Osmanlı Anadolusu’nda Kızılbaş Aleviler

Osmanlı Anadolusu’nda iz bırakmış topluluklardan biri olan Kızılbaş Aleviler bilhassa resmî tarihyazımında yok sayılmış, akademik çalışmalarda ise yeterince araştırılmamıştır. Osmanlı Anadolusu’nda Kızılbaş Aleviler daha çok mistik ya da folklorik bir gözle değerlendirilen bu inanç topluluğunun kökenlerine iniyor, Anadolu’daki Sufilerin ve seyit ailelerinin izini sürüyor, Kızılbaş Alevi topluluklarının Bektaşilikle olan bağlarını inceliyor. Kızılbaş hareketinin oluşumuna dair alternatif bir anlatı sunan Ayfer Karakaya-Stump bu çalışmasında yalnızca arşiv kaynaklarıyla yetinmiyor, yürüttüğü saha çalışması sayesinde ulaştığı Alevi yazılı belgelerinden ve “ocak” olarak adlandırılan ailelerin sözlü tarihlerinden de yararlanıyor. Yazılı ve sözlü tarih kaynaklarıyla şekillenen bu kitap, Alevilik çalışmalarına yeni ve çığır açıcı bir katkı yapıyor.
“Bu çalışma her şeyden önce, Kızılbaşlığın/Aleviliğin kökenlerine dair hem akademik hem de popüler tartışmaların ortak noktasını oluşturan tarih dışı (...) yaklaşımlara yönelik bir itiraz niteliği taşır. Mevcut çalışmada söz konusu geleneksel yaklaşımlara karşı, Kızılbaş/Alevilerin kendi emik perspektiflerini ciddiye alan ve daha tarihselleştirici bir yaklaşım benimsenmiştir, bu meyanda söz konusu toplulukların hikâyesi Anadolu ve komşu coğrafyaların geç Ortaçağ ve erken modern dönem tarihi içinde değerlendirilmeye ve konumlandırılmaya çalışılmıştır.”