Turfanda mı Turfa mı?

Aldığı eğitimler ve tıp tahsilinin sonucunda tek gayesi devlete hizmet etmek olan Mansur, hükûmet adına çalışmak için İstanbul’a gelir ve gördükleriyle âdeta dehşete düşer. Devlet bünyesinde dönen aksaklıkları, ahlaki yozlaşmayı, düzensizliği, rüşvet yiyen memurları teşhir eder. En çok da memurların yobazlığını kendine dert edinen başkarakter, bu sebeptendir ki tek çare olarak eğitim yolunu önerir. Her ne kadar başlarda davranış ve tavsiyeleri bakımından garipsenmiş ve saygısız olarak sayılmışsa da romanın sonunda haklı çıktığı görülür ve istekleri gerçekleşir. Vatanına olan sevdası, kendinden feragati ve hiç tereddütsüz savaşta yaralananlara yardıma gitmesi, yazarın da tabiriyle, tam bir Osmanlı Türk’ü olduğunu kanıtlar. Romanın ismini oluşturan “Turfanda” kelimesinin anlamı “yeni ortaya çıkan” ve “Turfa” sözcüğü ise “değeri düşük, kaçınılması gereken” anlamlarına gelmektedir. Bu sayede Mizancı Murad yeni ve eski düzeni bize sorgulatmak ister. Mizancı Murad’ın tek romanı Turfanda mı Turfa mı?, Tanzimat’tan beri zayıflayan ve en sonunda yıkılan Osmanlı’nın düşüş nedenlerini gözler önüne serer.

      Mizancı Murad, tam adıyla Mehmet Murad Bey, gazeteci, siyaset adamı, tarihçi ve yazardır. Mizancı lakabını çıkardığı gazetenin adından alır. Devletin resmî ideolojisinin Osmanlıcılık, kültürel ideolojisinin ise İslam birliği olması gerektiğini savunan yazar, romanın ana karakteri aracılığıyla bunu anlatır. Dönemin gençlerine tarih bilinci aşılayan, Tanzimat ve II. Meşrutiyet Dönemi’nin en önemli fikir adamıdır.