Bilgin Kültür Sanat Yayınları

İnsanoğlunun ilk nerede ve hangi amaçla denizle buluştuğunu, onu tanıdığını ve ondan faydalanmaya başladığını henüz bilmiyoruz. Buna karşın Yakındoğu, Ege ve Akdeniz coğrafyasında yaklaşık 100 yıldır aralıksız sürdürülen arkeolojik çalışmalar, insanlığın on binlerce yıldır deniz ürünlerini temin ettiğini ve tükettiğini göstermektedir. 19 ve 20.yy'da Ege ve Akdeniz'in kıyı kesimlerinde baskın ekonomik değerler arasında yer alan süngercilik belli bir uzmanlık isteyen oldukça zor bir meslektir. Ülkemiz kıyılarında özellikle Bodrum ve Marmarisli sünger avcıları tarafından uzun yıllar icra edilen bu mesleğin ve temel girdisi olan süngerin eskiçağlarda farklı alanlardaki kullanımını yazılı kaynaklar ve arkeolojik veriler aracılığıyla ele alan bu çalışma, söz konusu mesleğin belki de İÖ 4500'lere değin uzanan geçmişini ortaya koymaktadır.

Başta temizlik olmak üzere, tıp, madencilik ve askeri teçhizat gibi farklı alanlara hitap eden süngercilik, yakın dönemlerde olduğu gibi eskiçağlarda da süngerin çok olduğu belli başlı merkezlerde yoğunlaşmaktadır. Süngerciliği ve süngerleri 'hiçbir çile sünger avcılarınınkinden daha korkunç, hiç bir çaba onlarınkinden daha zor değildir'' sözleriyle anan Oppian'ın haklı tanımı, hayli zor ve sonu ölüm ya da hayat boyu felç ihtimalleri taşıyan bu çileli mesleğin salt bugün değil geçmişte de aynı zorluklarla bir arada yorumlandığının, unutulmaya yüz tutan bu mesleğin ne kadar büyük fedakarlıklarla gerçekleştirildiğinin göstergesi niteliğindedir.

Elinizdeki kitap büyük çoğunluğu sosyoloji olmakla birlikte antropoloji ve dilbilim gibi farklı alanlardan akademislerin bir araya gelerek sosyolojik bir bakış açısı ile kaleme aldığı çalışmaların bir toplamıdır. Ortak kaygı sosyolojik perspektifle belli sorun ve konulara eğilmek ve buralardan çözüm odaklı bilgiler çıkarmaktır. "Sosyoloji Yazıları" ismini bu nedenle tercih ettik.

Ortak bir konu belirleyerek katkıda bulunan arkadaşlarımızı sınırlandırmak istemedik. Bu şekilde çalışmalar da sıklıkla gerçekleşmekte olup, bizim tercihimiz herkesin ilgi alanına giren bir konuda görüşlerini ortaya koyması şeklinde olmuştur. Bu nedenle okuyucu farklı konularla karşılaşacaktır. Bu durumu konu çeşitliliğinin yanı sıra çeşitli pencerelerden perspektifler sunmak olarak görüyor ve önemsiyoruz. Çalışmamız içinde din sosyolojisi ve antropoloji, etnik sosyoloji, şehir sosyolojisi, dil sosyolojisi, eğitim sosyolojisi ve psikolojisi, sinema sosyolojisi gibi alanlarda yazılar bulunmaktadır. Sözünü ettiğimiz çeşitliliğin örneği olarak sosyolojiyle ilgilenen okuyuculara değişik konulara ve bakış açılarına ilgi uyandırmak anlamında katkıda bulunacağını düşüyoruz.

"Gün olur, ülküsüz insanlara gıpta ile bakasınız gelir. Rahat yaşarlar. Tıpkı Şairin söylediği gibi; 'Akl-i şuurları vardır, güzel severler. Bade içerler ve nihayet göçüp giderler.'

Ülkücülerin hayatı bambaşkadır. Sözcüklerinde rahatlık kelimesinin yeri yoktur. Daimi bir mücadele içinde ömür tüketirler. Hemen herkesle, her şeyle zaman zaman çatıştıkları görülür. Arkadaşları ile, aileleri ile, hatta sevdikleri ile.. Belli bir ülkünün esaslarından ziyade politikanın değişen icaplarına uymayı tercih eden kudret sahipleri ile de sık sık ihtilafa düşerler. Çok defa, başları belaya girer; gene de sinmezler. Bu halleri 'kalabalık'a göre, uslanmamaktır; kendilerine göre de, yılmamak.

Ülkücü dünya nimetlerinden yana nasipsizdir. Gözü yoktur ki, nasibi olsun. Bir lokma, bir hırka o'na yeter. Paraya karşı o kadar müstağnidir ki, halkın hayretine sebep olur. Herkesin istediğini istemez, ne istediğini de herkes anlayamaz. Kendi zevkleri dışında zevk tanımayanların gözünde 'zevksiz' bir adamdır! Küçümserler onu, hayatı anlamamakla, üç günlük dünyanın hakkını vermemekle itham ederler. Böyle davranışlara hiç önem vermez. Elverir ki, inandığına dokunulmasın!(...)

Ülkücünün, ülküsü ile münasebeti, hakiki bir aşkta sevenle sevgilinin münasebetine benzer. Hep verir, hiç almaz. Sevgili nazlıdır, sitemi eksik etmez, incinmeğe de hiç gelemez. Diğer sahalarda umumiyetle dikkatsiz hareket eden Ülkücü, sevgili bahis konusu oldu mu baştanbaşa haysiyet kesilir. Şahsına fenalık yapanlara pek aldırmaz ama, ülküsüne yan gözle bakanlara tahammülü yoktur. Sadakati için karşılık beklemez, mükafat istemez, bir garip kişidir...Ülküsüne hizmet edenlere son derece hürmetkardır. Gerçek aşıklar gibidir; kıskanmaz. Sevgilisinin sevildikçe güzelleşeceğini bilir. Sevmenin gururu yegane süsüdür.

Ülkücünün en çok dinlediği 'nasihat'tir. "Yapma' derler', hayatını heba etme" derler, "gününü gün et" derler. O kadar çok şey söylerler ki, hiç bitmez. O hepsini dinler, ama hiçbiri tutmaz, gene bildiği gibi yaşar.(...)

Gün gelir, ecel hükmünü icra eder, ülkücü dünyasını değiştirir. 'Kalabalık' o'na acır, daha iyi yaşamış olmasını temenni eder. Halbuki o, inançları uğrunda yaşamanın hazzını tadamadıkları için ömrü boyunca "kalabalık"a acımıştır.

Galip Erdem (Tercüman, 13 Ağustos 1961)

İçindekiler: Önsözler Koçak, Hikmet (Atatürk Üniversitesi Rektörü) Düzgün, Dilaver (Edebiyat Fakültesi Dekanı)

Karaosmanoğlu, Mehmet (Arkeoloji Bölümü Başkanı Sunuş: Kasapoğlu, Hasan & Mehmet Ali Yılmaz Kazı Çalışmaları: Bakır, Tomris / Kaleköy Kazıları 1978-1981 Yaylalı, Abdullah ? Vecihi Özkaya ? Nurettin Öztürk / Kyzikos İlk Dönem Kazıları Koçhan, Nurettin / Sos Höyük 1987 Yılı Kazı Çalışmaları Gündoğdu, Hamza / Doğubayazıt İshak Paşa Sarayı Kazıları 1994-1996 Başaran, Cevat ? Büşra Elif Kasapoğlu / 1995 Yılı Skepsis Aşağı Kent ve Nekropolisi Kurtarma Kazısı Üzerine Yeni Değerlendirmeler Işıklı, Mehmet ? Mustafa Erkmen ? Gülşah Altunkaynak / 2002 Yılı Pulur Sondajı Karaosmanoğlu, Mehmet ? Halim Korucu ? Mehmet Ali Yılmaz / Altıntepe Urartu Kalesi Kazı ve Onarım Çalışmaları 2003-2013 Başaran, Cevat / Parion

Kazı ve Sondaj Çalışmaları 2005-2013 Başaran, Cevat ? Büşra Elif Kasapoğlu / Parion Güney Nekropolisi 2005-2013 Ergürer, Ertuğ ? Mustafa Yıldızlı / Parion Roma Tiyatrosu 2006-2013 Keleş, Vedat ? Alper Yılmaz / Parion Roma Hamamı 2006-2013 Keleş, Vedat ? Ersin Çelikbaş / Parion Yamaç Yapısı 2008-2013 Başaran, Cevat ? Hasan Kasapoğlu / Parion Odeionu 2010-2013 Öztürk, Nurettin ? Berna Kavaz ? Gencay Güloğlu ? M. Kayhan Murat / Zeytinliada Meryemana Manastırı Koçhan, Nurettin ? Korkmaz Meral / İkinci Dönem Kyzikos Kazıları 2006-2013 Meral, Korkmaz ? Ahmet Cüneydi Has / Kyzikos Kenti Sur Duvarları ve Limanları Keleş, Vedat ? Ersin Çelikbaş ? Alper Yılmaz / Paphlagonia Hadrianaupolis'i Yurttaş, Hüseyin ? Haldun Özkan ? Zerrin Köşklü-Muhammet Lütfü Kındığılı / Kemah Kalesi Kazıları 2011-2012 Çilingiroğlu, Altan A. ? Mehmet Işıklı / 25. Yılında Ayanis Kalesi Kazıları-Dün, Bugün ve Gelecek D'alfonzo, Lorenzo ? Hatice Ergürer / Güney Kapadokya'da Demir Çağı'na Işık Tutacak Bir Arkeolojik Yerleşimin Keşfi: Kınık Höyük Czichon, Rainer M. ? Mehmet Ali Yılmaz / Vezirköprü/Oymaağaç (Nerik?) Projesi Can, Birol ? Nihat Erdoğan / Dara, Bizans-Sasani Sınırında Bir Garnizon Kenti ve Kazıları Can, Birol ? Michael Hoff / Antıochia Ad Cragum, Batı Dağlık Kilikya'da Bir Roma Kenti ve Kazıları Yüzey Araştırmaları Koçhan, Nurettin / Kyzikos 1989-1996 Kazı Dönemi Yüzey Araştırmaları Özkaya, Vecihi / Erzurum/Horasan Aliçeyrek Köyü Arkeolojik Kalıntıları Başaran, Cevat / 1997, 1999 ve 2002 Yılları Kuzey Troas Bölgesi Yüzey Araştırmaları Karaosmanoğlu, Mehmet ? Mehmet Işıklı ? Rabia Akarsu / Erzurum ve Pasinler Ovaları Yüzey Araştırması Çalışmaları Tavukçu, Ali Yalçın ? Zerrin Aydın Tavukçu / Bozcaada ? Tenedos Araştırmaları: Sonuç Bayhan, Ahmet Ali / Yüzey Araştırmaları (2000-2004)

Işığında Ortaçağ ve Sonrasında Adıyaman'ın Mimari Mirasının Genel Bir Değerlendirmesi Karaosmanoğlu, Mehmet ? Mehmet Işıklı ? Eyüp Caner / Erzincan-Altıntepe ve Çevresi Yüzey Araştırmaları Çiğdem, Süleyman ? Hüseyin Yurttaş ? Haldun Özkan / Gümüşhane ? Bayburt illeri Yüzey Araştırmaları Nurettin Öztürk ? Ayhan Girgin ? Gencay Güloğlu ? Abdullah Leygara / Myrina ? Gryneion Antik Kentlerinin Yüzey Araştırmaları Tavukçu, Ali Yalçın - Zerrin Aydın Tavukçu / Alaşehir ? Philedelphia Yüzey Araştırmaları: İlk Sezon Yavuz, Mehmet ? Ali Yalçın Tavukçu ? Tekin Doğan - Doğukapı ? Akyaka ? Kars ? Sarıkamış ? Erzurum - Tercan / Eski Rus Demir Yolu Hattı ve Mimari Yapılanması Chataigner, Christine ? Ayşegül Akın ? Oğuz Aras / Kuzey Doğu Anadolu Obsidyen Kaynaklarının Tespitine Yönelik Yüzey AraştırmalarI

Annemin, Babamın ve Veysel Ağamın aziz hatırasına...

Sandallar gezerdi gözlerinde

Şakağından nehirler akardı...

Rüzgarlar kaçardı tepelerden,

Badem ağaçları çiçek açardı...

Türkiye'nin güneybatıdaki en uç noktasında yer alan Knidos Antik Kenti günümüzde Muğla iline bağlı Datça ilçesi sınırları içindedir. Datça 476 km2'lik yüzölçümüyle, anakaradan batıya doğru 64 km uzunlukta ve 1 km ile 17 km değişen genişlikte bir yarımadadır. Çevresinde 52 koy barındıran yarımadanın en uç noktasında, Knidos'un yer aldığı Tekir Burnu olarak adlandırılan mevkii bulunur. Ayrıca yarımadanın en uç noktasındaki bu mevkii Ege ve Akdeniz'in birbirinden ayrıldığı diğer bir ifadeyle birleştiği noktadır. Yarımadanın komşularına bakıldığında kuzeyinde Bodrum Yarımadası, kuzey batısında ise Kos Adası yer alır. Batısında Nisyros ve Gyali adaları yer alırken güney batısında Telos Adası ve güneyinde de Syme Adası yer alır.

Bu kitap Eski Taş Devri'nden Hitit devletinin yıkılışına kadar geçen altmış bin senelik Anadolu ön tarihini kapsar ve tüm birinci elden yazılı kaynaklar ve arkeolojik buluntular didik didik edilerek yazılmıştır.

Bu kitapta M.Ö.I. Binin ilk yarısnda kent beylikleri olarak yaşamış olan geç hititler’in Kullanmış oldukları mobilyalar tanıtılmaktadır.Geç hititler mobilyacılıkta, aynı dönemde Mezopotamya’da imparatorluk kurmuş olan Geç Asur’un etki ve modasıyla özellikle krali ve dinsel sahnelerde kullandıkları mobilyalarını tasvir etmişlerdir.Bazen de Geç Hititli sanatçı bu Asur modasına kendi yorumunu eklemiştir.

Tipoloji, arkeolojinin önemli bir sınıflandırma yöntemi olarak ilk kez 19. yüzyılda uygulanmaya başlamıştır. Küçük buluntuların tasnifinde tipoloji sıklıkla başvurulan ve yazı öncesi dönemlerde kronolojik ayrımları saptamaya yardımcı olan bir yöntemdir.

Kültür, bir toplumun eşya ve tabiat karşısında duyuş ve düşünüş birliğini oluşturan, tarihsel arka planı bulunan her türlü yaşayış, tasarım, duygu ve düşünce ürünü ile sanat varlıklarının tamamıdır.

Dil ve Edebiyatı Yazıları, Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin 2016-2017'de bünyesindeki öğretim üyelerinin düzenlediği konferanslar içerisinden seçilerek oluşturulmuştur. Her biri kendi alanında uzman öğretim üyelerinin konferans metinleri makale haline getirilerek yine alan uzmanı başka öğretim üyelerince değerlendirilmiş hakem sürecinden başarıyla geçen yazılar yayına dahil edilmiştir.

Arkeoloji araştırmalarım esnasında, inanılırlığı sorgulanmayan, evrensel seviyede “bilimsel” gözüken birçok “keskin ifadenin” aslında oldukça sezgisel, romantik ve keyfi kanılara dayandığını gözlemledim. Batı’nın kültür tarihi ve arkeoloji disiplininde, özellikle 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın ilk yarısında, sanki bir “yapının” öyle olmasını istediği için, belirgin anlatım şemalarının hakikat kabul edildiğini, bu epistemenin de terminolojisi modernize edilerek günümüze değin döngüsel bir şekilde tekrar edildiğini “hissettim”.

Hissettim dememin nedeni bu kadar uzun zamandır tekrar edilen kavramların artık akıldan ziyade bilinçdışında
aldıkları konumlardır. Ben bu tür sezgisel-keyfi anlatılara (ki alt katmanlarında kosmos adı verilmiş düzenle ilgili sürekli söylem üretiyor veya sorun çözüyorlar) “Klasik Paradigma” diyorum. Klasik Paradigma, özellikle MÖ sekizinci yüzyıldan itibaren görünürlük kazanmış ve devamlı olarak geliştirilmiş bir sosyo-kültürel forma dayanıyor. Bu çalışmada temelde klasik paradigma dediğim “şey”in varoluş düzlemine, söylemlerine ve izlerine “Eski Yunan Dinsel Mimarisi” üzerinden dokunmak istedim.

1980’lerle birlikte basın gerek iç yapısal,gerekse basın iktidar ve okuyucu ilişkileri açısından önemli bir başkalaşım sürecine girdi.Gazeteci haber ve genel olarak gzete kavramlarını sorgulamamızı gerektiren bu süreç 1990 lar türkiyesinin gazete protipini oluşturdu her çağ nasıl kendi edebiyatını şiirini yaratıyorsa 1980 lerden başlayarak Türkiyedeki pek çok değişim ve dönüşüm yeni okuyucu ve gazete tipinin oluşmasına neden oldu.

Çanakkale Boğazına ulaşan vadiler ve çevresindeki alanlarda sürdürülen yüzey araştırmalarında bölgenin Bizans dönemi yerleşimlerine ait önemli ve çok sayıda veri tespit edilmiştir. Elde edilen bu arkeolojik veriler ile Bizans Dönemi yerleşimlerinin Çanakkale Boğazına ulaşan vadilerdeki konumu, dağılımı ve yoğunlukları anlaşılır hale gelmiştir. Bizans Dönemine ait arkeolojik verilerin önemli bir grubunu mermer ve taş eserler oluşturur. Bu çalışma Çanakkale Boğazı’nın her iki kıyısındaki yerleşimlerde tespit edilen liturjik ve mimari işleve sahip mermer ve taş eserlerin bir değerlendirmesidir.