Yeni Kitaplar

Zihindekini doğrudan aktarmak imkânsız olduğundan edebiyat, yazarın veya şairin kastını okura doğruya en yakın bir biçimde aktarabilmek adına kimi edebî sanatlar ve ifade biçimlerini devreye sokmuştur. Zihindekini aktarma biçimlerinden biri olan alegori, dilsel ve sanatsal gerekliliğin yanı sıra, asıl söylenmek isteneni “herkesin” değil de “bir zümre veya grubun” anlamasını temin etmek gibi siyasi nedenlerle de kullanılmıştır.

Alegorinin en başarılı örnekleri Batı’da Le Roman de la Rose, The Faerie Queene, The Pilgrim’s Progress; Doğu’da Hayy bin Yakzan, el-Gurbetü’l-garbiyye, Hüsn ü Dil, Mihr ü Mâh ve Hüsn ü Aşk ile verilmiştir.

Klasik Türk edebiyatındaki alegorinin kendine has özelliklerini tespit etmeye çalışan Açıl bu kitapta, Platon’dan bu yana kullanıldığı düşünülen bir anlatım tekniği olarak alegorinin kavramsal çerçevesini belirledikten sonra Klasik Arap, Fars, Urdu, Çağatay ve Türk edebiyatlarındaki alegorik eserler üzerinden bu tekniğin tarihsel gelişimini göstermeyi ve bir örnek vasıtasıyla alegorinin eserlerdeki işleyişini ortaya koymayı hedeflemektedir.

Standartlar yükseliyor, geliyor, belirleniyor, getiriliyor, geliştiriliyor. Her yıl 14 Ekim, Dünya Standartlar Günü olarak kutlanıyor, hatta bugüne özel şiirler bile yazılıyor. Gün geçtikçe, hem söylemsel hem de maddi düzeyde bizi kuşatarak, standartlar işliyor. Bu kitapta, standartların işleyişini anlamaya çalışıyoruz. Öncelikli vurgumuz, standartların nasıl oluştuğundan çok oluşan standartların neleri oluşturduğuna olacak. Standartların gücünü anlama çabamız, standartların yaşadığımız dünyada nasıl işlediğini kavramak kadar standartların nasıl içimize işlediğini, öznelliklerimizi nasıl biçimlendirdiğini de araştırmayı içeriyor.

Standartlar Nasıl İşler?’de bir ucunda küresel düzlemin diğer ucunda içselliğimizin olduğu bir eksende, yerel düzlemleri de dikkate alarak, bu düzlemler arasında mekik dokuyan bir yaklaşımla standartlar aracılığıyla hayatımızın nasıl işletme hâline getirildiğini tartışmayı amaçlıyoruz. Ancak aynı zamanda bu cenderenin daha önceden tasarlanmamış nasıl yeni firar hatları doğurduğunu, yeni bir standartlar düzeninin kendi altını da oyabilecek ne tür öznellik imkânları barındırdığını da göstermeye çalışacağız.

Standartlaşmada sadece politikacıların, uzmanların veya bürokratların esas failler olarak her türlü kararı aldığı bir sistemden değil, standartların bizatihi kendilerinin de birer özne olarak ortaya çıktığı bir ağdan bahsetmek daha doğru olacaktır. Standartların sürekli seyir halinde olmaları sonucunda bir noktadan sonra etkilerini kontrol etmek de imkânsızlaşır. Öyle ki standartlar sadece metaları tek bir düzene sokmakla kalmaz, aynı zamanda metaları üreten insanları ve süreçleri de yeniden yapılandırır.

Standartlaştırmanın nasıl bir iş olduğunu ve nasıl işlediğini anlamak isteyenlere…

İşyerinde verimlilik, hakkaniyet ve söz hakkı arasında bir denge kurulabilir mi? Bu kitap, mezkür soruyu normatif düzlemde ele alarak bir dengenin mümkün ve gerekli olduğunu belirtiyor. John W. Budd’un analizi, kerteriz noktasını sadece çalışanlarla işverenler arasındaki güç eşitsizliğiyle ilgili geleneksel görüşe değil, aynı zamanda insan hakları, mülkiyet hakları ve etik ile ilgili günümüz düşüncelerine yerleştirerek bu dengeye erişmenin alternatif yöntemlerini arıyor.

Bazı durumlarda verimlilik, hakkaniyet ve söz hakkı, karşılıklı bir biçimde birbirini pekiştirir. Üretken bir işgücü, karar vermede çalışanların katılımını da içeren adil çalışma koşulları için iktisadi kaynaklar sağlar. Öte yandan adil davranma ve çalışan katılımı, işgücü devrini azaltmanın, çalışanın bağlılığını arttırmanın ve verimlilik ile kaliteyi geliştirmeye yönelik işçilerin düşüncelerini kullanmanın yollarını sağlar. İstihdamda verimlilik, hakkaniyet ve söz hakkı arasında bir denge sağlamanın peşinden gitmek, çalışmanın doğası; emek piyasalarının işleyişi; istihdam ilişkisinde güç ve çatışma; demokratik, kapitalist bir toplumda istihdamın rolü ile ilgili temel önemdeki sorulara cevap bulmayı gerektirir.

Sendikaların, hükümet düzenlemelerinin ya da başka kurumların yokluğunda piyasalar yahut şirketler, bu amaçların dengelenmesine dayanabilirler mi? Bir denge arayışı, kapitalist toplumdaki temelde eşit olmayan istihdam ilişkisinden dolayı beyhude bir uğraş mıdır? Verimlilik, hakkaniyet ve söz hakkını dengelemekte toplu pazarlık, işyerinin yönetimi ile ilgili diğer yollardan daha mı etkilidir? Çalışan temsilinin ve yasal düzenlemelerin hangi biçimleri, belirli bağlamlara en uygun biçimlerdir? İnsan kaynakları yönetimi politikaları, hakkaniyet ve katılımın desteği ile, veya bunlara rağmen, verimliliğe erişebilir mi?

Ancak daha da önemli olan soru şudur: Verimlilik, hakkaniyet ve söz hakkı birbirleriyle çatıştığında ne yapılmalıdır?

İnsani Bir Çalışma İlişkisi’nin başlıca niyeti, bu soruların önemi ile ilgili sağlam bir entelektüel gerekçe ve analiz için faydalı bir çerçeve ortaya koymaktır.

Son dönemde en çok kullanılan ama üzerinde en az tefekkür edilen kavramların başında medeniyet ve onunla irtibatlı tanımlamalar gelmektedir. Elinizdeki eser, kapsayıcılığı, bütüncül niteliği ve oluşturduğu geniş anlam haritası ile son derece önemli bir muhteva barındıran medeniyet kavramı ve teorisi etrafında bir zihnî yenilenme gerçekleştirebilmek amacıyla kaleme alınmıştır.

Bu bağlamda önce farklı medeniyet birikimleri, mukayeseli medeniyet çalışmalarının odağına yerleştirilen ben-idraki kavramı temelinde karşılaştırılmakta, daha sonra medeniyetleri tarih sahnesine çıkaran parametreler ele alınmakta ve klasiklerin medeniyet zihninin oluşmasındaki rolü vurgulanmaktadır.

Kitabın son iki bölümünde ise medeniyetlerin kadîm-modernite-küreselleşme çizgisinde yaşadığı tarihî seyir, içinden geçmekte olduğumuz medeniyet bunalımı bağlamında incelenmekte ve okuyuculara bir gelecek perspektifi sunulmaktadır.

Bu gelecek perspektifi çerçevesinde medeniyetler-arası etkileşimlerin kavşağında bulunan bir toplum olarak karşı karşıya kaldığımız meydan okumalarla ilgili neler yapılması gerektiği de ele alınmaktadır.