafa Çolak; Selçuklular Devrinde Anadolu’da Hak-Batıl Mücadelesi/Soner Demirsoy; Kadim Hafızamızın Taşıyıcısı Yazmalar/Kayıhan Çağlar

Bundan 116 sene önce Rusya steplerinde, Ural Dağları’nın eteklerindeki bir kasabada Müslüman Tatarların, inşa ettikleri bir cami ve medreseye Hamidiye ismini vermeleri, merkezle irtibatın en güzel numunelerinden biri olmuştu. Fakat aradan geçen yıllar içinde bu isim ve dolayısıyla ifade ettiği mana unutulup gitmiş. Hâlbuki bugün Rusya-Perm’de hâlâ ayakta olan tarihî cami ve medrese, Müslüman ahalinin gözbebeği.

Sultan Abdülhamid’in vefatının 101. sene-i devriyesinde, Yedikıta Dergisi olarak yine bir ilke imza attık ve 116 yıl sonra Perm Hamidiye Camii’ni hem Ural Müslümanlarına hem de Türkiye’ye öğretmiş, esasında yeniden hatırlatmış olduk. Araştırmacı Recep Kankal, 1904 tarihli Servet-i Fünun dergisinin kapağında bu caminin resmini görmüş ve Perm şehrinde olduğunu öğrenince konunun peşine düşmüş. Perm’de de bir irtibat noktası bulunca mevzu, daha da mana kazanmış. 100 yıl sonra bile “Hamidiye” ismini öğrenince oradaki Müslümanların gözlerinin yaşarması, Sultan Abdülhamid Han’ın her şeyden önce sağlam bir itikadî temele oturan İslâmî anlayışının, çok uzak zamanları ve çok uzak mekânları bile kuşattığının delilidir.

İstifadeli okumalar dileriz.

Gelecek sayımızda da buluşmak üzere…

Kadıköy Life Dergisi, yayınlanan yeni sayısında bundan 100 yıl önce Kadıköy’de yaşanan İngiliz işgali yıllarını kapak konusu yaptı. Halide Edip Adıvar’ın Kadıköy İskele Meydanı’ndaki Şehr-i Emaneti binası balkonundan meydanda toplanan yaklaşık 20 bin kişiye yaptığı konuşmanın fotoğrafının da ilk kez yer aldığı dergi sayfalarında, birbirinden ilginç haberler ve samimi röportajlar bulunuyor. Ünlü Koleksiyoner ve Kadıköy Life Yayın Kurulu Üyesi R. Sertaç Kayserilioğlu tarafından hazırlanan kapak haberi, dört sayılık bir dizi halinde Kadıköylülerle buluşacak.

Bir Kez Daha Gurur Duyacaksınız

"Belgesel niteliğindeki bu özel sayıda, Kadıköy ve Kadıköylülüğünüz ile bir kez daha gurur duyacaksınız" diyen Kayserilioğlu, şunları ifade etti: "Aziz vatanımızın İşgalden Cumhuriyet’e geçirdiği evrelerin gelecek kuşaklara aktarılması işlevinin; Türk ulusuna ödenmesi gereken önce bir borç, sonra da ulvi bir görev olduğu bir gerçektir. 19 Mayıs 1919 tarihi ise, düşman işgali altında esarete mahkûm edilmiş bir ulusun, o karanlık günlerde nurlu bir güneş gibi doğan Başkumandan Mustafa Kemal Paşa önderliğinde, vatan için nasıl tek vücut olunur inancıyla başlayan ve mutlu sonla biten bir kahramanlık destanıdır. İşte bu anlayıştan hareketle, Ulusal Kurtuluş Savaşı'mızın 100. yıldönümünü kutlayacağımız 19 Mayıs 2019 tarihinin geri sayımının başladığı bu dönemde, yurdumuzun her yöresinin taşı toprağı ile yer aldığı bu ulvi mücadele sathında, Kadıköy’ümüzün de mekteplerinden sivil halkına, birimlerinden spor kulüplerine, gencinden yaşlısına kadar ne denli unutulmaz etkinliklerde yer aldığını bu sayımızla birlikte bir yazı dizisi halinde sizlerle paylaşmak arzusundayız."

Ertan Eğribel - Ufuk Özcan - Pozitivist Tarihyazımının Krizi ve Tarih yazımında Yeni Yaklaşımlar

Baykan Sezer - Modern Avrupa’da İktisat Düşüncesi Üzerine Notlar

Ertan Eğribel - XX. Yüzyılın Sonu ve XXI. Yüzyıla Giriş veya II. Binyılın Sonu ve III. Binyıla Girişte Yöntem: Toplumsal ve Tarihi Değişmenin Yönü veya Doğu-Batı Çatışmasında Denge/sizlik ve Yakın Doğu Cephe Mirası

Ertan Eğribel - Küresel Barbarlık Çağına Giriş Koşullarında Kemal Tahir-Baykan Sezer Teorik Mirasının Önemi: Devlet Ana’nın 51. Yılında Doğu- Batı Çatışması Görüşünün Yerliliği ve Çağdaşlığı

Sarab Bayati - Anadolu Türklüğü ile Türkmeneli Arasında İlişki ve Kerkük’te Güncel Durum

Hasan Saybir - Osmanlı İmparatorluğu ve Floransa

Oya Şenyurt - Osmanlı’nın Son Dönemlerinde Renklerin Siyasallaşması

Mert Ağaoğlu - Hilal Değirmenci - Üsküdar Sıbyan Mektepleri ve Cumhuriyet Devrinde Geçirdikleri Tamirler

Karadeniz’in kuzeyi, batısı ve güneyinin kesiştiği bir noktada, önemli bir geçit yeri olarak bugünkü Romanya toprakları ve özellikle de Dobruca bölgesi, tarih boyunca pek çok kavmin göçüne şahitlik etmiştir. Stratejik mevkii sebebiyle bir kısmı bu topraklara yerleşen kavimler içinde Türkler ve Tatarlar önde gelir.

Dobruca’yı Anadolu için önemli kılan şey ise, sahanın 1400’lerin başından itibaren Osmanlı idaresine geçmesi ve Osmanlı’nın uyguladığı iskân politikasıyla buraya yerleştirilen Müslümanlardır.

Bugünkü Romanya topraklarının ekserisini oluşturan Eflak, Boğdan (Osmanlı, bu ikisine “Memleketeyn” yani İki Memleket derdi) ve Erdel beyliklerinin prensleri, taçlarını İstanbul’da padişahın elinden giymiş ve buralar, 460 yıl kadar Osmanlı’ya tâbi birer voyvodalık olarak idare edilmiştir.

Doğrudan Osmanlı toprağı olan Dobruca ise askerî ve idarî bir üs ve geçit bölgesi olarak her zaman ehemmiyetini korumuş; halkı, “müsellem, eşkinci, tatar” gibi askerî sınıflara ayrılarak istihdam edilmişti. Osmanlı’dan da önce burada iskân eden Tatarlar ise, orduda çok önemli görevler üstleniyorlardı. Dobruca’nın kuzeyi, özellikle Osmanlı’nın son iki asrında tam manasıyla bir serhad olmuş, cihad ve gaza anlayışı halkın ruhuna işlemişti.

Bu ay, daha çok Transilvanya Alpleri ve Karpatlar’ın tabiî güzellikleriyle gündeme gelen Romanya’daki tarihî geçmişimizin izlerini sürdük.

İstifadeli okumalar dileriz. Gelecek sayımızda da buluşmak üzere…

“Devrin totaliter rejim istidatları ve propaganda hücumları karşısında iyi niyetli insanların birleşmesi ve hak, hürriyet müdafaası uğrunda tek bir fikir cephesi teşkil etmesi bugün artık medenî ve insanî bir vazife olmuştur. İşte “Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti” bu vazifeyi yerine getirmek isteyen vatandaşlara bir hizmet kadrosu ve bir faaliyet muhiti olmak üzere kurulmuştur.”

Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti Beyannamesi, 1947

Bekçi, gecenin neresindeyiz ?

Hürriyetsizlik içinde adalet aramak adaletsizlik içinde saadet ummaktır.

Hürriyeti diktatör bile sever, fakat yalnız kendisi için.Hürriyeti sevipte müdafadan çekinen, İstipdat altında onun hasretini duyar.

Dile tahakküm, hakikatte fikre ve vicdana tahakkümdür.

Bu ise, tahakkümlerin en ağırıdır.

Hürriyet bir kişinin değil, herkesin hakkıdır. (H. Spencer)

İnsan hür olmadan, mesut olamaz. (Dante)

Bütün nimetler, hatta fazilet bile hürriyetsiz hiçtir. (La Boetie)

İnsanları yalnız ve ancak adalet tatmin edebilir. (G. Emerson)

Hayat gibi hürriyete de, onu ancak hergün fethetmek mecburiyetinde olanlar layıktır. (Goethe)