Hikmetevi Yayınları

“Biz gökleri, yeryüzünü ve ikisinin arasındaki varlıkları oyun için yaratmadık.” (Enbiya Suresi 21/16; Duhan Suresi 44/38)

Ey dünyayı yeren, malına-mülküne aldanan. Dünyaya aldanan sen değil misin? Dünyada suç işleyen sen misin, o mu? Dünya seni ne zaman aldattı? Dünyayı nasıl kınayabilirsin ki? Zira dünya, insana kendisinden ayrılacağını kesin bir şekilde bildirmiştir.

Dünya, sözünü tutana esenlik yurdu, azık hazırlayana zenginlik diyarı, öğütünü tutana öğüt mahallidir. Dünya vahyin indiği, Allah dostlarının secde ettiği ve meleklerin namaz kıldığı yerdir. Dünyada salih ameller işleyenlercenneti elde ederler. Servet, Allah yolunda ihsan edildiğinde azık,geride kalanlar için de faydalı olur.

İdaren altındaki şehirlerin düzene girmesi için bilginlere danış. Ordu, vergi ile beslenebilir. Toplumun katmanları, tüccarlar ve sanatkarlarla ayakta kalabilir.Vergi toplamaktan ziyade, memleketin kalkınmasına dikkat et. Çünkü vergi, memleket kalkındıkça toplanabilir. Memleket mamurolmadıkça vergi isteyen,insanları helak eder, şehirleri yıkar.

Dünyadan çekinmenizi tavsiye derim. Sizden önce uzun ömür süren kafirler dünyaya taptılar. Dünya onları avucuna aldı ve ahireti gönüllerinden çıkardı. Dinlerini bırakıp dünyayı aldılar. Sonunda ebedi konaklayacakları yer için azık hazırlamadan göçüp gittiler. (Hz. Ali, Nehcü’l-Belaga).

İslam’dan önce, putlara tapınmaktan tatmin olmayarak Yahudilik ve Hristiyanlığı titizlikle inceleyen, Tevrat’ı ve İncil’i en az bir Yahudi ve Hristiyan âlimi kadar iyi bilen Übey, İslam’ın adının Hicaz’da duyulmaya başladığı ilk dönemlerde Medine’den Mekke’ye kadar gelerek Akabe’de Hz. Peygamber’e biat etmiş ve Müslüman olmuştur. Hz. Peygamber’e gelen vahyi yazarak, onun Medineliler içerisindeki ilk vahiy kâtibi olmuş, bunun yanında adli ve siyasi katiplik de yaparak Hz.

Peygamber’in sır ortağı haline gelmiştir. O, Hz. Peygamberin sağlığında insanların problemleriyle yakından ilgilenmiş, fetva vermiş, Kur’an öğretmiş, zekât tahsildarlığı görevini başarıyla yürütmüş ve Hz. Peygamber’in bütün savaşlarında ve zor günlerinde hep yanında durmuştur.

İlme ve öğrenmeye olan merakının da tesiriyle Kur’an’ı ezberlemiş ve kendisine özel bir Mushaf yazmıştır. Bu Mushaf’ında Kur’an ayetlerinin yanı sıra Hz. Peygamber’den duyduğu tefsir kabilinden açıklamalar da yer almış, bu notlar daha sonra Kur’an tefsiri için önemli bir kaynak haline gelmiştir. Bütün bu özellikleri onu Medine Tefsir Okulunun kurucusuhaline getirmiş ve orada pek çok öğrenci yetiştirmiştir.

Bu kitapta Übey’in Kur’an’a adanmış ömrünün bir özetini ve Kur’an ile geçen bir ömrün serüvenini bulacaksınız.

Peygamber Efendimizin vefatından sonraki otuz yılı kapsayan raşid halifeler ile onu takip eden doksan yıllık emeviler dönemlerini  ve yaklaşık sekiz asra varan endülüs Siyasi tarihini anahatlarıyla ihtiva etmektedir. 

Hiç kuşkusuz geleceğin inşası geçmişin iyi bilinmesi ve iyi  okunmasına bağlıdır. Raşid halifeler dönemi, hz. Peygamber ın önderliğinde tüm Müslümanlar  için örnek alınacak asr-ı saadet ın hem devamı hem de İslam ın  evransellik boyutunun perçinlenmesi niteliğini taşıdığından İslam aleminin referans alacağı bir dönemdir.

İniş ve çıkışlarıyla emeviler dönemi ile İslam medeniyetinin batı ya açılan kapısı olan Endülüs tarihlerİ, de İslam ülkeleri olarak son derece muhtacı bulunduğunmuz tarih bilincinin oluşumu açısıdan dikkatle incelenmesi gerekli dönemlerdir.

Bu çalışmada okuyucularımızın söz konusu dönemler hakkında temel bilgilere kavuşturulması hadeflenmiştir  

Bu eser Hadis Usûlü (Metodolojisi) ile igili lisans başta olmak üzere ilahiyat öğrencilerine klasik kaynaklardaki teorik bilgileri çokça örnek üzerinde somutlaştırarak vermeye çalışan birçok yeniliği barındıran bir gayretin sonucudur. Eserin yenilikleri şunlardır:

• Eser hazırlanırken başta Türkiye olmak üzere son dönemde hadis alanında üretilen bilgi ve tecrübelerden istifade edilmiştir.
• Öğrencilerin hazırlık sınıfı sonrasında Arapça öğrenimini pekiştirip geliştirmelerine olanak sağlamak, özellikle de hadis ıstılahlarının orjinallerine vâkıf olabilmeleri için Arapça kaleme alınmıştır. Hadis Usûlü ile ilk tanışan öğrencilerin zorluk yaşamaması için Arapça bölüm harekelenmiş ve hemen yanına Türkçesi verilmiştir.
• Konular öğrencinin kolaylıkla anlaması için klasik kaynaklardaki sıralama dışına çıkılarak kademeli bir şekilde verilmiştir.
• Lisans öğrencilerinin kazanması gereken yeterliliklerden yola çıkılarak; hadis ilmi ile ilgili öncelikli öğrenilmesi gereken konulara odaklanılmış ve gerekli olmayanlara ise değinilmemiştir.
• Konular toerik olarak işlenildikten sonra örnekler üzerinde gösterilmiş,her konu için üçer örnek verilmeye çalışılmıştır.Konuların üzerinde uygulamalı olarak gösterildiği bu örneklerin seçimindeahlâk ve ibâdet alanları başta olmak üzere günlük hayatta kullanılanhadislerden olmasına özen gösterilerek öğrencilerin hadis metinleri öğrenimi hedeflenmiştir.
• İşlenilen konuların sonunda alıştırma ve ödevler verilerek öğrencilerin bu konuları pekiştirmeleridüşünülmüştür. Bunu gerçekleştirirken tahrîc yapmayı öğrenmeleri ve Kütüb-i Tis‘a’yı tanımaları ve kullanabilmeleri hedeflenmiştir.
• Konuların sonunda o alana ait kaynakların isimleri verilerek literatür tanımaları ve isteyenler için ileri seviye okuma yapmaları hedeflenmiştir.
• Son bölümde hadis ilimlerine dair ileri seviye bilgiler verilemeye çalışılmıştır.
• Kitap sonunda ezberlenmesi için günlük hayatta sıkça başvurulan hadislerden kırk adet derleme verilmiştir.

Peygamber Efendimizin vefatından sonraki otuz yılı kapsayan raşid halifeler ile onu takip eden doksan yıllık emeviler dönemlerini  ve yaklaşık sekiz asra varan endülüs Siyasi tarihini anahatlarıyla ihtiva etmektedir. 

Hiç kuşkusuz geleceğin inşası geçmişin iyi bilinmesi ve iyi  okunmasına bağlıdır. Raşid halifeler dönemi, hz. Peygamber ın önderliğinde tüm Müslümanlar için örnek alınacak asr-ı saadet ın hem devamı hem de İslam ın evransellik boyutunun perçinlenmesi niteliğini taşıdığından İslam aleminin referans alacağı bir dönemdir.

İniş ve çıkışlarıyla emeviler dönemi ile İslam medeniyetinin batı ya açılan kapısı olan Endülüs
tarihlerİ, de İslam ülkeleri olarak son derece muhtacı bulunduğunmuz tarih bilincinin oluşumu açısıdan dikkatle incelenmesi gerekli dönemlerdir

Bu çalışmada okuyucularımızın söz konusu dönemler hakkında temel bilgilere kavuşturulması hadeflenmiştir

İlahi vahyin iki görünümü olan kur'an- ı kerim ve sünnet kaynaklı olarak doğup şartlar ve ihtiyaçlarGereğince müçtehitler tarafından geliştirilen, müsmanları bireysel ve toplumsal hayatlarını düzenleyen İslam hukuku bu özelliğiniHalen devam ettirmektedir. Bu niteliği sebebiyle İslam hukuku alanında tarihten günümüze çok sayıda çalışma yapılmış , eser kaleme alınmıştır. Bu durum bundan sonra da devam edecektir

İnsanların huzur ve güven ortamında dünya hayatlarını sürdürebilmelerine hizmet etmek ve ahiretlerini dede kazanmalarına yardımcı olmak maksadıyla güncelliğini muhafaza eden İslam hukuku özellikle dini hayatın şekillenmesinde aktif rol alacak olanilahiyat fakültesi mezunu öğrenciler tarafından iyi bilinmelidir .Bu sebeple kitap temel bilgilerniteliğindeki bilgilerle öğrencileri İslam hukuku alanına hazırlayıcı niteliğe sahiptir.

Din ve vicdan hürriyetine kavram olarak  yeni ise de İhtiva ettiği anlam çerçevesindeki arayîş oldukça eskilere uzanır bir toplum ya da Bölgede hâkim  bulunan din veya mezhep dışında farklı tercihlerde bulunan  insanlara karşı çeşitli saiklerle gerek devlet gerekse fertler düzeyindeki olumlu ya da olumsuz tavırlar önemini ve hassasiyetini sürekli olarak korumuştur.

Günümüzde de farklı ülkelere göre değişik ölçülerde aktüalitesini muhafaza eden bir problem olarak karşımızda durmaktadır.

Bu kitapta konu ana hatlarıyla ele alınmaktadır.

Türk tarihinin eski dönemleri hep merak konusu olagelmiştir. Merak konusu olmasının temel nedeni İslam öncesi döneme ait olarak Türklerin kendilerini anlatan tarih kaynaklarının olmamasıdır. Türklerin kendileri tarafından kaleme alınan vesikalar veya tarih kitaplarının neredeyse tamamı tarih olarak İslamlaşma sürecinden sonraya rastlamaktadır. Bu nedenle Türk tarihi ile ilgilenen araştırmacılar İslamlaşma sürecine ait bilgilere Türklere komşu olmuş ve Türklerle siyasi, sosyal ve kültürel alanlarda ilişki içerisinde bulunmuş milletlerin kaynaklarından ulaşmaktadırlar. Bu durumun en önemli sebebi Türklerin yazılı bir kültürden çok sözlü bir kültüre sahip olmalarıdır.

İslam tarihi kaynakları olarak isimlendirdiğimiz İslami dönemde yazılmış Arap kaynakları sadece dönemin Araplarına dair bilgiler sunmakta, aynı zamanda Müslüman olan diğer milletlerin tarihleri açısından da geniş bir bilgi hazinesi olma özelliği taşımaktadır. Bu nedenle İslam tarihi kaynakları Türk tarihi açısından da önemli bir menba olarak karşımıza çıkmaktadır. Eserde sözünü ettiğimiz menbadan faydalanmak suretiyle ilk dönemlerinden başlayarak Emeviler dönemi sonuna kadar olan Türk tarihinin safhaları üzerinde durulmuştur.

Kainattaki varlıkların en önemlisi olan insanın karşılanması gereken bir takım zorunlu ihtiyaçları vardır. Yeme, içme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlar olarak da bilinen bu ihtiyaçların karşılanması için diğer varlıklar insanın hayatında önemli bir yere sahiptir. Bunun için insan kendi dışındaki varlıklarla ilişkiler kurmak zorundadır. Bu ilişkiler ağının bir düzen içerisinde yürütülmesi toplumun düzeni açısından zorunluluk arz eder. İktisadi ilişkiler olarak görülen bu ilişkileri düzenlemek üzere geliştirilen hukuk kuralları büyük oranda borçlar hukuku alanına girmektedir. Bu çalışma mukayeseli bir şekilde İslam borçlar hukuku alanına giren muameleleri anlatmak üzere kaleme alınmıştır.

Muhammed Hâdimî (1113-1176/1701-1762) 18. Yüzyıl Osmanlı toplumunun meşhur âlim ve mutasavvıf şahsiyetlerinden biridir. Onu önemli bir sima kılan pek çok özelliği olmakla birlikte fıkıh usulü alanındaki çalışmaları, kendi adıyla özdeşleşen ve pek çok âlimin yetişmesine vesile olan medresenin müderrisi olması, Nakşbendî-Müceddidî tarikatının şeyhi ve çeşitli alanlara dair birçok eseri yazan bir müellif olması gibi birkaçı hatırlatılabilir.

Muhammed Hâdimî’nin fıkıh âlimi olarak tanınması onun tasavvuf sahasındaki gayret ve fikirlerinin yeterince bilinmemesine neden olmuştur. Hem fıkıh alanında şöhreti olan bir müderris hem de Nakşbendî-Müceddidî geleneğine mensup bir tekke şeyhi olması bizce onun önemli ve üzerinde durulması gereken özelliklerinden biridir. Elinizdeki bu çalışmanın birinci bölümünde MuhammedHâdimî’nin hayatı ve eserleri, ikinci kısmı tasavvufî konulara ilişkin genel yaklaşımını ortaya koymakla sınırlandırılmıştır.

İslam hukuku dünyanın en köklü ve esaslı hukuk sistemlerinden biridir.Vahiy kayanklı olması hasebiyle bu hukukta inanç,amel ve ahlak iç içedir.Hayatın akışı içerisindemeydana gelebilcek her türlü meseleye çözüm getirecek nitelikte kaynak zenginliği ve metodolojiye sahiptir.