Ürün Kirası

Ürün kirası, kiraya verenin hasılat getiren bir şey veya hakkın kullanılması ile hasılatın elde edilmesini, belirli veya belirlenebilir bir bedel karşılığında kiracıya bıraktığı; kiracının hasılatı kendi ad ve hesabına edindiği, rızai, tam iki tarafa borç yükleyen, ivazlı, sürekli edimli bir sözleşmedir. Roma hukukundan beri uygulanan ürün kirası sosyal ve ekonomik işlevleri olan bir sözleşmedir. Bu sözleşme, kiracı açısından bir bedel karşılığında, mülkiyeti başkasına ait olan şey veya haktan, mülkiyetin kendisine geçirilmesine gerek olmaksızın yararlanmayı, şey veya hakkın ürünlerini elde etmeyi mümkün kılar. Kiraya veren açısından ise bir mal veya hakkın mülkiyetinden vazgeçmek zorunda olmaksızın, ondan ekonomik olarak yararlanmayı temin eder. Ürün kirasının konusunu maddi varlıklar oluşturabildiği gibi maddi niteliği bulunmayan haklar da bu sözleşmeye konu teşkil edebilir. Bunun bir getirisi olarak geçmişte genellikle tarım alanında yarıcılık, ortakçılık gibi şekillerde görünüm arz eden ürün kirasının uygulama alanı günümüzde oldukça genişlemiş olup havaalanları, şirketler, enerji santralleri, turizm tesisleri gibi işletmeler, hatta dijital platformlar bakımından gündeme gelmektedir. Ürün kirası, Türk Borçlar Kanunu'nun 357 ve devamı hükümlerinde daha ziyade tarımsal taşınmazlar dikkate alınarak kaleme alınmıştır. Bu bakımdan mevcut hükümlerin güncel ihtiyaçlar doğrultusunda düzenlenmesi ve güncellenmesi gerekmektedir.
 

İÇİNDEKİLER
 

GİRİŞ

I. Konunun Takdimi ve Önemi

II. Terminoloji Sorunu

III. Konunun Sınırlandırılması
 

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL OLARAK ÜRÜN KİRASI

§1. Ürün Kirasının Tanımı, Dogmatik Temelleri, Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda Düzenleniş Biçimi

I. Tanım

II. Dogmatik Temelleri

III. Karşılaştırmalı Hukukta Düzenlenişi

IV. Türk Hukukunda Düzenlenişi

§2. Ürün Kirasının Hukuki Niteliği ve Unsurları

I. Hukuki Niteliği

II. Unsurları

§3. Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması

I. Diğer Kira Türleri-Ürün Kirası

II. Satış Sözleşmesi-Ürün Kirası

III. Kullanım Ödüncü-Ürün Kirası

IV. Adi Ortaklık-Ürün Kirası

V. Hizmet Sözleşmesi-Ürün Kirası

VI. İntifa Hakkı-Ürün Kirası

VII. Lisans Sözleşmesi-Ürün Kirası

VIII. Franchise Sözleşmesi-Ürün Kirası

IX. Know How Sözleşmesi-Ürün Kirası

X. Yap İşlet Devret Sözleşmesi-Ürün Kirası

XI. İşletme Hakkının Devri Sözleşmesi-Ürün Kirası

§4. Ürün Getiren Şey Kavramı Çerçevesinde Ürün Kirasının Uygulama Alanı

I. Genel Olarak

II. Tarımsal Taşınmaz Kirası

III. Hayvan Kirası

IV. İşletme Kirası

V. Hak Kirası

VI. Dijital Varlıkların Ürün Getiren Şey Kavramı Çerçevesinde Değerlendirilmesi
 

İKİNCİ BÖLÜM

ÜRÜN KİRASI SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ

§1. Sözleşmenin Tarafları, Şekli ve Sözleşmeye Uygulanacak Hükümler

I. Tarafları

II. Sözleşmenin Şekli

III. Uygulanacak Hükümler

§2. Ürün Kirasında Tarafların Borçları

I. Genel Olarak

II. Kiraya Verenin Borçları

III. Kiracının Borçları

IV. Her İki Tarafın Borçları
 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÜRÜN KİRASININ SONA ERMESİ VE SONA ERMENİN SONUÇLARI

§1. Ürün Kirasının Sona Ermesi

I. Genel Olarak

II. Belirli Süreli Ürün Kirasının Sona Ermesi

III. Belirsiz Süreli Ürün Kirasının Sona Ermesi

IV. Olağanüstü Fesih

§2. Sona Ermenin Sonuçları

I. Kiralananın ve Tutanağa Geçirilmiş Eşyanın İadesi

II. Tarımsal Taşınmaz Kirasına Özgü Hükümler

§3. Ürün Kirasında Yargılamaya İlişkin Hususlar

I. Görevli Mahkeme

II. Yetkili Mahkeme

III. Dava Şartı Arabuluculuk

§4. Türk Hukukundaki Ürün Kirasına İlişkin Hükümlerin De Lege Lata ve De Lege Ferenda Bakımından Değerlendirilmesi

SONUÇ