Yeni Kitaplar

Dünyaca ünlü tarihçi John Lukacs çok farklı bir bakışla yirminci yüzyılın kışkırtıcı bir özetini yapıyor.

Lukacs, olaylara ve olgulara özgün yaklaşımı yüzyıla damgasını vuran belli başlı dönemleri ele alarak bugün nerede olduğumuzu, buraya nasıl geldiğimizi ve nereye doğru gittiğimizi ortaya koyuyor. Ona göre 20. yüzyılda çarpışma demokrasi ve komünizm arasında değil, milliyetçiliğin değişik formları arasında yaşandı. Geçip giden koca yüzyılın en büyük olayı Rus Devrimi değil, iki dünya savaşı, yüzyılın en büyük devrimci portresi ise Lenin ya da Mao değil, bizzat Hitler’di. Sonrasındaki soğuk savaş ise Amerika ile Sovyetler Birliği’ni bir kez bile karşı karşıya getirmeyen bir illüzyondu.

Kitap Sovyetler Birliği’nin yıkılması, Yugoslavya’da yaşananlar, Doğu Avrupa ülkelerinin karakteri, yeniden birleşen Almanya üzerinden şaşırtıcı bir perspektif sunuyor ve sadece bir yüzyılın değil, aynı zamanda modern çağın da sonunu ilan ediyor.

“Hangisi daha zalimdi? Bunun için kurbanlarının sayısını kıyaslamanın bir yararı yoktur. Tüm insan karakteristikleri gibi zalimlik de bir nicelik değil nitelik konusudur. Hitler’in zalimliği soğuk ve zihinseldi; Stalin’inki Gürcü sıcaklığındaydı ve kanında saklıydı.”

Unamuno, bu romanında satranç oyunu için iki kişinin paylaştığı yalnızlık yorumunu getiriyor. Kahramanımız usta oyuncu Don Sandalio, kendini soyutlayarak adeta kutsal bir görevi yerine getiriyor ya da dini bir eylemi gerçekleştirirmişçesine satrancın derinliklerine girebiliyor. Okuyucuya da İspanyol filozof/yazar Miguel De Unamuno’nun oyun içinde oyun kurduğu bu deneyime ortak olmak kalıyor. “ Robinson Crusoe yalnızdı. Gustave Flaubert yalnızdı ve insan ahmaklığına katlanamıyordu,bence Don Sandalio da yalnız biri ve ben de biryalnızım. Ve tüm yalnızlar, Felipe, Felipem, birer mahkûmdurlar. Her ne kadar özgür hareket etseler de birer tutukludurlar. ”

Şiir, “Güzellik güneşi”nin “söz iklîmi”ne aksedişidir.

Ve her bir hakiki şiir, bu dünyayı daha aydınlık kılmak için o güneşe tutulmuş birer aynadır.

Şairlerse, bu aynalarla bizim gözümüzü alan bir ışık cümbüşü oluşturan haşarı çocuklar... Bu ışık oyunu kiminin kaleminde bir havai fişek gösterisi, kimininkinde ise bir şehrayin...

Bizim burada yapmaya çalıştığımız ise, güneşi yansıtan bu aynalara ikinci bir ayna tutmak. O aynaların ışığını farklı cihetlere, farklı açılardan bir nebze de olsa yöneltmeye çalışmak. Bir bakıma, Asaf Halet’in “ayna ayna içinde” dediği durum...

Kimi boy, kimi cep, kimi içbükey, kimi dışbükey, kimi dev, kimi dikiz, kimi kahkaha aynası... Kimi de “sırlı” ayna... Karşılarına geçip sormak bize düşüyor: “Ayna ayna! Söyle bana...”

Cerrahilik Metinleri isimli bu eser, tasavvuf tarihimizin çok dikkat çeken şöhret olmamış ama Musul’dan Rumeli’ye kadar yayılmış Cerrahi tarikatı şeyhlerinin konu ve şahıslarla ilgili bilgilerini bize aktarıyor. Çok önemli bir tasavvuf ekolleri (tarîkatlar) yazarı olan Harirîzade Kemaleddin Efendi’nin Hz. Pir Nûreddin-i Cerrahi hakkındaki biyografik bilgilerin yer aldığı eseri de bir Cerrahilik metni olması açısından ayrıca önemli… Aynı konu hakkında muhtelif yazarların bilgi ve görüşlerini bir arada toplayan Mehmet Cemal Öztürk’ün bu çalışması, bizce örnek bir çalışma. Böyle, “bir konu hakkında” değişik yazarların bilgi ve görüşlerinin bir arada yayımlanması, okuyucunun kendince objektif bir karara varmasının en doğru yolu.

Bu eserin bu bakımdan bir örnek oluşturup, başkalarına da teşvik olmasını dileriz.

- Ömer Tuğrul İnançer

Mustafa Armağan, Türk aydınının 1,5 asırdır peşinde koştuğu ‘Avrupa mucizesi’ yalanını, farklı ve şaşırtıcı yönleriyle birer birer deşifre ediyor.

• Florence Nightingale’in İngiltere’de ölüm meleği olarak tanındığını,
• Galile’nin kiliseye karşı çıkmış bir bilim kahramanı olmadığını,
• Magna Carta’nın Avrupa tarihinde ileri değil, geri bir adım olduğunu,
• Hitler’in aslında Avrupa’yı işgal planı olmadığını,
• İlk feministlerin fabrikalardaki kadınları evlerine kapatmak için kampanyalar düzenlediklerini,
• Don Kişot’ta Endülüslü Müslümanlarla ilgili şifreler bulunduğunu,
• Kopernik ve Kepler’in güneşe tapanlar tarikatından olduklarını,
• Rönesans insanlarının Ortaçağ’daki atalarından daha pis yaşadıklarını,
• Haritaların emperyalizmin sözcülüğünü yaptığını,
• Avrupa’nın karanlık sırrı yamyamlığın hikâyesini biliyor muydunuz?

Roman, on sekizinci yüzyılın ikinci yarısından itibaren yeni bir tür olarak edebiyatımıza girmiş ve yüz elli yıla yaklaşan varlığı ile edebiyatımızda oldukça etkili bir yer edinmiştir.

40 Soruda Türk Romanı adlı bu çalışma, oluşum sürecini tamamlayan, anlattıkları ve anlatım teknikleri ile dünya romanın paralelinde bir gelişme gösteren, belirli ölçülerde kendine özgü nitelikler de kazanan romanımızı, kuruluş ve gelişim süreci, teorik tartışmaları, türleri, anlatma teknikleri, tipleri ve karakterleri, anlatılan problemleri ve yeni anlatma biçimleri açısından özetlemeye çalışmaktadır.

Çalışma, lise ve üniversite düzeyinde örgün edebiyat eğitimi görenlere ve daha geniş çerçevede edebiyatla okur/yazar olarak ilgilenenlere, roman tarihimiz, romanımızın özellikleri ve nitelikleri hakkında etkili ve tutarlı bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Çünkü roman, edebiyat türleri içinde toplumsal ve bireysel yapının sosyal, siyasal, ekonomik, psikolojik özelliklerini en geniş anlamda temsil edebilecek türdür.

“Şark’ın kartalı; yıllarca çöllerin, ovaların, dağların üstünde süzülen, Kudüs semalarına yükselen sevinç nidalarına eşlik eden, deniz kıyısına Yecüc ve Mecüc gibi yığılan istilacıları şaşkına çeviren, kan ve çamur içinde çırpınan evlatlarını sabır ve cesaret gıdasıyla besleyen, en zor durumlarda bile yetimleri ve mazlumları koruyup kollayan, şeref ve muhabbetle büyüyen çocukları selamlayan ve artık ağrıdan sızıdan kıpırdayamaz hâle gelen yorgun kanatlarını sabaha doğru usulca kapattı. Bir çocuk kuyudan çıktı, bir delikanlı zindandan kurtuldu, bir baba yuvadan ayrıldı.”

Ali Emre; TYB 2017 Roman Ödülü’nü alan Nureddin Zengi’nin ardından, çarpık yaklaşımlarla Doğu ve Batı edebiyatlarında tanınmaz hâle getirilen Selahaddin Eyyubi’ye, yine büyük bir çabanın verimi olan yeni romanıyla ışık tutuyor. Yer yer yarı belgesel bir özellik de taşıyan eserde, hem yalnız ve mahzun bir insan hem de kurucu ve yol gösterici bir önder olan Selahaddin’in hayatı, zengin ayrıntılar ve etkili hikâyeler eşliğinde gözler önüne seriliyor. Şark’ın Kartalı, tarihin tekerini edebiyatın temasıyla yeniden döndürüyor.

Tarihin ve coğrafyanın merkezini teşkil eden Ortadoğu, -hepsi de gayet somut ve gerçek birçok nedenden ötürü, dünyanın en önemli bölgesidir. Bu bölgede yaşayan insanlar olarak, bizlerin birinci sorumluluğu, Ortadoğu’yu
gerçekçi, makul ve derinlikli bir bakışla kavramaktır. “Ortadoğu’ya Dair Yirmi Tez”, ismindeki ‘tez’ sözcüğünün de ifade ettiği şekilde, iddia barındıran, çıkarımlar yapan, bazı noktalarda neticelerin ancak istikbalde ortaya çıkacağı
tahminler içeren 20 ayrı bölümden oluşuyor. Bölgeye neden ve ne zamandan beri ‘Ortadoğu’ dendiğinin açıklamasıyla başlayan anlatım, Türkiye’nin de içinde yer aldığı coğrafyanın tarihindeki çeşitli dönemleri, tarihten günümüze taşınan unsurları, bugün ilk bakışta belki fark edemediğimiz ama kesinlikle aktüel hayatın tam ortasına denk düşen somut gerçeklikleri gözler önüne seriyor. Ortadoğu’nun belkemiğini oluşturan dört ülkenin (Türkiye, Mısır, İran ve Suudi Arabistan) tarihine sıklıkla atıfların yapıldığı kitabın temel hedefi, coğrafyanın kendi iç dinamiklerine işaret etmek. Ortadoğu’da yaşanan gelişmeleri genellikle “dış güçler”e hamleden genellemeci ve kolaycı bakıştan kaçınmaya çalışarak, “dış güçler” dediğimiz ülkelerin aslında içerideki bazı dengeler ve yerli unsurlar yardımıyla iş gördüklerini izah çabası, kitabın ana fikrini oluşturuyor.

Hikayeler evrenseldir. Çünkü temelde anlatılan daima insanın hikayesidir. Muhakkak bir köşesinden salt gerçeğin üzerine kuruludur ve dünyanın neresinden yükselirse yükselsin o ses, acısıyla, hüznüyle, neşesiyle ve diğer tüm yaşanmışlıklarıyla insanı anlatır. İşte, İsmail Kılıçarslan, bu kıymetli madeni işliyor Kara Dursun ve Diğer Ankara Söylenceleri’nde. Her daim insanı merkezde tutarak bir Ankara portresi çıkarıyor. Çukur mahalleden, Eski Garajlar’dan, kondulardan, pavyonlardan, yokluktan, dostluktan çekip çıkarıyor hikâyeyi ve ışık tutuyor muzip bir çocuk gibi bir dönemin karanlığına. Bir daha unutulmayacak şekilde fısıldıyor kulaklara hiç kimselerin hikâyesini.

Dünyada suçun tarihi, Kabil’in Habil’i öldürmesi yani ilk insan kanının toprağa bulaşması ile başlar. Bütün bir uygarlık tarihi boyunca; çıkar kavgaları, kin, nefret, ötekini aşağılamak, etnik öfkeler, aşağılamalar ve sair sebeplerle insanlar, insanlara düşman olmaya ve toprağı kanla sulamaya inatla devam etmişlerdir. Dolayısıyla cinayet, katil, mağdur, suç, suçlu, vicdan ve ceza mekanizması, yargı sisteminin işleyişi ve hükmü, adalet gibi temel insanlık sorunları, bütün büyük sanatçıların ilgisini çekmiştir. Edebiyat ve Suç kitabında Ahmet Sarı, dünya edebiyatının dört büyük eserinin unutulmaz kahramanları üzerinden heyecan verici bir arayışa çıkıyor. Márquez’in Kırmızı Pazartesi romanındaki Santiago Nasar’ı; Albert Camus’nün Yabancı adlı romanındaki Meursault’su; Franz Kafka’nın Değişim romanındaki Gregor Samsa’sı; Dostoyevski’nin Suç ve Ceza’sındaki Raskolnikov’u; yani felaketin kapısını dört defa sert çalanlar, müellif tarafından müthiş bir üslup ve tükenmez bir merakla yeniden sorgulanıyor.

İran’ın şöhretli yazarlarından biri olan Celâl Âl-i Ahmed, 2. Dünya Savaşı sonrası sosyalizme yönelen aydınlardan biri. İsrail’in, bağımsızlığını ilân ettikten sonra devreye soktuğu Kibbutz ve Moşav gibi sosyalist uygulamaları dönemin gençliği gibi onun da ilgisini çekiyor. Bu heyecan içinde bir İsrail gezisi yapıyor. “Vicdanı” ile birlikte
gidiyor İsrail’e, seyahati boyunca da notlar tutuyor. Ancak İsrail’in Filistinlilere uyguladığı zulmün, Avrupalı devletlerin nasıl da bu zulme göz yumduğunun ayırdına varıyor ve bir sorgulama evresine giriyor. Kendi cephesinden İsrail sorunu, Yahudilerin Filistinlilere çektirdikleri, Arap devletlerine olan kızgınlığı gibi konuları cesurca kaleme alıyor. İsrail tarihinin erken dönemine dair etkileyici ve pek az yerde bulabileceğiniz tanıklıklar içeren bu çarpıcı anlatı, İsrail sorununa farklı bir yönden bakabilmemiz için bize bir kapı aralıyor.

Amerikan Başkanlarının Karanlık Tarihi

Günahkar Bir Makamın Anatomisi

Amerikan Başkanlarının Karanlık Tarihi, 40’tan fazla Amerikan Başkanı’nın cinsel münasebetlerinden skandallarına, komplolarından CIA örtbaslarına kadar uzanan rezilliklerini ayrıntılarıyla ortaya koyuyor. Portre resimleri, dönemin hicivli karikatürleri ve şahane gazete kareleri dünyadaki en güçlü makamın gerçek yüzüne ışık tutuyor.

Thomas Jefferson (1801-1809)
Yabancı limanlara yapılan her türlü malın ithalatını veya ihracatını yasaklayan 1807 Ambargo Yasası’nı geçirdi. Ticarete ve endüstriye büyük zarar veren siyasi bir karardı.

Franklin D. Roosevelt (1933-1945)
İkinci Dünya Savaşı sırasında Japon kökenli 120 bin erkek, kadın ve çocuğu hapseden Başkanlık Kararnamesi 9066’yı imzaladı.

Richard Nixon (1969-1974)
Önemli toplantıları Oval Ofis’te, hatta Beyaz Saray’da bile yapmıyor, “175 numaralı oda”da yapıyordu. Gizlilik onun için bir zorunluluktu ve yaptığı bu toplantıların havası bir kabine görüşmesinden ziyade komplo kokuyordu.

William J. Clinton (1993-2001)
Monica Lewinsky ile yaşadığı “cinsel ilişkiyi” reddettiği için mahkemeye saygısızlık suçu işledi. Ortaya çıkan deliller yalan söylediğini kanıtladı.

Modern Arap Edebiyatı’nın en büyük temsilcilerinden Abdurrahman Münif’ten Ortadoğu’nun yıllardır değişmeyen siyasi atmosferine ilişkin çarpıcı bir eser. Münif’in tüm renkleriyle betimlediği Orta Doğu’da geçen roman, cezaevinde gördüğü işkenceler sonucunda sağlığını kaybetmiş Recep’i tedavi için Avrupa’ya taşıyan bir gemide başlar. Entelektüel bir muhalif olan kahramanımız beş yıl cezaevinde çeşitli işkencelere maruz kalır. Münif bu romanı ile bir mahkûmun gözünden özgürlüğü, yıllarını cezaevinde geçirmiş bir Doğulu’nun bakışıyla Batı’yı görmemizi sağlıyor. Arap toplumunun sosyal ve bireysel yaşamına dair sadece edebiyatın bizlere verebileceği bilgiler ise paha biçilmez.

“Susuyordum... Fakat dış dünya kafamda bir ateş topu gibi koşmaya devam ediyordu... Bu dünya gerçekten var mı? İnsanlar hala sinema kuyruğuna giriyorlar mı? Gülüyorlar mı? Bahçelerde oturuyorlar mı? Arabalar! Hala caddelerde ilerlemiyorlar mı? Satıcılar, bakkallar ve müzeler? Ah ne çok özledim müzeye gitmeyi, ya kadınlar?
Kadınlar büyük şehirde binlerce, on binlerce, her bir kadın çılgınca ve sıcak bir dünya...”

Oyun yeni baştan başlıyor...
Tarih yeniden yazılıyor...
Kurtlarla dans devam ediyor...

Mustafa Armağan Abdülhamid’in Kurtlarla Dansı 2’de yine özgün belge ve bilgilere dayanarak Sultan Abdülhamid’in bugüne kadar anlatılmayan yönlerini okurlarına sunuyor.

Abdülhamid’siz bir yüz yıl yaşadık. Onun yokluğunda bir imparatorluğun un ufak oluşuna ve o enkazın içinden “küçük Osmanlı” diyebileceğimiz Misak-ı Milli fikrinin doğuşuna tanık olduk. Şimdi toparlanıyoruz ve yeniden küresel bir aktör olma yolundayız. Artık ufuklara bakarken kendimizden daha eminiz. Bu açılımlar döneminde bir tarih açılımı, dolayısıyla Abdülhamid açılımı kaçınılmaz. Türkiye’ye eğitimde altın çağ yaşatan, Küba’ya ajan gönderen, Singapur’a cami yaptıran, Sri Lanka’ya okul açtıran, New York’taki Webb’den Londra’daki Quilliam’a özel görevler veren, Belarus’un ıssız köylerinde adı hala camilerde anılan bir Abdülhamid bu... Her sayfasında şaşıracağınız bir kitap...