Eğiten Kitap

Her şey Çanakkale ve o yörede oturan küçük çocukların kocaman bir tahta at görerek büyüyecek oldukları düşüncesiyle başladı. Bu tahta At’la ilgili küçük çocuklardan gelecek soruları yanıtlamak, At’ı onlara tanıtmak, ardındaki ünlü Troya Destanı‘nı anlatmak düşüncesiyle yola çıktık…

Troya Destanı’ndaki krallar, prensler, kraliçeler masallara alışık çocuklar için yabancı değil. Fakat, ya o aldatmalar, şiddet, öldürmeler, yağmalar? Çocukların dünyasını bunlarla kirletmenin, ruhsal gelişimlerini sarsmanın, bir dolu yabancı isimle akıllarını karıştırmanın ve henüz kavrayamayacakları bilgilerle onları şaşkına çevirmenin doğru olmadığını da biliyorduk. Bu noktadan hareketle, Troya Destanı’nı erken çocukluk dönemindeki çocukların gelişim düzeylerine en uygun ve en doğru şekilde anlatabilmek için Troya Projesi’ni geliştirdik. Projemiz, 2008–2009 eğitim-öğretim yılı süresince Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Okul Öncesi Eğitim Merkezi Çocuklar Evi’ndeki çocuklar, öğretmenleri ve aileleri eşliğinde, Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı’ndan bir öğretim üyesinin danışmanlığında yürütüldü.

Proje kapsamında yazılan kitabın metni, Çocuklar Evi’nin yanısıra farklı sosyo-ekonomik düzeylerden ailelerin çocuklarının eğitim aldıkları devlete bağlı bir anasınıfı ile özel bir okulun anasınıfında da çocuklarla paylaşıldı. Kitapda yer alan kavramlar, pekiştirici etkinliklerle çocuklara sunularak, çocuklardan ve projede yer alan öğretmenlerden geri dönütler alındı. Ardından kitap metni, bu geri dönütlere göre bir kez daha gözden geçirildi. Proje süresince çocuklar, aileleriyle birlikte Proje Danışmanı aynı zamanda Troya Kazı Alanı Başkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan eşliğinde Troya’yı ziyaret ederek, bilgilerini pekiştirdiler. Bu geziden edindikleri izlenimlere kendilerine okunan kitap metninden öğrendiklerini de ekleyip farklı sanatsal çalışmalar yürüttüler. Özgün yorumlarını katarak anlattıkları Troya Destanı’nı öğretmenleri kaleme aldı. Yaptıkları resimler ve anlattıklarıyla oluşturulan kitap, Çanakkale Belediyesi 46. Troia Festivali’nin açılış günü olan 10 Ağustos 2009’da, Çanakkale Troia Tübingen Vakfı M. Osman Korfmann Kütüphanesi’nde sergilendi.

Tarih hayatın vazgeçilmez bir unsurudur. Nereye baksak tarihten bir iz görür, tarihi yaşarız. Dününü bilmeyen bugününü anlayabilir mi? Bugününü anlamayan geleceği inşa edebilir mi?

“Türk Büyükleri Boyama Kitabı”nda, İbn-i Sina’dan Sıdıka Avar’a kadar 24 Türk büyüğünün portesi bulunmaktadır. Çocuklarınız, boyama yaparken her şeyden önce bugünkü uygarlığımızın Türk büyüklerinin katkısı ile oluştuğu bilincine sahip olacaklardır. Böylelikle milli değerlerini ve kültürünü tanıyarak milli bilinç kazanacaklardır.

Okul öncesi dönem, gelişim ve öğrenme açısından yaşamın en hızlı dönemidir. Yaşamın ilk yıllarındaki deneyimler çocuğun hayatında kısa ve uzun süreli etkilere yol açmaktadır. Bu deneyimlerde akranIarın da payı büyüktür. Akranlar, aileden sonra çocuğun düzenli ve uzun olarak sosyal etkileşime girdiği ilk kişilerdir. Bununla birlikte akranlar, öğretmen, rehber, model olmanın yanı sıra duygusal, psikolojik hatta fiziksel gelişim üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedirler. Yaşla birlikte akranların işlevleri farklılıklaşsa da önemi değişmemektedir. Yaşamdaki ilk akran ilişkilerinin niteliği çocuğun ileriki yıllardaki psikolojik sağlığına, duygusal ve sosya gelişimine yön verebilmektedir. Bu bağlamda kitap, okul önce: dönemdeki akran ilişkilerinin gelişimini, önemini, bu ilişkileri etkile yen faktörleri ve akran ilişkilerini geliştirmek için yapılması gereker leri ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.

Son dönemlerde sıklıkla kitap, bilimsel tez ve makalelere konu edilen sorunlardan biri de “İletişim”dir.

Günümüzde gelişen teknoloji ve ona bağlı olarak üretilen elektronik iletişim araçları ile kullanılan ağlar dünya sınırlarını aşmış, uzaya ulaşmıştır. Bu nedenle iletişim çağı olarak da isimlendirilen çağımızda, bilim insanlarının iletişim ile ilgili araştırmaları yoğunlaştırmış olması konu ile ilgili sorunları algıladıklarının kanıtıdır.

Toplumsal bir varlık olarak insanın, yaşamın her alanında iletişime özellikle de kişiler arası nitelikli iletişime ihtiyacı vardır. Son birkaç on yılda yapılan bilimsel araştırmalar da bu yönde bulgulara ulaşmıştır. Gelinen noktada gelişen teknolojinin ürettiği araçların yüzyüze iletişimi büyük oranda olumsuz etkilediği görülmektedir. Geçmiş zamanlarda öğretmen adaylarına, “sınıfta öğrencilerinizle bilgi paylaşımı yaparken bir tiyatro oyuncusu gibi davranmalısınız” cümlesi, öğrencileri ile iletişim kurmaları için yeterli olurken günümüzde bunun ders haline gelmiş olması dikkat çekilmesi gereken bir olgudur.

Bu kitabın temel amacı; çocuklarının ve öğrencilerinin ders başarılarını artırmalarına katkıda bulunmak isteyen anne baba ve öğretmenlere etkili bir yaklaşım kazandırarak; çocuklarınızı kendine güvenen, denemekten ve hata yapmaktan korkmayan, geriye dönüp düzeltmeler yapabilen, kendisiyle ve sizlerle barışık mutlu bireyler olabilmelerine katkıda bulunmaktır.

Öğretmenlerimizin ve velilerimizin, çocuklarımızın yaşadıkları sorunlara, sonuç alıcı yaklaşımlar geliştirmekte güçlük yaşadıklarına dair, yaygın ve somut gözlemlerim oldu. Öğüt verici, insana dokunmayan söz ve üslupların hem öğretmen hem ebeveyn hem de öğrencileri çaresiz bıraktığını her defasında görerek duyduğum üzüntü nedeniyle, iletişimsel açıdan bazı alternatifler sunabilirim diye düşündüm.

İleri düzeyde yazma becerisi gerektiren, bilimsel dilin kullanıldıgı, kendine özgü kuralları olan dizgesel bir metin olusturma süreci olarak tanımlanan akademik yazma, bilimsel metin olusturanlar açısından oldukça önemli bir kavramdır. Akademik yazma ve akademik yazmaya dair metindilbilimsel konuları ele alan çalısmaların egitsel işlev boyutuyla metin olusturucuların daha nitelikli bilimsel metinler ortaya koymalarına olanak saglanabilir. Bu kitap da akademik yazma eyleminde bulunanların oluşturmaya çalıstıkları bilimsel metinlerin tanıtıcı birimleri ve sözbilimsel yapısı ile akademik yazmanın temel unsurlarından olan üstsöylem ve atıf tipleri hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır.

Bugüne kadar bir çok eğitim süreci ve derslerde bulunduk. Çocuklara bir şekilde yaklaşabiliyorduk. Şarkı, oyun, dans ve farklı müzik aletlerini kullanıyorduk. Peki derslerin daha verimli geçmesi için ne yapmalıydık? Çocukları sürecin içine dahil edip bilgilerin daha kalıcı olması nasıl mümkün olabilirdi? İşte bütün bu sorular bizi güzel bir başlangıç noktası olan hikayelere yöneltti.

Hikayelerin çocukların zihnindeki kapıları açan anahtarlar olduğunu ders süreçlerimizde keşfettik. Zihin ve beden arasındaki bağlantıları oyun, şarkı söyleme, müzik aleti çalma, rol oynama ve karaktere girme gibi dramatik öğelerle destekledik.

Kitapta kullandığımız hikayeler bizim için esin kaynağı olduğu için birebir uygulanmadı. Sadece giriş ve çıkış noktalarını oluşturdu. Bu şekilde çocuklara doğaçlama alanı sağlandı ve içselleştirme daha kolay bir hale geldi.

Her öğretmen ve anne baba çocuklarına hikaye okuması, bunun gündelik hayatın bir parçası olması alandaki ihtiyacı da ortaya çıkardı. Hem çocuk oyunları hem drama ve müzik derslerinde kolaylıkla kullanabileceğiniz şarkı ve oyunlarımızı ikinci kitabımızda bir araya getirdik ve nasıl müzikal süreçlere dönüşebileceğini anlattık.

Kitaplarda bulunan metinlerde ses yok. O ses bizim içimizde bir yerlerde. Bizler de bulmaya keşfetmeye ve elementere dönmeye dolayısıyla değişim ve dönüşüme çalıştık. Çünkü; Çocuklar; "mış” gibi karaktere girmeyi seviyor.

Okul öncesi dönemde tekerleme, bilmece ve parmak oyun­ları, çocukların özellikle dil ve kavram gelişiminde kafiyeli, az sözcüklü yapılarıyla belleğe kolaylıkla yerleşebilen ürün­lerdir. Bilmecelerin, tekerlemelerin ve parmak oyunlarının ritmik, hareketli yapıları çocuklar için pek çok öğretim fırsatı sağlar. Dil ve kavram gelişimini eğlenceli boyutuyla çocukların sosyal ve akademik yaşamını geliştirir. Çocukla­rın yaşam kalitesini doğrudan etkileyerek, dilin eğlenceli ve algısal boyutla birleşen yönünü de pekiştiren eğitici bir faaliyettir.

Okul öncesi dönemde tekerleme, bilmece ve parmak oyun­ları, çocukların özellikle dil ve kavram gelişiminde kafiyeli,Mahmut Yılmaz az sözcüklü yapılarıyla belleğe kolaylıkla yerleşebilen ürün­lerdir. Bilmecelerin, tekerlemelerin ve parmak oyunlarının ritmik, hareketli yapıları çocuklar için pek çok öğretim fırsatı sağlar. Dil ve kavram gelişimini eğlenceli boyutuyla çocukların sosyal ve akademik yaşamını geliştirir. Çocukla­rın yaşam kalitesini doğrudan etkileyerek, dilin eğlenceli ve algısal boyutla birleşen yönünü de pekiştiren eğitici bir faaliyettir.

Okul öncesi dönemde tekerleme, bilmece ve parmak oyun­ları, çocukların özellikle dil ve kavram gelişiminde kafiyeli, az sözcüklü yapılarıyla belleğe kolaylıkla yerleşebilen ürün­lerdir. Bilmecelerin, tekerlemelerin ve parmak oyunlarının ritmik, hareketli yapıları çocuklar için pek çok öğretim fırsatı sağlar. Dil ve kavram gelişimini eğlenceli boyutuyla çocukların sosyal ve akademik yaşamını geliştirir. Çocukla­rın yaşam kalitesini doğrudan etkileyerek, dilin eğlenceli ve algısal boyutla birleşen yönünü de pekiştiren eğitici bir faaliyettir.

Kendi kültürel zenginliğimizin izlerini bu evrensel yaklaşım ile bir araya getirerek, birikimlerimizi sizlerle paylaşmak, yapılan bu ilk çalışmayla bir yol açmak istedik.

Kitabın içeriğini hazırlarken bizler için “elementer” olan kül­türel potansiyellerimizi, Müzik-Oyun-Hareket çalışmaları ile bir araya getirdik. Yaşadığımız kültür içinde doğduğu­muz andan itibaren kulağımızda tınlayan melodik ve ritmik düzen, makamsal müzik, enstrümanlar bu kitapta Orff-Sc­hulwerk Elementer Müzik ve Hareket Pedagojisine uygun olarak planlanmış ders akışları hâline geldi.

Bireyin doğuştan sahip olduğu bütün haklarını kullanması, korunması, geliştirilmesi ve kendini gerçekleştirilmesinde eğitim hakkı kilit rol oynar. Aynı zamanda bütün insan­ların eğitim imkânlarından eşit bir şekilde yararlanması, diğer hakların farkına varılması ve kullanılabilmesinin ön koşuludur. Cinsiyet eşitliği gereği kadının eğitim hakkına sahip olması onun bireyselleşerek dış dünyaya açılmasını ve bağımsızlaşmasını sağlar. Kimseye bağımlı olmadan yaşamını sürdürebilen ve bilinçli kararlar alabilen kadınlar sosyal eşitliğin sağlanmasında da çok önemli bir rol oynar. Özellikle kız çocuklarının eğitimi, eğitim hakkından yoksun kalan çocuklar arasında kız çocuklar üzerine odaklanarak tüm çocuklar için kaliteli eğitime erişimi temin etmek an­lamına gelmektedir(UNİCEF, 2010).

Eğitimde drama çalışmaları, toplumsallaşmaya ve öğren­me süreçlerine yönelik olmasının yanı sıra yaratıcılığın ve estetik eğitimin de bir parçasıdır. Drama çalışmaları; hare­ket, konuşma, taklit gibi unsurlardan yararlanarak doğa ve toplum olaylarının hayali bir ortam içinde canlandırılması etkinliklerini içerir.

kul öncesi eğitim çocuk eğitiminin temelidir. Çocukların öğrenim yaşamlarının ilk basamağı ve okula karşı olumlu tutum geliştirmede kritik bir dönem olması sebebiyle okul öncesi öğretmeninin etkili sınıf yönetimi becerilerine sahip olması daha fazla önem kazanmaktadır. Sınıf yönetimi, sınıf içerisinde öğrenme ve öğretmenin gerçekleşmesi için uygun eğitim ortamının sağlanması amacıyla gerekli hazır­lık ve uygulamaların tamamını kapsamaktadır.

Bu kitapta okul öncesi öğretmen adayları ve öğretmenlere eğitim amaçlarına ulaşmada önemli bir araç olan sınıf yö­netimi konusunda sınıf yönetiminin tanımından başlayarak giderek daha fazla önem kazanmaya başlayan okul öncesi eğitim ortamlarında zaman yönetimine kadar geniş bir yel­pazede sınıf yönetimi becerilerine etki edecek konular ele alınmaya çalışılmıştır. Bu amaçla her bir bölümün birbirini tamamlar nitelikte olmasına gayret edilmiştir.

Araştırmacılar erken dönemde kaliteli bakım ve eğitim alan çocukların hem çocukluk hem de yetişkinlik döneminde diğerlerine göre her yönden daha sağlıklı olabileceğini bil­dirmektedirler. Diğer bir deyişle kaliteli okul öncesi eğitim, çocukların fiziksel, dilsel, zihinsel, sosyal, duygusal gelişim alanlarını pozitif yönde etkilemektedir. Beynin hızla gelişti­ği bu dönemde kaliteli okul öncesi eğitimden mahrumiyet çocukların kendi potansiyellerini eksiksiz olarak gerçekleş­tirmelerini engelleyebilmektedir. Küçük çocukların okul öncesi eğitimden beklenen yararı üst düzeyde yakalayabil­meleri için okul öncesi öğretmenlerinin bu konuda dona­nımlı olmaları gerekmektedir. Diğer bir deyişle okul öncesi eğitimde kalitenin yakalanması öğretmen faktörüne bağ­lıdır. Bu bağlamda öncelikle geleceğin öğretmenleri olan öğretmen adaylarının kendi alanlarıyla ilgili iyi bir eğitim almaları zorunludur.

Okul öncesinde aile katılımı, hem çocuğun gelişimini des­tekleyecek hem de okul öncesi eğitimin niteliğini artıra­caktır. Ayrıca anne babalar okul öncesi eğitim konusunda farkındalık kazanmanın yanı sıra çocuklarını da daha yakın­dan tanıma fırsatı elde edebilecektir. Aile katılımıyla çocu­ğun yakın çevresini oluşturan ev ortamı eğitsel açıdan daha elverişli bir ortama dönüşecek, okuldaki eğitimin evde de sürdürülebilirliği sağlanacaktır.