Sosyoloji

Sosyoloji

Sosyoloji, diğer sosyal bilimlere nazaran adı geç konulmuş bir alan. Başlangıcı 14. yüzyılda kaleme alınan İbn-i Haldun başyapıtı Mukaddime’ye izafe edilse de asırlar boyunca genellikle tarih ve felsefe gibi disiplinlerin içerisinde bir “yan unsur” olarak kaldı. Fakat Fransız İhtilali ve Sanayi Devrimi gibi tüm dünyayı büyük bir dönüşüme iten olaylar, özellikle insan topluluklarını farklı bir bakış açısıyla ele almayı zorunlu kıldı. Bunun sonucunda 19. yüzyılda temelleri atılan sosyoloji disiplini, 20. yüzyılda önemli isimlerin katkısıyla akademinin ve düşünce dünyasının temel direklerinden biri haline geldi.

Sosyoloji Nedir?

Sosyoloji, en bilinen tanımıyla bir toplum bilimidir ve küçük ya da büyük toplulukların hareketlerini, bu toplulukların birbiriyle olan ilişkilerini, bu ilişkileri etkileyen dinamikleri inceler. Zaman içerisinde Frankfurt Okulu gibi önemli kurumların doğuşuna kaynaklık eden sosyoloji, birbirinden farklı ekoller sayesinde edebiyattan gündelik hayata, kültürden tarihe, spordan siyasete kadar neredeyse her alanda insanı ve toplumu anlamak amacıyla hem teori üretti, hem de sahaya inerek sayısız araştırmaya imza attı.

Ünlü Sosyologlar

Köklü bir geçmişi olmamasına rağmen bugün sosyoloji denildiğinde bir çırpıda sayılabilecek önemli isimlerin sayısı hayret verici düzeydedir: Karl Marx, Max Weber, Emile Durkheim, Auguste Comte, Pierre Bourdieu, Jean Baudrillard, Zygmunt Bauman, Michel Foucault, Anthony Giddens, Richard Sennett, Georg Simmel, Gustave Le Bon, Norbert Elias, Theodor Adorno, Jürgen Habermas, Immanuel Wallerstein ve C. Wright Mills bu isimlerin bir kısmı sadece.

Türkiye’de Sosyoloji

Sosyolojinin Türkiye’deki macerası da dünyadan geri kalır değil. Henüz Cumhuriyet’in ilanına bile yıllar varken ilk sosyoloji kürsüsü 1914’de Ziya Gökalp tarafından İstanbul’da kuruldu. Sonrasında da Türk akademisinin dikkat çeken sahalarından biri oldu sosyoloji. Aradan geçen yüz yıldan uzun zamanda birçok önemli sosyolog yetişti ve her biri çok önemli sosyoloji kitapları hazırlandı. Hilmi Ziya Ülken, Şerif Mardin, Mübeccel Kıray, Emre Kongar, Sabri Ülgener, Niyazi Berkes, Cahit Tanyol, Behice Boran, Baykan Sezer, İbrahim Yasa, Mümtaz Turhan, Erol Güngör, Ulus Baker ve Cemil Meriç, bu alanda ilk akla gelen isimler.

Mutlaka Okunması Önerilen Sosyoloji Kitapları

“Sosyoloji nedir?”, “Sosyolojiyi anlamak için önce hangi kitapları okumak gerekir”, “Sosyolojik bakışı yansıtan en iyi eserler hangileridir” gibi sorulara cevap sayılabilecek eserlerden bazıları ise şunlar: Zygmunt Bauman - Sosyolojik Düşünmek, Norbert Elias - Sosyoloji Nedir?, Immanuel Wallerstein - Bildiğimiz Dünyanın Sonu, Georg Ritzer - Klasik Sosyoloji Kuramları, Max Weber - Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Edward Said - Şarkiyatçılık, C. Wright Mills - Sosyolojik Tahayyül, Anthony Giddens - Sosyoloji, Byung-Chul Han - Yorgunluk Toplumu, Neil Postman - Televizyon Öldüren Eğlence, Ahmet Çiğdem - Toplum: Kavramlar ve Gerçeklik, Baykan Sezer - Sosyolojinin Ana Başlıkları, Niyazi Berkes - Türkiye’de Çağdaşlaşma, Şerif Mardin - İdeoloji, Cemil Meriç - Bu Ülke, Nurdan Gürbilek - Vitrinde Yaşamak, Nilüfer Göle - Modern Mahrem, Ulus Baker - Aşındırma Denemeleri.