Kronik Kitap

Tarihteki Türk imajına çarpıcı bir bakış…

Türkler, tarih sahnesine çıktıkları ilk zamanlardan itibaren farklı sıfatlarla tanımlanmıştır. Savaşçı kimlikleri, mücadeleci ruhları, teşkilatçı yapıları ve şüphesiz Müslüman oluşlarıyla Türkler, tarihçilerin en çok ilgilendikleri topluluklar arasındadır. Türklerin kim olduğunu anlama gayreti birçok farklı bakış açısını da beraberinde getirmiştir. Doğu’daki Türk imajıyla Batı’daki Türk imajı bazen birbirine benzer, bazense birbirinden oldukça farklıdır. Bu anlamda net ve kesin bir Türk imajını, Türklerin kim olduğunu ortaya koymak ciddi bir çaba gerektirmektedir.

Dr. Esra Özsüer, Atina’da yaşadığı uzun yılların tecrübesiyle Batı’nın daima peşine düştüğü “Türk kimdir?” sorusuna cevaben geliştirdikleri sanal tarihin dehlizlerinde, gerçeğe ulaşma gayretiyle eşine az rastlanır bir çalışma ortaya koydu. Türkiye’de, Avrupa’da ve Yunanistan’da konuyla ilgili erişilebilen tüm yazılı ve sözlü kaynaklardan faydalanılması neticesinde ortaya çıkan Türkokratia, Türk ve Osmanlı ifadeleriyle Türk ve Müslüman ifadelerinin birbirleriyle ne kadar iç içe geçtiğini anlamlandırması açısından da oldukça ilginç bir eser.

Tarihte Türk imajıyla başlayan kitap antik çağdan günümüze öteki ve kimlik kavramlarını da irdeliyor. Akabinde Batı’daki oryantalizmin pençesindeki Doğu imajı geliyor: Müslümanlar ve Türkler, felaket habercisi Türkler, İslam’ın kılıcı Türkler, Korkunç Türk, Metaforik Türkler… Kitaba ismini veren bölüm Türkokratia’da, Osmanlı’nın uzun yıllar hâkimiyetinde olan Yunanistan topraklarına, Yunan ulusunun doğuşundan itibaren derin bir bakış atıyor. Son bölümle birlikte Yunan düşünce dünyasındaki Türk imajı nihayete ulaşıyor.

Türkokratia, Türklerin kim olduğuna dair ufuk açan, yeni araştırmalara doğru yönlendiren çok çarpıcı bir eser…

Osmanlı bakiyesi Bulgarlar eşliğinde eski İstanbul'a sıra dışı bir yolculuk…

İstanbul tarih boyunca dünyanın birçok coğrafyasından gelmiş ırkları ve farklı dine mensup insanları bir araya getirmiş, yaşatmış ve onlarla beraber yaşamıştır. Hâkimiyet sahası birçok kıtaya yayılmış Osmanlı İmparatorluğu’nun İstanbul’u da bu anlamda birçok ulustan insana ev sahipliği yapmıştır. İşte bu uluslardan biri olan Bulgarlar, İstanbul’a Tsarigrad (Padişahın Şehri) adını vermişler, bu şehirde kalabalık bir cemaat halinde yaşamışlar, dönemin sosyo-politik gelişmelerinde paylarına düşen stratejik rolü kendi imkânlarıyla üstlenmişlerdir. Bugünkü Bulgaristan’ın yakın tarihinde, İstanbul’un ve İstan­bullu Bulgarların yeri, önemli olmanın çok daha ötesinde, her yönüyle belirleyici ve kurumsal açıdan, temel oluşturucu bir niteliktedir.

1944 yılının başlarında Makedonya kökenli ve Bulgar asıllı bir aileye mensup olarak İstanbul’da doğan Georgi P. Kostandov, başka bir şehirde yaşamamış, öğretmenlik ve yöneticilik gibi mesaileri neticesinde bu şehre ve insanına dair binlerce sayfa not tutmuştur. Tüm merakıyla, İstanbul’un yakın tarihine kendi cemaati perspektifinden bakarak ortaya harikulade bir eser çıkarmıştır: İstanbullu Bulgarlar ve Eski İstanbul.

Kitabın ilk bölümü İstanbul’da yaşamlarını sürdüren Rum, Ermeni, Musevi azınlıkları gibi “Osmanlı bakiyesi” olan, Bulgar asıllı cemaatle ilgili araştırmaları barındırıyor. Bulgar Ortodoks Kilisesi’nin bağımsız bir yapıyla kuruluşundan 1950’li yıllara kadar uzanan bu sayfalarda hem Bulgar cemaatinin yaşamına çok yakın bir plandan bakılıyor hem de ülke siyasetinin içindeki rolleri irdeleniyor.

Kitabın ikinci bölümü 1950’li yıllardan 2000’li yıllara kadar İstanbul’un tarihi semtlerine nefis bir yolculuk sunuyor ve şehrin artık hatıralarda kalan her detayını anılar eşliğinde aktarıyor. Bu bölümde Sur İçi’nden Beyoğlu’na şehrin tarihi dokusu, İstanbul’daki Bulgar sütçüler ve muhallebiciler, baba mesleği işkembecilik, dini bayram ziyaretleri ve kutlamaları, yazları ailecek gidilen sayfiye yerleri, boğaz gezileri, eski İstanbul’un sahilleri ve plajları, 6-7 Eylül Olayları ile İstanbullu Bulgarlar sürükleyici bir üslupla anlatılıyor.

İstanbullu Bulgarlar ve Eski İstanbul, bir yanıyla Osmanlı’dan günümüze intikal eden çok geniş bir cemaati incelemesiyle, diğer yanıyla İstanbul’un unutulan tarihine mercek tutmasıyla sıra dışı bir çalışma…

İlkçağ'dan 20. Yüzyıla ilginç tarihiyle Avrupa…

Ülkemizde Avrupa tarihi ne yazık ki iyi bilinen alanlardan değildir. Toplum olarak bir yandan çağdaşlaşmaya ya da başka bir deyişle Batılılaşmaya çalışırken diğer yandan Batı dünyasını kendimiz için hep bir öteki olarak görürüz. Bazı zamanlar imrenilen bazı zamanlar ise temkinli yaklaşılan bir kültürdür bizim için Avrupa.

Özgün ve keyifli bakış açılarıyla tarih alanında önemli çalışmalar yapmış olan Önder Kaya, bu kez Avrupa tarihini sürükleyici bir yaklaşımla ele alıyor. Yalnız Avrupa’nın değil dünya tarihinin en önemli imparatorluklarından Roma’nın kuruluşu ve biraz da tesadüflere bağlı olarak yükselişi, Holywood’un 300 Spartalı’sının gerçek ve çarpıcı hikâyesi, Göksu’da boğulan Alman imparatoru, Venedik’in ihtişamı, Ortaçağ’da çocuklardan oluşan ordular, İslam medeniyetine hayran bir imparatorun isteksizce çıktığı Haçlı seferi, Habsburgların evlilik üzerine inşa ettikleri muazzam imparatorlukları, Barbaros ve Andrea Doria arasındaki büyük hesaplaşma, en kritik noktalarıyla İnebahtı Savaşı, 2. Frederich ve Koca Ragıb Paşa arasındaki stratejik mücadele, Joseph olarak doğup Yusuf olarak ölen ünlü tarihçi Hammer’in hikâyesi, 2. Abdülhamid’in Çin’e gönderdiği Heyet-i Nasiha, Almanya’nın kuruluşu ve Hitler’in rahat bırakmadığı çingeneler, paranın Avrupa’daki sıfır atma geçmişi gibi birbirinden ilginç konulardan oluşan bu çalışma İlkçağ’dan 20. yüzyıla kadar Avrupa’nın çarpıcı bir fotoğrafını gözler önüne seriyor.

Avrupa Tarihi; farklı ve ilham verici tarih okumaları yapmak isteyen herkes için benzersiz bir kitap…

Propaganda ve gerçek arasında Sultan 2. Abdülhamid 

Türk tarihçilerinin bugüne kadar kullanmadığı bir metod olarak karikatürlerle 2. Abdülhamid’in buluşturulduğu; şahsının ve döneminin karikatürlerin anlatımıyla ele alındığı bu kitap alanında bir ilk. Türk tarih yazımında cesur ve özgün çalışmalar dendiğinde son dönemde akla gelen isimlerden Prof. Dr. Necmettin Alkan imzalı Karikatürlerle Sultan 2. Abdülhamid, işlediği konular ve karikatür örnekleriyle yakın tarihimizi tüm canlılığıyla okuyucunun gözleri önüne seriyor.

Tahta geçmesinden itibaren reformlarıyla, Rus Harbi’nden Berlin Kongresi’ne çeşitli siyasi krizlerle, Balkan Sorunu’yla, Girit Olaylarından 1897 Yunan Harbi’ne, Ermeni Meselesi’nden Avrupalı Büyük Devletlerle yaşanan stratejik oyunlara, Jön Türklerle olan münasebetinden 1908 İhtilali’ne ve nihayet 31 Mart Vak’ası’na uzanan uçsuz bucaksız dönem gerilimi yüksek olmasıyla ve oldukça ilginç anılar barındırmasıyla kuşkusuz karikatür çizenlerin hem ilgisine mazhar olmuştur hem de hışmına uğramıştır. Necmettin Alkan’ın eserinde de görüleceği üzere; Sultan 2. Abdülhamid’e ve dönemine ilgili gösteren karikatürcüler arasında sadece Türkler yer almıyor. Aksine Avrupalı karikatürcüler Sultan Abdülhamid’le fazlasıyla ilgilenmişlerdir. Bu çalışmada Türk, Alman, İngiliz, Fransız, Rus, Yunan, İtalyan ve Amerikan gibi farklı milletlerden çizerlerin karikatürlerini bulacaksınız.

Karikatürlerle Sultan 2. Abdülhamid, Osmanlı Devleti’nin şahsına münhasır padişahını ve dönemini propaganda ve gerçek arasındaki karikatürler eşliğinde işleyen, alanında parmakla gösterilecek bir eser.

Bozkır Türklerinin tarihine ilk yazılı belgelerle bakmak…

Batıda Hazar Denizi’nden başlayıp doğuda Çin Seddi’ne kadar uzanan, kuzeyde Sibirya’ya güneyde İran, Hindistan ve Çin’e komşu olan uçsuz bucaksız, görkemli topraklar… Göktürkler işte böylesine muazzam bir coğrafya ve iklim içinde, Ötüken’de doğdu. Kuruluş günlerinden itibaren dağları, ırmakları ve nice büyük ovaları hâkimiyet sahalarına katan Göktürkler; Türk adını tarihte ilk defa kullanan bir devlet olarak kendilerinden sonrasına çok büyük bir miras bıraktılar. Bu miras, birçok büyük devletin ve medeniyetin doğması için de kaynak oldu.

Eski Türk yazıtları, Türk adının taşlara yazıldığı ve dolayısıyla Türklerin pusulası olmuş anıtlardır. Türk runik harfleri denilen alfabeyle taşlara, kayalara ve diğer sert cisimlere yazılan her şey Türklerin yazılı ilk belgeleri olarak değerlendirilmiştir. 1893 yılında V. Thomsen tarafından çözülen bu alfabe ile yazılmış metinler üzerinde o günden bugüne dek sayısız çalış­ma yapılmıştır ve hâlâ yeni bilgiler ışığında araştırmalar sürmektedir.

Prof. Dr. Erhan Aydın’ın Türklerin ağır bozkır şartlarında vücuda getirdiği ilk yazılı bel­gelerinde yer alan duygularını, düşüncelerini, sevinçlerini ve hüzünlerini Türk oku­yucusuna tanıtabilme gayretiyle hazırladığı Taşa Kazınan Tarih; hem Türk runik harflerine değinmesiyle hem de tüm yazıtları tarihî süreç içinde değerlendirmesiyle eşine rastlanmayan bir niteliğe sahip. Türklerin en eski dönemlerindeki anayurtları ve Türk adının kullanım alanlarından başlayan kitap; Türk runik alfabesi, eski Türk yazıtları üzerine çalışmalar, yazıtların yazılış ve dikiliş amaçları, Köktürk ve Uygurların başkenti Ötüken üzerinden ilerliyor. Köktürk ve Uygur dönemleri ile Yenisey yazıtlarının Türk dili, tarihi ve kültürüne katkılarını inceleyerek sona eriyor.

Taşa Kazınan Tarih; kaynaklarıyla, muhtevasıyla ve üslubuyla Türk tarihçiliğinin medar-ı iftiharı olacak çok nitelikli bir eser…

“Dünyanın Moğol Çağı”na Dair Birinci Elden Yazılmış Bir Kaynak…

Tarihin en kudretli ordusuna sahip Moğollar, yalnız Doğu dünyasını değil Batı dünyasını da her adımlarıyla sarsmışlardır. Özellikle Moğol ordularının Macaristan’ı geçip, Adriyatik kıyılarına kadar dayanması, başta Papa olmak üzere Batı dünyası bu sel gibi büyüyen istila karşısında dehşete düşmüştür. Papa Innocentius (1243-1254) derhal Moğollara elçiler yollayıp bu elçilerin barış teşebbüsünde bulunmalarını emretmiştir.

13. yüzyılın ünlü seyyahı Plano Carpini büyük bir cesaret örneği gösterip Moğol imparatorluk sarayındaki hükümdarın ayağına kadar gitmiş, Moğol topraklarında aylarca kalmış, onları etraflıca tanımış ve tekrar Papa’nın huzuruna sağ olarak dönebilmiş bir keşiştir. Carpini, elçilik görevi sonrasında yazdığı seyahatnameyle sadece Moğol topraklarında gördüklerini anlatmamıştır. Moğolların örf ve âdetlerini, yaşantılarını, inançlarını, ibadetlerini, geleneklerini, tarihlerini, savaş usullerini ve diğer uluslarla olan ilişkilerini kayda geçirmiştir. Moğol tehlikesine karşı Batılıların nasıl tedbirler alması gerektiği konusundaki somut önerileriyle de seyahatnamesini bir aşama öteye götürmüştür.

Prof. Dr. Ergin Ayan’ın tercümesi ve notlarıyla yayıma hazırlanan bu çalışmada, coğrafyasıyla ve iklimiyle Moğol yurdu, kılık kıyafetlerinden mülkiyet düşüncelerine Moğol halkı, Ritus adı verilen Moğol dinî törenleri, yasalarından yiyeceklerine Moğol yaşayışı, kuruluşundan hükümdarlarına, harp sanatlarından ordularına Moğol İmparatorluğu, zapt ettikleri ülkelerden püskürtülüşlerine dek tarihi delip geçen “Dünyanın Moğol Çağı” ortaya konuyor.

Moğolistan Seyahatnamesi: 13. Yüzyılda Avrupa’dan Orta Asya’ya Yolculuk (1245-1247) adlı eser, dünya tarihi boyunca insanlığın ortak hafızasından ve bilinçaltından hiç çıkmayacak Moğolların en önemli zamanlarına dair birinci elden yazılmış bir kaynak özelliği taşımaktadır.

Kırım Savaşı’ndan Hemen Önce Osmanlı Ordusunun Vaziyeti…

Osmanlı Devleti ve Rusya arasında başlayıp daha sonra müttefiklerin de savaşa girmesi ile bir Avrupa savaşına dönüşen Kırım Savaşı (4 Ekim 1853 - 30 Mart 1856); sebepleri ve sonuçları itibariyle yalnız Osmanlı tarihinin değil Avrupa tarihinin de en önemli savaşlarından biridir. Özellikle orduların hazırlıktan savaş düzenine geçişine kadarki vaziyetleri tarihçiler için incelenmeye değer, ilham verici konular sunmaktadır.

Temmuz 1852’den itibaren Erzurum’da Fransız konsolosu olarak görev yapan Charles Alexandre de Challaye, Osmanlı-Rus ilişkilerinin kesildiği ve Osmanlı Devleti’nin savaş hazırlıkları yapmaya başladığı Haziran 1853’ten itibaren Osmanlı Ordusu’nun merkezi olarak belirlenen Erzurum’daki gelişmeleri izlemeye ve Fransız makamlarına rapor etmeye başlamıştır. Bu askeri istihbarat faaliyetleri çerçevesinde, Osmanlı Ordusu’nun Ruslara karşı yapacağı bir savaşta ortaya koyacağı savunma gücünü belirlemek üzere Eylül 1853’te ordunun yerleşik olduğu kamplara yönelik bir seyahate çıkmıştır. Bu seyahati sonunda elde ettiği izlenimleri İstanbul’da izinli olduğu dönemde rapor haline getirerek Fransız makamlarına teslim etmiştir. Challaye imzalı bu uzun raporda, Osmanlı Ordusu’nun yerleşik olduğu kamplar, ordunun durumu, savaş gücü ve bu ordunun Ruslara karşı nasıl bir mukavemet koyabileceği yer almaktadır. Bu raporla birlikte Osmanlı ordusunda yeniçeriliğin kaldırılmasından sonra askerî modernleşme anlamında nelerin gerçekleştirildiği de yakından izlenebilmektedir.
Özgür Yılmaz’ın dilimize kazandırıp hazırladığı Osmanlı Ordusu: Organizasyon ve Savaş Gücü hem savaş tarihiyle hem de modernleşme dönemiyle ilgilenen tüm meraklılar için şaşırtıcı detaylara sahip bir çalışma.

Tarihî, Edebî, Askerî Ve Psikolojik Yönleriyle Unutulmaz Zafer: Malazgirt…

Anadolu’da Türk varlığının mutlak surette inşasını sağlayan en önemli hadise hiç şüphe yok ki Malazgirt Zaferi’dir. Bu doğrultuda son dönemlerde tarih öğretmenlerinden devlet yöneticilerine, film yönetmenlerinden müzik yapımcılarına kadar birçok farklı kimse tarafından birçok farklı alanda Malazgirt teması işlenmekte ve bir kültür olarak tarih severlerin de ilgisine sunulmaktadır. Fakat Malazgirt Savaşı’na dair birçok ürün ortaya konmakla birlikte, henüz tarih yayıncılığı anlamında konuya ilişkin güçlü bir birikimin oluştuğunu söylemek de mümkün değildir. Bu durumun sebepleri arasında, savaşa dair henüz yeterli bilgi birikiminin bulunmaması, çapraz okuma girişimlerinin yapılmaması ve meselenin sadece tarih disiplininin konusu olmaktan çıkarılarak diğer alanların konusu haline getirilmemesi gibi maddeler zikredilebilir.

“Malazgirt kültürü” üzerine uzun yıllardır birçok farklı alanda emek veren, bu anlamda önemli gayretler gösteren, tarih meraklılarının ihtiyaç duydukları tarihî bilgiyi şekillendirme doğrultusunda akademi içinden sahih bir kaynak sunmayı gaye edinen isimlerin bir araya geldiği bu çalışma, bir tür “sorumluluk bilinci” ile oluşturulmuştur. Malazgirt Savaşı’nın mevkiisinden cereyanına kadar tüm teferruatıyla incelendiği, Selçuklu Sultanı Alparslan’ın ve Bizans İmparatoru Romanos Diogenes’in karşılaştırmalı olarak değerlendirildiği, savaştan sonra Anadolu’da yaşanan kültürel değişimin yorumlandığı ve günümüzde de çok merak edilen bir düşünce hareketi olan Anadoluculuk üzerine kritik makalelerin yer aldığı bu metin, aynı zamanda savaşın psikolojik analizini, Sultan Alparslan’ın Malazgirt Hutbesi’ni, Abbâsî Halifesi’nin Malazgirt Savaşı duasını ve zaferin Türk edebiyatındaki izdüşümlerini de okuyuculara sunma gayreti içerisindedir.

Ülkemizde Selçuklu tarihi üzerine zihin açıcı çalışmalar yapmış olan Mustafa Alican’ın editörlüğünde hazırlanan Malazgirt Zaferi: Bin Yıllık Miras, hem tarih meraklılarına hem de araştırmacılara hitap eden çok yönlü bir çalışma.

10. yüzyıl İran coğrafyasına masalsı bir seyahat…

Seyahatnameler bir seyyahın kişisel gözlemlerinden çok daha ötesidir. Bir seyahatname okuru, hem o zamanın coğrafyasına yolculuk yapmış olur hem de o coğrafyanın insanını, iklimini, ticaretini, inançlarını, geleneklerini ve diğer niteliklerini keşfeder. Dolayısıyla seyahatnameler bir tarih kitabından ziyade tastamam bir rehber kitaptır.

Türk tarihçiliğinin efsane ismi Zeki Velidi Togan, Abdülkadir İnan ile birlikte 1922 yılında Horasan topraklarına doğru yola çıkarlar. Seyahat esnasında, bir seyyah, edebiyatçı ve doğabilimci olan Ebu Dülef Mis’ar bin Mühelhil el-Hazrecî Yenbuî’nin Sâmânoğulları döneminde kaleme alınan bir eserini bulurlar: İran Seyahatnamesi (Rihle fî Vasati Asiya).

Ebu Dülef, günümüzde İran, Afganistan, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye sınırlarında bulunan topraklar üzerinde seyahat etmiş, bu coğrafyaların tarihinden efsanelerine, madenlerinden şifalı bitkilerine, âdetlerinden yaşayışlarına dek notlarını eşsiz bir üslupla kaleme almış çok önemli bir seyyah. İran Seyahatnamesi ise yazıldığı dönemin coğrafyası ve insanları üzerindeki bilinmezlik bulutlarının dağıtılması ve bir süre sonra bölgede kurulacak Selçuklu hâkimiyetinin vaziyeti hakkında çok kritik ipuçları vermesi açısından başvuru niteliğinde.

Türkçeye ilk kez kazandırılan bu eser, genç tarihçilerimizden Serdar Gündoğdu tarafından titizlikle çevrilmiş, bunun yanı sıra Ebu Dülef’in verdiği bilgilerle diğer önemli seyahatnameler karşılaştırılmış, ilave notlar eklenmiştir. Tarihin, coğrafyanın ve seyahatin buluştuğu bu kitap, objektif verilerin çok az olduğu, adeta masalsı bir dönemin bilimsel bir aydınlığa kavuşması yolunda bir nadir kaynak statüsünde.

Asırlara Uzanan Türk Sanatı: Savaş…

Türk tarihçiliğinin son dönemdeki en önemli isimlerinden Erkan Göksu, Sun-Tzu’nun Savaş Sanatı’ndan aldığı ilhamla Türklerin mesleği olan savaşın, düşünce boyutundaki izini sürüyor.

Kitap ilk olarak savaş ve sanatına dair nitelikli ve incelikli bir araştırmanın sonucu olarak şiddet olgusundan başlayıp Sun-Tzu’nun eserinin yansımalarına, bir İslam/Türk Savaş sanatının varlığına ve Türklerin savaşa nasıl baktığına dair en veciz ifadeleri barındıran Kutadgu Bilig’den önce savaş üzerine yazılmış eserlere eğiliyor. Ardından Kutadgu Bilig’in hikmetli satırları arasına gizlenmiş olan Türk savaş sanatını da tüm sırlarıyla beraber meraklı zihinlere sunuyor.

11. yüzyılda Yusuf Hâs Hâcib tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig, Türk devlet ve toplum düşüncesini en açık ve sade şekilde yansıtan eserlerin ilkidir. Bu eser Türklerin ahlâk, siyaset ve hukuk anlayışlarını son derece felsefî bir derinlikle, kendine has üslubuyla anlatır. Kutadgu Bilig’de savaş, “bilgisiz ve kötülere, anlaşmak istemeyen, adaletsizlik yapan düşmanlara karşı başvurulacak son çare” olarak değerlendirilir. Yusuf Hâs Hâcib bu eserinde savaşa dair görüşlerini sunarken Türklerin savaşla olan ilişkilerinin nasıl olması gerektiğine oldukça zengin bir perspektiften bakar.

Erkan Göksu da bu 1000 yıllık eserden yola çıkarak Türk savaş düşüncesi üzerine titizlikle yaklaşıyor ve daha önce benzeri görülmemiş bir kaynak ortaya çıkartıyor. Bu eser tarih boyunca en korkulu savaşçı milletler arasında anılan Türklerin savaşa nasıl baktıklarını, savaşın öncesinde ve sonrasında önem verdiklerini, savaş sırasında nasıl davranmaları gerektiğini bilge Yusuf Hâs Hâcib’in Kutadgu Bilig’inde geçen hikmet dolu ifadelerle aktarıyor.

Türk Savaş Sanatı, ilk cümlesinden son cümlesine dek her yönüyle ilham veren bir çalışma.

“Erkin Şahinöz ve Dr. Vedat Güven, objektif yaklaşımlarıyla, konuyu en başından ele alıp son derecede anlaşılır bir çerçeve içine oturtarak incelemiş ve değerlendirmişler. Bu konuda birçok yazı ve inceleme okudum, bu kadar kapsamlı ve anlaşılır olanını ilk kez görüyorum.”

- Dr. Mahfi Eğilmez

“Pek çok insan kripto paraların gelişimi için karşılıksız çalışıyor, felsefi görüşler ortaya koyuyor. Sevgili Erkin Şahinöz ve Vedat Güven sadece bu tartışmaya katılmakla kalmıyor sizin de katılabilmeniz için gerekli alt yapıyı sağlıyor.”

- ŞantManukyan

“Kripto paralar kuralsız ve karşılıksız para basmak yerine kurallı para politikaları ile emperyal güçlerin elini zorlaştırıyor. Sonuçta efendi-köle geleneksel mimarisinden gücün topluluk üyelerine dağıtıldığı yeni mimariye geçiliyor. Güçlü bir toplumsal ve ekonomik değişimin arifesinde olduğumuz bugünlerde blok zinciri ve kriptolar konusunda dünyaya ışık veren ve verecek tüm çalışmaları insanlığın gelişimi adına kıymetli buluyorum ve bu çalışma için titiz emeklerini esirgemeyen Vedat ve Erkin kardeşlerimi kutluyorum.”

- Behzat Yıldırımer

Son dönemin en sıcak konularından biri hiç şüphesiz kripto paralar. Kripto paralar Bitcoin'le beraber sanki bir anda hayatımıza girdi ve birden yatırım aracı haline geldi. Peki, Bitcoin ve diğer kripto paralar sadece birer yatırım aracı mıdır? Dr. Vedat Güven ile Erkin Şahinöz bu meseleyi bütün yönleriyle, özellikle de kripto paraların arkasındaki teknoloji olan Blokzincir teknolojisini merkeze koyarak ele alıyor; Bitcoin'in mucidi SatoshiNakamoto'nun dünyayı nasıl, ne açıdan değiştirdiğine dair açıklayıcı bilgiler veriyorlar.

Kitapta kripto paralar ile Blokzincir'in ne olduğu, ilk ortaya çıktıkları zamandan bugüne seyirlerinin anlatılmasının yanında gelecekte bizi nelerin beklediğine de değiniliyor. Güven ve Şahinöz'e göre Bitcoin sadece bir başlangıç. İleride özel olarak para sistemlerinde, genel olarak da yaşamlarımızda Blokzincir uygulaması sayesinde çok köklü değişimler yaşayacağız.
Bitcoin yatırımcılarını gayet yakından ilgilendiren Bitcoin ve kripto paraların resmi yasal ve hukuki boyutunun ele alındığı son bölüm ise kitabın en orijinal yönlerinden birini sunuyor. Blokzincir - Kripto Paralar - Bitcoin: Satoshi Dünyayı Değiştiriyor, hem ezberleri bozan hem de kılavuz niteliğinde bir kitap.

Abdülkadir Özcan, en büyük amacı orijinal Osmanlı tarihi kaynaklarının ilmî neşrinin gerçekleştirilmesi olan merhum Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu ekolünü günümüzde yaşatan tarihçilerin önde gelenlerindendir. İlmî mesaisini Osmanlı kroniklerine ve tarih yazıcılığına hasretmiş; fakat bununla sınırlı kalmayıp, Osmanlı askerî yapısı başta gelmek üzere, daha başka pek çok konuda eser üretmiştir.

Kendisine ithafen hazırlanan bu kitap, Mehmet İpşirli'den Pal Fodor'a, Mehmet Öz'den İsmail E. Erünsal'a, Feridun Emecen'den Ramazan Şeşen'e, İdris Bostan'dan Geza David'e, Erdoğan Merçil'denAbdulvahap Kara'ya kadar yurt içinden ve dışından pek çok meslekdaşlarının, eski ve yeni öğrencilerinin kıymetli yazılarından oluşmaktadır.

Abdülkadir Özcan’ın başlıca ilgi alanı olan Osmanlı tarihi kaynakları ve tarih yazıcılığına dair yazılar ağırlıklı olmak üzere, Osmanlı tarih araştırmalarında tartışılmaz öneme sahip arşiv kaynaklarına, kuruluştan Cumhuriyet’e kadar olan süreç içinde Osmanlı Devleti’nin siyasal ve sosyal tarihine dair farklı birçok konu aynı kitapta buluşmuştur.

Kaynaklardan arşiv belgelerine, nümizmatikten eğitim ve ilim faaliyetlerine, edebiyattan denizcilik tarihine ihtiva ettiği kıymetli yazılarla bu kitap, bir taraftan okuyucuya Osmanlı tarihine dair geniş bir yelpaze sunarken diğer taraftan vücuda getirmiş olduğu eserleriyle Abdülkadir Özcan’ın tarihe katkılarına dikkatleri çekmektedir.

13. Yüzyılın sonlarında Oradoğu’ya yolculuk 

Ricoldus de Monte Crucis'in dürüst ve nispeten tarafsız bir dille kaleme aldığı seyahatnamesi, Ortadoğu'daki Latin varlığının sona erdiği, Moğol istilası sonrası bölgenin istikrara kavuşmaya başladığı ve o coğrafyaya sonraki yüzyıllarda hâkim olacak aktörlerin ortaya çıktığı bir dönemin panoramasını çizmesi bakımından oldukça değerli bir eser. Bunun yanı sıra, Müslüman dünyasına yönelik militarist perspektifin dışına çıkarak, sonraki 300 yıl Doğu-Batı dikotomisinin yönünü belirleyen bir kaynak ve oryantalizmin öncülü olmasıyla da Doğu Seyahatnamesi mutlaka okunmayı, anlaşılmayı bekliyor. Müslüman inancına fazla müsamahakâr bakmasa da kendisinden önce, İslam'ın reddiyesi üzerine yazan dindaşı teologların düştükleri hataya düşmeyerek, İslam'ın sapkınlık değil apayrı bir din olduğu gerçeğini ortaya çıkardığı düşünülünce, Ricoldus’un bölgeye ve insanına bakışını apayrı bir yere koymak gerekiyor.

1240’larda Tiflis’te faaliyete başlayıp Ortadoğu’yu kendine faaliyet alanı olarak belirleyen Dominikan Tarikatı, zamanla görev sahasını Tebriz’e kadar genişletmiştir. Tarikatın Anadolu ve Ortadoğu toprakları hakkında bilgi almak ve misyonerlik faaliyetlerinde bulunmak üzere görevlendirdiği keşişlerden biri de Ricoldus de Monte Crucis’tir. Kutsal Topraklardan başlayan yolculuğunu Kilikya, Doğu Anadolu, Azerbaycan, İran ve Irak’ta sürdürüp Bağdat’ta sonlandıran Ricoldus, yazdığı eserle Ortadoğu halkları ve gelenekleri üzerine benzersiz bir kaynak ortaya koymuştur. 1289-1291 yıllarında keşişin Bağdat’ta olduğu günlerde yazdığı ve orijinal ismi LiberPeregrinationis in PartibusOrientis olan Doğu Seyahatnamesi, Bağdat’ın Moğol işgali altındaki dönemini anlatan kısımlarıyla da modern tarih yazımını aratmayan Batılı kaynakların başında gelmekte.

Ahmet Deniz Altunbaş’ın Latince aslından çevirdiği ve notlandırdığıDoğu Seyahatnamesi, Suriye, Celile, Tiberya, Yafa, Kudüs, Ürdün, Filistin, Trablusşam, Tartus, Kilikya, Yumurtalık, Toroslar, Sivas, Erzurum, Ağrı, Tebriz, Bağdat, Musul, Tikrit gibi dünyada benzersizliğini hâlâ koruyan Ortadoğu ve Mezopotamya diyarlarının kendine has çok kültürlü atmosferini başarıyla yansıtıyor ve bugün de ilgiyle okunmayı fazlasıyla hak ediyor.

Mekteb-i Sultani üç dönem yaşamıştır. İlki, 2. Bayezıd Dönemi’nin ilk yıllarında kurulan Galata Sarayı Ocağı adıyla anılmaktadır. Ocak, Enderun öğrencilerinin ilk ve orta öğrenim eğitimlerini aldıkları bir kurumdur ve 1481-1868 yılları arasında aktiftir. İkinci dönem, Sultan Abdülaziz’in öncülüğünde kurulan Mekteb-i Sultani dönemidir ve 1868-1923 yıllarını kapsar. Bu dönemde Türkçe ve Fransızca olarak verilen eğitim, kısa sürede imparatorluk genelindeki birçok genci bünyesinde toplayıp “Osmanlılık” mefhumuna çok ciddi bir katkı sağlamıştır. Cumhuriyet döneminde Galatasaray Lisesi adını alan kurum, çağdaş eğitim geleneğini devam ettirmektedir.

Georgi P. Kostandov’un açıklama, çeviri ve notlarıyla genişletilmiş olan Galatasaray Mekteb-i Sultanisi, sadece mektebin tarihini değil dönemin iklimini de detaylarıyla sunabilen bir eser. 19. asır boyunca İstanbul ve çevresinde cemaat oluşturan Osmanlı tebaası Bulgarların tarihiyle başlayan eser; Bağımsız Bulgar Kilisesi’nin kuruluşunu, İstanbul’a gönderilen Bulgar gençlerinin eğitimlerine yönelik çalışmaları, Askeri Tıp Okulu’nu (Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane), SimeonRadev’inMekteb-i Sultani anılarını içermektedir.

Çağları aşan bir eğitim kurumu olmasına rağmen Galatasaray Lisesi’nde verilen eğitim hakkında bilgimiz azdır. Mektebin hocaları kimlerdi ve sadece Türklerden mi oluşurdu? Bu okul uluslararası bir okul olmayı nasıl başardı ve hala başarmaktadır? Nasıl bir eğitim ve öğretim veriliyordu ki bu hatıratın sahibi olan ve Bulgaristan’da çok saygı duyulan Simeon T. Radev gibi birçok devlet adamı çıkardı? Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet’e Galatasaray Lisesi eğitim ve öğretiminde değişiklikler oldu mu? Nehari (gündüzlüler) ve leyli (yatılılar) öğrenciler arasındaki farklar nelerdi?
Galatasaray Mekteb-i Sultanisi’nde tüm bu soruların cevaplarının yanı sıra çok önemli bir konu olan İmparatorluktan Cumhuriyet’e geçiş sürecinin, o dönemin İstanbul’unun ve Cadde-i Kebiri’nin panoramasını Galatasaray Lisesi’nin tarihiyle beraber hem de o kurumun içinden okuyacaksınız.

Şerif Ali Haydar Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun tayin ettiği son Mekke emiridir. Türkiye’de uzaktan kuzeni olan ve Arap isyanını başlatan Şerif Hüseyin ile oğulları kadar tanınmamaktadır. Ömrü boyunca Osmanlı İmparatorluğu ile Türk milletine sadık kalmış, günlüklerini dahi Türkçe tutmuştur. Arap İsyanı’nın gerçekleştiği dönemde Osmanlı’ya olan sadakati ve yaptığı fedakârlıklar sebebiyle başına birçok felaket gelmiş, kuzenlerinin birçoğu sonradan İngiliz desteğiyle kurulan Arap devletlerine kral olurken kendisi türlü çileler çekerek Beyrut'ta sefalet içinde vefat etmiştir.Evkaf Nazırlığı ve Meclis-i Mebusan’daayanlık da yapan paşa, Yavuz Sultan Selim’e mukaddes emanetleri yollayarak sultanı halife olarak kabul eden Şerif Bereket’in torunlarındandır. Medine’ye bizzat giderek Fahreddin Paşa’nın yanında Şerif Hüseyin ve adamlarına karşı mücadele etmiş, Arapların Türk hâkimiyetinde olmadıkları sürece huzurla yaşayamayacaklarını savunmuştur.

Son Mekke Emiri, Şerif Ali Haydar Paşa’nın hatıratı olmasından başka Osmanlı İmparatorluğu’nun son devrindeki karmaşaları yansıtıyor olmasından ötürü de oldukça önemli bir kitaptır. Abdülaziz döneminde doğan paşa, 2. Abdülhamid zamanında şehzadelerle birlikte saray mektebine devam ettiği için hanedana ilişkin malumat vermektedir. Çocukluğunun İstanbul’daki muhtelif konaklarda geçmiş olması hasebiyle kitapta o dönemin yaşantısına dair bilgiler bulunmaktadır. Devlet vazifesi aldıktan sonra hükümet içindeki çekişmelerden bahsetmektedir. 1908, 31 Mart Vak’ası ve Birinci Dünya Savaşı esnasındaki İttihatçıların faaliyetlerini anlatmaktadır. Mithat Paşa’nın sürgün edilmesinden 2. Abdülhamid’in ıslahatlarına, 1908 Devrimi’nden Vahdeddin’in ülkeyi terk edişine, Arap bölgeleri için atılan adımlardan Arap isyanının nasıl başladığına, Arabistan’ın Osmanlı’nın elinden nasıl çıktığından Cumhuriyet idaresinin bu bölgeye karşı nasıl bir tavır takındığına, saltanat ve hilafetin nasıl ilga edildiğinden İbn-i Suud’un ve Vehhabilerin Mekke ve Medine’yi nasıl ele geçirdiklerine kadar çok geniş bir yelpazede tarihi bilgiler sunmaktadır.

Son Mekke Emiri, içeriği itibariyle Osmanlı’nın Arabistan’ı kaybına dair ilk elden yazılmış bir kaynak olma özelliğine de sahiptir.

“Naci Yorulmaz’ın kaleme aldığı ve daha önce İngilizcesini okuduğum Büyük Savaşın Kara Kutusu Kronik Kitap tarafından Türkçeye kazandırılmış bulunuyor. Osmanlı ile Almanya arasındaki ilişkilerde akıllarda en çok kalan kişilik Von der Goltz Paşa ve Osmanlı ordusunun Rus Harbi’nden (93 Harbi) sonraki reformunda da Alman savunma sanayisinin Osmanlı silah pazarındaki etkisidir. Önceleri Amerika ile yapılan yoğun silah ticareti özellikle 2. Abdülhamid’den sonra Almanya ile yapılan silah ticaretine dönüşmüştür. Türk ataşemiliterlerinin, önceleri Almanya’da eğitim gören subaylar arasından seçilmesi ve gelen Alman askeri müşavirlerin Türk ordusunun özelliklerini çok iyi kavraması dolayısıyla söz konusu silah ticaretin geliştiği sık dile getirilir. Aslında bir gerçeği de unutmamak gerekir ki 1. Dünya Harbi’nden evvel silah sanayisi içinde Almanya’nın ve Çekya’daki tesisler dolayısıyla Avusturya’nın da özel bir yeri vardır. İşte kitapta açıklıkla gösterildiği gibi Osmanlı İmparatorluğu zamanla bu ülkelerin silah firmalarının rekabet ettiği önemli bir pazar haline gelmiştir. Kitabında bu konuları dikkatli bir şekilde ele alıp inceleyen Naci Yorulmaz’ın bu çalışmasının 2. Abdülhamid ve sonrası döneme ilgi duyanlar ile savunma sanayisi ve silah ticareti konularında okuma yapmak isteyenler için de oldukça yararlı olacağı kanısındayım.”

- İlber Ortaylı, Galatasaray Üniversitesi

Dr. Naci Yorulmaz, Osmanlıca, İngilizce ve Almanca kaynakların eşliğinde yakın tarihin daha önce ele alınmamış bir konusunu, benzersiz biçimde ele alıyor. 2. Abdülhamid döneminden I. Dünya Savaşı’na kadar Osmanlı silah pazarının perde arkası, Yorulmaz’ın akıcı üslubuyla Büyük Savaşın Kara Kutusu’nda ortaya çıkıyor. Kitap, Almanya-Osmanlı silah ticareti örneğiyle uluslararası silah satışlarının dış politika aracı olarak nasıl kullanıldığını dört farklı ülkenin zengin arşiv belgeleriyle açık bir şekilde gösteriyor. Alman askeri danışmanların, dış temsilciliklerin silah pazarında oynadıkları etkin rolü, şahsi diplomasinin hem dış politika inşa sürecindeki hem de silah satışlarındaki belirleyici gücü ve silah satışlarının politik şantaj malzemesi olarak nasıl kullanıldığı bu kitapta gün yüzüne çıkıyor.

Osmanlı’yı Almanya ile ittifak halinde Büyük Savaş’a sürükleyen çok yönlü süreci uluslararası silah satışlarıyla ilişkilendiren Yorulmaz bu konuda özgün bir yaklaşımı da tartışmaya açıyor.

Sultan 2. Abdülhamid ve sonrası dönemi çok farklı bir açıdan ele alan Büyük Savaşın Kara Kutusu, Osmanlı-Almanya ilişkilerini ça­lışacak birçok tarihçi için önemli bir başvuru kaynağı olmanın yanı sıra siyasi ve askeri tarih, iktisat tarihi ve uluslararası ilişkiler tarihi alanlarına ilgi duyan herkese hitap eden öncü ve yenilikçi bir çalışma.