Yeni Kitaplar

19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında yaşanan sosyopolitik dönüşümler Anadolu'yu demografik hareketlerin çekim merkezi haline getirmiştir. Osmanlı devletinin politik gerileyişine bağlı olarak Anadolu kitlesel ve çoğu zamanda zorunlu göç dalgalarıyla karşı karşıya kalmıştır. Bu göç dalgalarının Anadolu'ya taşıdığı göçmenler kendi yaşantı dünyalarını yerleştirildikleri bölgelerde yeniden inşa etmiş, kendi kültürlerini ve sosyal yapılarını sürdüren birer göçmen topluluğu haline gelmişlerdir. Bu topluluklardan ilk akla gelenlerinden birisi de Girit göçmenleridir. Giritliler iki büyük kolektif ve zorunlu göç dalgası neticesinde Anadolu'ya gelmişlerdir. Bu göç dalgasının birincisi 1897 yılında Yunanistan'ın Girit'i işgal etmesiyle başlamış, Girit göçmenleri, 1899-1902 yılları arası İzmir, Adana, Antalya, Mersin ve Tarsus'a Osmanlı Devleti tarafından iskân edilmişlerdir. 1901 yılında Tarsus'a iskân edilen Giritli muhacir sayısı 932 kişidir. Girit'ten Anadolu'ya gelen ikinci göç dalgası ise 30 Ocak 1923 Türk-Yunan Mübadele Sözleşmesi ve Protokolüne dayanarak 1924 yılında meydana gelmiştir. İkinci göç dalgasıyla Tarsus'a 970 mübadil gelmiş ve büyük çoğunluğu Reşadiye mahallesine yerleştirilmişlerdir. Giritli göçmenler kolektif aidiyetlerini yerli bir aidiyet biçimiyle birleştirerek devam ettiren, topluluklarını kültürel inanç ve uygulamaları bağlamında inşa ve idame eden, kültürel dirençlerini sürdüren bir topluluktur.

Her coğrafyanın, her kentin kendi masalcısı vardır; orada yaşananları, örf ve adetleri, acıları ve mutlulukları gelecek nesillere aktarırlar. İçinden çıktıkları toplumun hafızasına dönüşürler ve zor zamanlarda bir umuda dönüşerek yol gösterirler.

Konya, bu bağlamda en şanslı kentlerden biridir. Bugüne kadar çok sayıda âlim, bilgin, sanatçı ve edebiyatçı yetiştirerek hafızasını diri ve geniş tutmayı başarmış, geleceğini güvenceye alacak ilim, irfan ve kültür zincirinin kopmasına izin vermemiş, güçlenerek gelişmesini sağlamış bereketli coğrafyalardan biridir.

Bu zincirin günümüzdeki önemli halkalarından biri de öykücü-sanatçı Zeki Oğuz'dur. Onu, kimileri gazeteci kimliğiyle, kimileri öykücü kimliğiyle, kimileri fotoğrafçı kimliğiyle, kimileri de gezgin kimliğiyle tanır. Bu parçalı kimliğine rağmen o Konya'nın kültür dünyamıza armağan ettiği, tüm yaşamını Konya'nın ve kültürünün tanıtılmasına, yaşatılmasına adamış tam bir aydındır.

Öğretim üyesi Ahmet Gögercin'in 2018'de 50. sanat yılını kutlayan yazarla daha önceden yapmış olduğu söyleşilerden ve yapıtları üzerine hazırladığı yazılardan oluşan bu kitap yayınevimizin kadim şehir Konya'ya ve kültürüne bir armağanıdır.

Bu kitap, Aliya Okumaları projesi kapsamında hazırlanmış bir çalışmadır. Aliya İzzetbegoviç'in Doğu Batı Arasında İslam adlı eseri merkeze alınarak düşünürün ahlak görüşü ortaya konulmaya çalışılmakta ve tartışmaya sunulmaktadır. Zira çağdaş İslam düşünürleri içinde bazı yönleriyle temayüz eden İzzetbegoviç'in ahlakın önemli problemleri hakkında felsefi görüşleri alana bir katkı niteliği taşımaktadır. Bu sorunlardan bazıları şunlardır: Ahlakî bir varlık olarak insan, özgürlük, eşitlik, ahlak eğitimi, ahlakın motifi, ahlak din ilişkisi...

Hayal Edin...

Bir teorinin seyahat ettiğini, sosyolojik düşünceye ortadan başlandığını ya da coğrafyanın, felsefe yapmanın uzamını oluşturduğunu hayal edin... Yeryüzünde katledilen gerçekliği yeniden yaymak için jeo-felsefi bir çaba harcayarak düşünce ile yaşam arasında oluşan derin çatlağı onarmaya çalışan birini hayal edin... Temsillerin ve imajların güdümünde bir toplumsal tiyatro yerine; üretimin, yaratmanın, yayılmanın ya da göçebeliğin kaçış çizgilerini düşünün... Bilinçdışının ekonomik, politik ve toplumsal alana doğrudan nasıl bağlandığının esas problem olduğunu belirtip arzu akışlarının tarihsel süreç içerisinde yerli-yurtlu makina, despotik makina ve kapitalist makina tarafından kesintiye uğratıldığını tüm insanlığa göstermeye çabalayan birini hayal edin ve anlamaya çalışın... Anlamaya çalışın, çünkü; yerli-yurtlu makinanın, bedenleri kayıt altına alarak damgaladığını, anlamın ilkin böyle kontrol edilmek istendiğini anladığımızda... İlksel makinanın yetersiz kaldığı zaman diliminde, despotik makinanın bir üst kodlama arzusuyla kapma aygıtını icat edip toplumsal makinayı değiştirdiğini anladığımızda... Gücünü kodlanmış tüm akışları çözerek onları yersiz-yurtsuzlaştırıp sınırlarını olabildiğince genişletip böylece aksiyomatik bir dinamizm kazanan kapitalizmin, gerçekliğin baş düşmanı olduğunu anladığımızda... Evet anladığımızda... Organsız bedenimizi edinip göçebe düşüncelerimizle etik bilinci harekete geçirerek kapitalizmin dış sınırına tutunabiliriz. Şizofren gibi, yani göçebe, yersiz-yurtsuz ve bedensiz... Deleuzeyen bir çabayla elbette. Bu çaba değil midir ki gerçekliği arzu edilebilir bir bilince dönüştürüp toplumsal makinayı harekete geçirerek ötekini anlamaya oluştan başlamak? Azınlık oluş, kadın oluş, hayvan oluş... Bu çaba değil midir ki toplumsal kayıt yüzeyi olarak bedeni, kapitalist socius'a kurban vermeden rizomatik bağlantılar kurmasına izin verip akışların önünü açmak? Nihayetinde önü açılan akışların, minör olanı, yani gerçeği, yani sahiciliği, yani etiği toplumsalın merkezine yerleştirmesi içten bile değildir.

Joy Harjo (1951) 20. Yüzyılın ikinci yarısında, müzik ve şiiri bir arada sunuş tarzıyla adını duyurmuş Yerli Amerikalı bir şairdir. Çocukluk ve gençlik dönemini rezervasyon yerleşkelerinde geçiren şair, Avrupalı göçmen istilacılar tarafından yok edilen özgün Kızılderili kültürüne duyduğu özlemi/nostaljiyi şiirlerinde dile getirir. Harjo'nun şiirlerindeki nostalji kavramı, kendini ait hissettiği özgün yaşam kültüründeki değerlerin Modern toplumlara kazandırılmasını hedefler. Çünkü şair, Beyaz Adam tarafından programlanarak üretilen Modern kültürün bireyleri ayrıştırdığına, yabancılaştırdığına ve ötekileştirdiğine inanır. Joy Harjo'nun yeniden inşa etme amacını güden (restorative) nostalji kavramı bu eserin ana temasını teşkil etmektedir. Eser, neyin nasıl kaybedildiğine açıklık getiren tarihi arka planla başlamaktadır. Takip eden bölümde, Kızılderili sözlü edebiyatından yazılı edebiyat dönemine geçiş ve bunu temsil eden Yerli Amerikalı yazar ve şairler tanıtılmıştır. Sonraki bölümde, Joy Harjo'nun özyaşamı ve hayata bakışı incelenmiştir. Şairin restoratif nostaljiyle Modern kültüre kazandırmak istediği değerler şiir örnekleriyle ayrı bir bölümde mercek altına alınmıştır. Sonuç bölümünde ise, nostaljinin Yerli Amerikalılar için ne anlama geldiği tartışılmış, elde edilen sonuçlar okuyucuyla paylaşılmıştır.

Türkiye'nin, orta ve uzun dönemde hedeflediği ekonomik büyümeyi gerçekleştirebilmesi için katma değeri yüksek, inovatif ürünler üretmesi gerekmektedir. Ancak mevcut beşeri sermaye stokuyla hedeflenen sonuçlara ulaşmayı sağlayacak bu tarz ürünlerin üretilerek ticarileştirilmesi oldukça zordur. Bu noktada Türkiye'nin kısa dönemde ihtiyaç duyduğu beşeri sermaye stokunu arttırabilmek için alternatif kaynaklara yönelmesi gerekmektedir. Politika yapıcılarının da bu durumun farkında olduğu 10. Kalkınma Planında yer alan "Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi Programı" adlı başlıktan da anlaşılmaktadır. Ancak literatürdeki çalışmalardan da anlaşılabileceği gibi gelişmiş ülkelerin sahip oldukları sosyo-ekonomik avantajlar nedeniyle yabancı nitelikli işgücünün gelişmekte olan ülkelere gelmeleri oldukça zordur. Dolayısıyla, Türkiye'nin, Çin ve Hindistan başta olmak üzere bazı gelişmekte olan ülkelerin uyguladığı ve ekonomik büyümelerine önemli katkı sağlayan beyin kazanımı stratejisi olarak adlandırılan ve tersine beyin göçünü teşvik eden programlara yönelmesi gerekmektedir.

Bu noktada Türkiye, başta Avrupa Birliği Bölgesi olmak üzere Dünya'nın dört bir tarafındaki Türk Diasporası içerisinde yer alan nitelikli insan gücünden yararlanarak ihtiyaç duyduğu alternatif beşeri sermaye kaynağını yaratabilir. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın amacı, ülke sınırları dışında en fazla Türk ve/veya Türk kökenlinin yaşadığı yer olan Almanya'daki Türk Diasporası ve içerisindeki nitelikli insan gücünün (özellikle bilimsel diasporanın) beklenti ve önerilerini araştırarak politika yapıcılara Türk Diasporası'nın beşeri sermaye stokunu arttırmada alternatif bir kaynak olup olmadığını göstererek, tersine beyin göçünü (fiziki anlamda ya da fikirsel anlamda) teşvik edecek politikalar önermeye çalışmak, aynı zamanda da ulusal ve uluslararası literatüre katkı sağlamaktır.

Antik Hindistan tarihi ile ilgili en büyük eksik, siyasi ve kültürel tarihin izlerini taşıyan kesin bir kronolojik sıralamanın yapılamamasıdır. Siyasi olayların tarihlendirilmesinde yol gösterici olan edebi eserlerin oluşturulma tarihleri de tam olarak bilinememekte ve yalnızca yaklaşık olarak saptanmış bazı tarihler ileri sürülebilmektedir. Bu durum, tarihsel süreçte geriye doğru gidildikçe, Antik Hindistan Tarihi hakkında yapılan çalışmaları daha da zorlaştırmaktadır.

Bizim bu çalışmamız ise, bir Hindolog gözüyle, kültürel gelişim ve faaliyetleri sahasında Eski Hint Tarihinin kapıları arkasında gizli kalmış olan kültürel birikimi gün ışığına çıkartabilme iddiasını taşımaktadır. Antik Hindistan tarihi, İndus Vadisi Medeniyeti, Ariler'in Hindistan'a girişi ve yüksek Hint kültürünün başlangıcı olarak kabul edilen Veda metinlerinin oluşturulma süreci ile başlatılmış; sonrasında Magadha, Şişunaga ve Nanda Hanedanlıklarının Kuzey Hindistan'daki mücadeleleri ve Büyük İskender'in Hindistan'ı istilası gibi gelişmelere değinilerek genişletilmiştir. Nihayetinde, Hint tarihinin ilk büyük Buddhist krallığı olarak bilinen Maurya İmparatorluğunun Kuruluşuna kadar geçen süreç, Cainist ve Buddhist kültürün doğup, gelişmeye başladığı dönemdeki siyasi hareketlilik ile birlikte incelenerek değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Cioran, bütün yaşamın toptan çürütülmesine dayalı bir yaşam felsefesinin temelini atmaya çalışır. Bu nedenle onu "profesyonel" bir filozof olarak etiketlemek doğru değildir. Çünkü Cioran, yaşamı boyunca bağımsız ve özel bir düşünür olmayı tercih etmiştir. Böylesi bir ayrım ona, 'herhangi bir akademik ortaklığı reddetme' ve 'sistemin baskısından muaf bir düşünür olma ayrıcalığının keyfini çıkarma' imkanı verir. Bu güzergah, aynı zamanda Pascal, Chamfort, Kierkegaard, Nietzsche, Schopenhauer vb. filozofların da yer aldığı bir düşünce coğrafyasına aittir.

Cioran'ın felsefesine içkin kıldığı bazı temel kavram ve sorunları (tarih, ütopya, ölüm, hiçlik, tanrı, müzik vb.) irdeleyen bu derleme, farklı okuma stratejileriyle, onun düşünsel patikalarında yolculuk etmeye bir davettir.

Bu çalışma ağırlıklı olarak yazma bir mecmuada yer alan Romanya ve Bulgaristan sınırları içerisindeki Alevi topluluklarını konu almaktadır. Dobruca ve Deli Orman bölgesinde yerleşik bulunan Türk ve Alevi köylerine yer veren bu risaleler, dönemi itibariyle büyük bir kıymete haiz bilgiler içermektedir. Çalışma da yer alan yerleşim yerlerinin önemli bir kısmı halen varlığını sürdürmekle beraber bunların bazıları ahalisinin Türkiye'ye göç etmesiyle ortadan kalkmış veya Bulgar ya da Romenler tarafından yerleşim yeri olmayı sürdürmüştür.

Risaleler'de Dobruca ve Deli Orman'da bulunan Alevi toplulukları Kızılbaş, Babai, Çelebi şeklinde ayrıntılı olarak anlatılırken aralarındaki erkân farklılıklarına da yer verilmiştir. Osmanlı Devletinin Balkanlardan çekilmesinin ardından geride kalan Osmanlı Devleti vatandaşları arasında yer alan Türklerin ve özellikle Alevi topluluklarının bu çekilme ardından karşılaştıkları hadiseler hakkında da kısmen bilgiler verilmektedir. Ayrıca çalışmanın giriş kısmında hem eserin değerlendirmesi hem de Balkanlardaki Alevi toplulukları hakkında kısa bilgiler verilmiştir.

Yayınevimizden " Okulda evde sınavlarda adım adım başarı" adıyla 2003, 2004, 2007 ve 2010 yıllarında toplam dört baskısı çıkan, ancak elinizdeki bu son baskısıyla yeniden gözden geçirilerek güncellenen bu kitabın temel ve öncelikli amacı; öğrenenlere etkili ders çalışma ve öğrenme, motivasyonlarını artırırken streslerini azaltma, beyin, zeka ve bellek kapasitelerini geliştirme yollarını göstermektir.

Kitabın yazarları bu çalışmalarında, eğitim bilimleri ve psikoloji alanlarındaki toplam "elli yıllık" bilgi, birikim ve deneyimlerini, öğrencilerle ve onların okullarında, girdikleri sınavlarda ve hatta hayatlarında daha başarılı ve mutlu olabilmeleri için her türlü fedakarlığı yapmaya hazır olan anne-baba ve öğretmenleriyle paylaşmayı hedeflemişlerdir.

Kitapta yer alan önerileri dikkate alıp, kullanmaya başlayan öğrenciler sadece birkaç hafta sonra, çalışmalarının nasıl daha etkili hale geldiğini, okul ve sınav başarılarının nasıl yükselmeye başladığını, okul dışı sosyal etkinliklere nasıl daha fazla zaman ayırabildiklerini, öğrenmenin gerçekte ne kadar kolay ve heyecan verici olduğunu görüp şaşıracaklardır.

Konya'nın, henüz "kentselleşme" sürecini yaşamadığı, dolayısıyla şehir kimliğini taşıdığı yıllar... Kapı ve Aziziye camileri merkezli Konya Çarşısı'nın esnaf, tüccar ve zanaatkârları gibi olmazsa olmazlarındandı meczuplar. Çarşı sakinlerince veli mesabesinde görülen bu meczuplar "Konya Çarşısı'nın gülleri"ydi. Bunlar, her biri kendine özgü marifetleri olan kişilerdi. Onları sadece Konya Çarşısı'ndaki esnaf değil, herkes tanırdı. Hiç kimseye zararları olmayan kimselerdi onlar. Kimisi dinî nasihatlerde bulunur, kimisi uğur dağıtır, kimisi güzel sesiyle gazel çeker ve kimisi de Hükümet Meydanı'nda siyasi nutuklar atardı. Hiçbir zaman el açmazlardı. İsteyenler, onları çağırır ve gönüllerinden ne koparsa verirlerdi.

Onların kendi aralarında kurdukları gayriresmî dernekleri vardı, birbirlerini kollarlardı. Bir düğün veya cenazeyi anında hepsi haber alır ve arzı endam ederlerdi. Aslında onlar davetsiz misafirlerdi. Her düğün pilavının baş konuğuydular. Onlara ölçüsüz yemek verilirdi. Hatta giderken tencereleri veya zembilleri ayrıca doldurulurdu. Ramazanlarda da topluca, özel olarak ağırlanırlardı.

Seyahat etmenin servet ve zenginlik ile alakalı olduğuna inanmayan biriyim. Eğer seyahat etmek zenginlik ile alakalı olmuş olsaydı, sanırım dünyada en az seyahat eden kişi benim olmam gerekirdi. Seyahat etmek bana göre bir gönül, bir meşreb, bir kültür işi. İçinizde seyahat etme duygusu yoksa eğer, ne gezip gördüğünüz şehirler size zevk verir ne yaşadığınız şehir. Zaman zaman yaşadığım şehir içinde dahi seyahatler ederim. Daha önce gördüğüm mekânlara tekrar gider, yeni bir gözle, yeni bir bakış açısıyla mekânı solur ve dinlerim. Bu yüzden şehirlerle aramda görünmez güçlü bağlar olduğunu düşünüyorum.

'Az Gezdim Çok Gördüm' seyahat kitabım 2000'li yıllardan bu yana gezmiş olduğum yurt içi ve yurt dışı şehirlerini anlatan seyahat notlarından oluşmaktadır. Gerçekte gezdiğim çok değildi ama gördüğüm çok şeyler vardı. Bu bağlamda kitabın içeriğiyle ismi bütünleşti. Ayrıca bu seyahatlerim sırasında şehirleri gezmiyor bilakis görmeye çalışıyordum. Görmeye çalıştığım şehirleri âcizane bu satırlarla sizlere de göstermeye çalıştım.