Nota Bene Yayınları

Televizyon, hâkim normun etrafında belli türden bir eğlence, yaşam tarzı örgütleyen ve etki alanı en geniş olan bilgi araçlarından biri.

Çok kanallı hayata geçilmesi ve büyük bir pazar alanına dönüşen internet yayıncılığının başlaması ile bu etkileme kudretinde azalma olduğundan söz etsek de, televizyonun diğer medya araçlarından daha yoğun bir şekilde toplumsal algıya etki etme aracı olma konumunu koruduğunu söyleyebiliriz.

Televizyon toplumsal algının yerleşik heteronormatif biçimlerini ve normlarını izletmekle kalmayıp aynı zamanda bütün bunları değiştirip dönüştürebilme potansiyelini de kendi araçları içerisinde barındırıyor.

Bu noktada tartışmaya açtığımız ‘temsil’ ise, bir kültürü oluşturan bireyler arasındaki anlamın, üretim ve değiş tokuş sürecinin temel unsuru olma değerini korumakta. Temsil, anlamlandırma sürecine anlam üreterek ve anlamların değişimine olanak sağlayarak katılan bir süreç olup, değer ve davranış biçimlerinin sürekli yeniden üretilmesine etki etmekte.

“Gerçek temsilin” imkanlılığı, temsilin tek tipleştirilmesi ve beraberinde ortaya çıkan politik problemleri değerlendirdiğimiz bu dosyada, “Uyarlama Dizilerin Uyarlanamayan Karakterleri” yazısıyla Gizem Merve Kaboğlu ve “Sansürcü fobiğin TV’si varsa, Lubunyanın Netflix’i var!” yazısıyla da Bawer Fak yer almakta.

Bunların beraberinde, televizyon teorisyenlerinin de özellikle vurguladığı değişim/dönüştürme potansiyeli, günümüzde LGBTİ+’lar ve queer varoluşlar için ana akım medya ve internet platformlarında birbirinden farklılık göstermekte. Bu farklılığı değerlendiren Elif Akçalı ve İrem İnceoğlu “Türkiye Dizilerinde Toplumsal Cinsiyet Temsilleri Araştırması” yazılarında tek tipleştirmenin hangi “tip”leri görünür ya da görünmez kıldığını irdeliyor.

Ata Kan ve Sengül Kılınç televizyonun “seyircisine” olan etkilerini ve televizyondakilerin yaşamlara nüfuz etme hallerini incelerken; Umut Güner, Deniz Gedizoğlu ve Tan’ju Tariz dizileri değerlendirdikleri, LGBTİ+ ve queer yaşamlarla olan kesişim noktalarını tartışmaya açtıkları yazılarıyla bu dosyada okuyuculara bir düşünme alanı sunuyor.

Muhafazakâr Kentin İnşası adlı çalışmada yazar, neoliberalizmle muhafazakârlık arasındaki bağlantıları Türkiye özelinde inceleyip özenle ortaya koyuyor. Aynı zamanda neoliberalizmin otoriter yönetimler ile sağladığı uyumu vurgularken de ülkede izlemiş olduğumuz merkezi ya da yerel yönetimlerin mekâna müdahale ederken sergilediği sert davranışların, tavizsiz kararların nedeni de açıklanmış oluyor.

Muhafazakâr kentin inşa edilebilmesi için modern kentin mekâna yansıyan simgesel ögelerinin temizlenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda ortaya çıkan ideolojinin mekânı kendine özgüleme çalışmaları bu yapıtta yeterince ayrıntılı bir biçimde belirtilmiştir.

Dr. Gencay Serter’in bu kitabı ülkede yaşanan mekân üretim süreçlerinin çözümlemesini yapmaktadır. Konuyu tanımlamaya, aydınlatmaya önemli katkıları olacağından kaygı duyulmayacağı açıktır.

Prof. Dr. Can Hamamcı

Küçücük, sapsarı, güzel mi güzel bir kanarya boynunu bir o yana bir bu yana bükerek, kapkara minicik boncuk gözleriyle “Beni al,” der gibi bakıyor bana. O an verdim kararımı:

“İşte bu,” dedim babama,

“En sevdiğim kuş bu işte.”

Kanarya öylece kendi kendine gelmemişti kuşların kafeslere konulup satıldığı bu dükkâna. Başından neler geçmişti neler! Bir hikâyesi vardı ki, macera dolu. Neyse ki Ayla Çınaroğlu’nun kahramanları arasından onun dilini bir bilen çıktı da, dinledik hep birlikte kanaryanın macera dolu öyküsünü.

Bir hayvan dükkânından satın alınan kuşun gözünden özgürlük, kafes, hayvanların yaşam alanları üzerine bir sorgulama... Hayvanların ve insanların bir arada var olabilmeleri ve koşullar üzerine çok boyutlu bir düşünme zemini yaratan Ayla Çınaroğlu öyküsü/kitabı/hikâyesi.

“Soğuk bir kış günü

-Hava iyice karardı, ha yağdı, ha yağacak dedi annem,

Ve aklına geldi birden:

-Bir şemsiye alayım kendime şuradan,hazır çıkmışken,”

Renk renk, desen desen, çeşit çeşit şemsiyeler dolu sıcacık bir dükkâna doğru yolculuğumuz. Seçtiğimiz şemsiye çok önemli, değil mi? Başımızın üstünü kaplayacak, ne seçersek onu göreceğiz havaya bakınca.

Seçimlerimizin bakış açımızı yansıttığı, bakış açımızın ise ne gördüğümüzü belirlediği üzerine düşündüren; havaları, kar ve kışı bahara dönüştüren; içinizi ısıtacak bir Ayla Çınaroğlu kitabı/öyküsü/hikâyesi.

Kapitalist ve kapitalizm öncesi üretim tarzlarına içkin üretim ilişkilerinin sorunsuz bir şekilde yürütülmesini sağlayan en önemli araçlardan birisi emek denetimi uygulamalarıdır. Emek denetimi, kapitalist sınıf tarafından işçi sınıfı mücadelelerine karşı kullanılan bir yönetim stratejisidir. Emek denetim aygıtlarının gelişim ve değişim süreçlerine yön veren temel etken de işçi sınıfı mücadelesidir. Bu bağlamda, çeşitli emek denetim araçlarından bahsetmek mümkündür. Emek denetimine ve bir bütün olarak işletme yönetimine dair fikirlere ve uygulamalara yön veren işletme yönetim teorileri bunlardan birisidir. F. W. Taylor’ın 1800’lü yılların sonuna doğru esaslarını oluşturduğu Bilimsel Yönetim Yaklaşımı’nın (Taylorizm) ilk örneğini teşkil ettiği ve sonrasında birtakım bilimsel araştırmaların sonucunda ortaya konulan ilkelere göre oluşturulan diğer yönetim teorileri işletme yöneticilerine bu konuda yol göstermektedir. Öte yandan, işçi mücadelesi ve emek denetimi arasındaki ilişki tarihsel bir düzlem üzerinden takip edilebilir. Örneğin; Bilimsel Yönetim Yaklaşımı 19. yüzyılın sonuna doğru büyüyüp güçlenen Amerikan işçi sınıfı mücadelelerinin; İnsan İlişkileri Yaklaşımı, işçi sınıfı tarafından Bilimsel Yönetim uygulamalarına yöneltilen tepkinin ve Birinci Dünya Savaşı ile 1929 Ekonomik Bunalımı’nın sonucu olarak ABD ve Avrupa’da ortaya çıkan huzursuzluğun; Toplam Kalite Yönetimi Yaklaşımı ise (Neo-Taylorist Japon Yönetim Yaklaşımı) fordist üretim ve yönetim rejiminin yarattığı yıkımdan dolayı 1960’lı yılların sonuna doğru tüm dünyayı baştan başa saran grevlerin,
kitlesel eylemlerin ortaya çıkardığı yaklaşımlardır.

Benzer bir düzlem, Batı ülkelerinde olduğu gibi belirgin nitelikler sergilemese de, Türkiye örneği üzerinden de tanımlanabilir. Bu anlamda, özellikle 90’lar sonrasında yaygınlaşan Toplam Kalite Yönetimi uygulamalarının, 70’li yılların sonlarına doğru güç kazanan; 12 Eylül 1980 darbesiyle engellenen ve 80’li yılların sonuna doğru tekrar canlanan işçi sınıfı mücadelelerine karşı sermaye sınıfı tarafından getirilmiş bir cevap olduğu düşünülebilir. Bu çalışmada amaçlanan, emek denetimi ve işçi mücadelesi arasında kurulan ilişkiye dair kuramsal bir çerçeve çizmek ve bu çerçevenin Türkiye koşullarında ne şekilde oluştuğunu ortaya koymaktır. Mücadele-denetim ilişkisinin kolektif işçi sınıfı hareketlerinin yanı sıra, daha mikro bir boyutta ve makro boyuta ek olarak, işletmeler düzeyinde ne şekilde gerçekleştiğini ve geliştiğini göstermek amacıyla da bir saha çalışması yapılmış ve bu saha çalışmasının bulguları metne eklenmiştir.

Önsevişmesiz Çocuklar,  normal şartlar altında (N.Ş.A) başka bir coğrafyada olsa gülünemeyecek bir dünyayı, tam da bize özgü sıcak, içten bir anlatımla okurun önüne seriyor. Yer Erzurum. Kahramanlar, Erzurum’da üniversite okumak zorunda (!) kalan öğrenciler! Gülecekken burnunuzun direğini sızlatacak, kahkahalar atarken gözyaşlarınızın boşanacağı, milli olmayan yerli bir roman. Aşkı, gençliği, eğitim sistemini, düzeni sorgulamıyor Önsevişmesiz Çocuklar; “Buyur buradan yak!” diyor. Gençliğin “memleket”le olan imtihanı, bu imtihanda sınıf geçmenin imkansızlığı…

Palandöken eteklerinde çocukluklarıyla, en çok da babalarıyla hesaplaşan iki gencin, babalarının yaşamını tekrar etmemek için “Erzurum”la verdikleri dişe diş mücadelede kazanan kim olacak? Erzurum, kızlı erkekli gençliğe nefes aldıracak mı? Bir taşra üniversitesinde kendi dillerini, yollarını bulmaya çalışan kılavuzsuz çocukların büyüme sancıları; ilk sarhoşluk, ilk cinsellik, ilk aşk, parasızlık, arkadaşlık, rekabet, küçük kasaba sıkıntıları...

Ertan Meyan, yarattığı anti-kahramanlarıyla, bu memlekette hayatla baş etmenin zorluklarını, yine de yılmadan, vazgeçmeden ayakta kalma çabası içinde olan “bizler”i anlatıyor:

“Biz önsevişmesiz, çat çat dünyaya gelmiş çocuklarız. Gerçekten bak. Aşk meyvesi falan olduğunu mu düşünüyorsun? Yabani meyveyiz biz dostum. Yağmur yağmış, güneş çıkmışsa ne âlâ, yoksa Allah’a emanet büyümüşüz. Tadımız ekşi bizim, olmamışız. Anlıyor musun? Kötü babalar, kötü öğretmenler, kötü kadınlar düşmüş hep payımıza. İyi çocukların payından arta kalanlar…”

Marx, bir ad-oluştan fazlasıdır, şimdi sadece bir teorik metinler dizisinin yazarı olarak görünse de, büyük bir kavganın, dünyayı değiştirmek üzere harekete geçmiş makinenin parçası, bu parçaları eşsiz bir biçimde bir araya getirerek yaşadığı zaman içinde tarihsel dönüşümün siyasi imkânları için hareket etmekten kaçınmamış biridir. Hem kendisidir hem de onun adıyla anılan bir mücadeleye emek vermiş başkalarıdır. Tekil bir adı, bir çoğullukla (orkestra) birlikte düşünmeye çağıran başlık Marx'ın Orkestrası henüz okumaya başlamadan sınıf mücadelesini, farklı seslerden, araçlardan oluşan bir kolektiflik olarak gördüğünü söylemektedir bize.

Birbirinden farklı on yazar tarafından kaleme alınmış makalelerin her biri, seçtiği özneyi kendi mekansallığı ve tarihselliği içinde biçimlerken, kesişen yolların da bir haritasını çizer. Hepsini okuyup bitirdiğimizde ise bu çoğul mekânlı sahnelerin devrimci mücadelenin eş-zamansallığıyla birleştiğini görürüz. İrlanda'nın özgürlük mücadelesi, ingiltere'deki işçi hareketleri, Almanya'da, Fransa'da yükselen toplumsal hareketler ve arka fonda başka ülkelerin silüeti. Merkezde ise zorunlu yer değiştirmelerle çok sayıda insanla temas halinde olan ve farklı mekânlarda vuku bulan hareketlere fiziksel ya da düşünsel bir biçimde dâhil olan Marx ve Engels durur.

- Süreyya Karacabey

Öykü ile şiirin birlikte uyuduğu bir kitap Panayırda!

Bu kitapta birbirine uymaz görünen tüm parçalar birleşiyor. Afrika’nın Tanrı Dağı’na tapan kabilesinden, Viktorya Dönemi İngilteresinde yaşayan bir uşağa; Balkan şarkıları yükselen köhne bir tavernadan, Anadolu’nun çay kokulu evlerine; Kuzey Avrupa’nın sık ormanlarından, Halep’in bakır cezvelerinde Türk kahvesi fokurdayan meydanına. Yüzyıllar öncesinden bugüne, bugünden yıllar sonrasına… Aysu Arslantürk, Batı’nın varoluşsal sancılarına, ümitsiz serzenişlerine sırtını dönüyor. Gerçek bir cevap arayışı ile yedi öyküde zihni zorlayan bir dünya gezintisine çıkarıyor okuru ve her öyküyü takip eden yedi şiirle, tasavvufu yeniden yorumlayarak coğrafyamıza bırakıyor.

Arslantürk, günümüzün sıkıntılı edebiyatından biraz olsun uzaklaşıp kadim sorgulamalar içeren Doğu kültürünün çok bilimli, çok kültürlü yapısına yaslıyor metnini. Biçimsel olarak yedi basamaklı düz bir çizgide ilerleyen kitabın sunduğu akıl oyunları sema etmenin yahut bir incirin yapısının içerdiği çokluğu önemsiyor. Panayırda, alt metinleri bağlamında zengin ve kat kat açılabilen bir öykü kitabı… Yazarın okurla da bir derdi var; okuyucunun kendini bırakmasını istiyor, tarlalarla gök yer değiştirinceye kadar hem de. “Mavi buğdaylar” ayırdığımız her şeyi birleştirmemiz için bir davet. Batı kültürü ve davranışına hâkimiyetini belli eden ve yüzünü Doğu’ya dönen metinlerde, bir ödünç alma değil yazarın yaptığı, tuttuğu kavrama, elinin izi çıkıyor.

Yazar ve okuru arasında muhteşem bir boşluk var; bir uyanış, bir aydınlanma, bir birlik daveti ile sunulan eserlerde okur, serbest! Düşünme alanı geniş ve katmanlı. Taverna öyküsü biterken kulağınızda üç el silah sesi ile kalıyorsunuz, karakterlerden kimi yaşatmak istediğiniz size bırakılıyor.

Kitabı bir panayıra çeviren, aslında eserlerdeki örtülü göndermeler. Tüccarların selamlaştığı “mülahham at sineği”nin Sokrates olduğunu, “Siyah ipliği olmayan kilimi dokuyan kimin annesi?” dizesini okurken Anadolu’da siyah ipliğin hüznü temsil ettiğini, Anma’yı okurken Kraliçe Viktorya dönemine hakim olmanın öyküyü ters yüz edebileceğini, “Berimsel yıkılacaklar” dizesindeki ‘berim’ sözcüğünün ODTÜ’lü bir hocanın bilişim alanında ‘computing’e alternatif olarak Türkçe’ye kazandırmaya çalıştığı bir sözcük olduğunu, Tanrı Dağı’nda tanrıların mabedi ile karşılaşmak için bu yüksek dağa tırmanan bir Afrikalının yaşadıklarının aslında dağcıların yüksek irtifada yaşadıklarına ne kadar paralel olduğunu fark etmek, yeni nesil edebiyatçılara bakış açısını değiştiriyor.

"İyi hekimlik" için mücadele veren tabip odaları birer okuldur. Bu okullarda kimin öğrenci, kimin öğretmen olduğunun belli olmadığı gibi, buralar kimsenin mezun olamadığı, bitmeyen birer okuldur. Bu okulların her kademesinde binlerce hekim gibi yazar A. Özdemir Aktan da bulundu. 2006-2010 yılları arasında İstanbul Tabip Odası Başkanı olarak görev yaptığı dönemde birçok "tarihi" olaya bizzat içinde yaşayarak tanıklık etti. Aslında Türkiye'de gelişen olaylara baktığımızda hepimizin tarihe tanıklık ettiğini ama kolay da unuttuğumuzu görüyoruz. Kimi zaman eğlenceli, çoğunlukla düşündürücü, acıtıcı ve korkutucu olayları/gelişmeleri yazıya dökerken yazar bir boşluğu doldurmayı hedefliyor. Çünkü bizim gibi, yazma geleneği cılız olduğu için belleği zayıf toplumlarda anıların kaleme alınmasının önemli olduğunu düşünüyor.

“İki farklı dünya. Birisi kül tepelerinin ardında, susuz, denizsiz, şiirsiz, aşksız, insansız Beta. Diğeri yemyeşil, gecesiz, kışsız, şiirli, şarkılı, düşlü, renkli Alfa. İki dünyayı buluşturansa gittikçe sönen Güneş.

Beta’yı küle çeviren Elitler nükleer felaketin yaklaştığını anlayınca Alfa gezegenine göç ederek, sayıca kendilerinden çok olan Çirkinleri, Beta’da kaderlerine terk ederler. Yüzyıllar sonra Güneş’in sönmeye yüz tutması iki halkı yeniden buluşturur. Çirkinler Kusursuzlara, Elitler Mutlara dönüşmüştür. Kusursuzlar yapay zekâlarla yaşarken, Mutlar doğayla buluşur ve ilkel komünal yaşama geçer. Evrenin geleceği iki dünyanın sil baştan yazacağı hikâyeye bağlıdır.

Çok Çağı, aşkı yeniden icat etmek için yollara düşen Tamur’un ve atalarının geride bıraktığı çaresizlikle yüzyıllar sonra yüzleşen Mutların hikayesi.

Çok Çağı, içinde Gılgamış’ı, Nuh Tufanı’nı ve pek çok mitolojik öyküyü saklayan; dünü, bugünü, geleceği saran bir dram. Hem ütopya, hem de distopya. Doğayı, aşkı, şiiri teknolojiye kurban eden insanlığa dair bir bilimkurgu.

Aslında Çok Çağı, Tamur’un evrene sığmayan kocaman yüreğini anlatan tanıdık bir aşk romanı.

Yan komşunuz geceleri duvarlara sloganlar yazan bir isyankar. Evet, içe kapanık o genç çocuk... Efendi de bir çocuktu halbuki.

İnanamadınız değil mi?

Hayatın kırılma anlarından sonra kırılgan insanların savruldukları yolları göreceksiniz bu kitapta; bir yalandan sonra kaçtığınız kuytu, bir ölümle başınıza çöken dünya, bir aşk sonrasında yuvarlandığınız girdap.

Acıların hiçbirinin gerçek olmadığına kendinizi inandırarak, dizinizdeki çiziklerle, ellerinizdeki yaralarla uyusaydınız geceleri, sabah uyandığınızda kanayan yaralarınıza bakıp tekrar başlasaydınız aynı güne…

Her adım yavaş. Her çözüm boş. Her düşünce eskimiş.

O, duvarlara yazılar yazıyor. Siz ne yapardınız? Nasıl uzaklaşabilirdiniz kaçtığınız şeyden?

Kendinizden.

Akın Çokuğurluel, iddialı ve sarsıcı bir kitapla; üçüncü romanı Çobanaldatan’la okurların karşısına çıkıyor.

Yazar, diğer kitaplarında da dikkat çeken akıcı üslubu, dışımızdaki dünyanın düzeniyle uğraşan konu seçimi ve ince bir zekayla oluşturduğu olay örgüsüyle hayatın, ölümün, kabullenişin, varoluşun sırlarını da bağırıyor. Tüm sessizliğiyle.

Dinlemeye hazır mısınız?

Türkiye’de yerel yönetimler (mahalli idareler) Tanzimattan günümüze merkezi yönetimlerin politik konumlanışları ve dönemin gereklilikleriyle sürekli olarak dönüşüme uğramıştır. Ancak değişmeyene dair konuşacaksak eğer -aksi pek çok sözleşmeyle taahhüt altına alınmış olmasına rağmen- yerel yönetimlerin tariflerde sıklıkla rastlanılan “demokrasinin beşiği” olma iddiasını tahsis edecek ne yetkileri ne de yerinden yönetim ilkesine uygun bir şekilde düzenlemeleri olmuştur.

1982 Anayasası’nda 127. Maddede tariflenmektedir mahalli idareler; “Mahalli idareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, genel kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir.” Bu maddeyi okuduğumuz zaman yerel yönetimlerin idari birimlerinin varlık nedeninin herhangi bir ayrım gözetilmeksizin o coğrafyada yaşayan halkın ihtiyaçlarını karşılamak olduğu fikrine kapılabiliriz. Ancak biliyoruz ki böylesi herkese eşit mesafelenen geniş tanımlar eşitliği inşa etmekten ziyade ayrımcılığı teşvik etmektedir. Zira uygulamalar göz önüne alındığında burada kastedilen “halk”ın erkek, Müslüman, sünni, sağlıklı, heteroseksüel, natrans bir halk olduğunu iddia etmek kimseyi şaşırtmaz. Şaşırmayız çünkü kentlerin toplu taşıma hizmetlerini kullanırken hemen hemen translara rastlanmaz, şaşırmayız zira alevi köylerine cem evi açılmaz, şaşırmayız çünkü kentin sokaklarında sakatlara rastlanmaz.

Ancak bir hukuk devleti içinde bulunduğumuz durumun aksine taraf olduğu sözleşmelere bağlı olmakla, anayasaya bağlılığıyla, vatandaşlarına karşı görev ve sorumluluklarıyla devletliğini öne sürebilir. Yerel Yönetimler söz konusu olduğunda Türkiye’nin de Ağustos 1949 katıldığı Avrupa Konseyi oldukça önemlidir. Birliğin amaçları arasında şunlar sıralanabilir; üye ülkelerde yerel ve bölgesel demokrasiyi ve bu yönetimlerin özerkliğini güçlendirmek, yerel ve bölgesel yönetişimi iyileştirmek, Avrupa'daki bölgelerarası ve sınır bölgeleri arasındaki işbirliğini geliştirmektir. Kongre, 1985 yılında yerel yönetimler için bugün en önemli referans metni sayılan Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nı (AYYÖŞ) kabul eden kuruluştur. Türkiye de AYYÖŞ’ü bazı çekincelerle kabul ederek 1/4/1993’den itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe koymuştur. Türkiye AYYÖŞ’ün gereklerini yerine getirmesi amacıyla 2004- 2005 yıllarında kabul edilen kanunlar ile, merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasındaki ilişkilerde bazı değişiklikler getirilmiş, kabul edilen yeni mevzuata göre yerel yönetimlerin sorumlulukları toplumun sosyal ve ekonomik gelişimine katkı sunulmasını kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Kongre’nin yayınlamış olduğu bir diğer önemli metin ise Avrupa Kentsel Şartı’dır. Bu şartın gerekliliklerini yerine getiren yerel yönetimler çeşitliliği desteklemeli, çoklu kimlikleri ve kültürleri bir araya getirerek bunların karşılıklı olarak birbirlerini zenginleştirmesinin olanaklarını yaratmalı, yerel düzeyde katılım hakkı, referandum ve doğrudan katılım yollarını izlenmeli, çevre, konut ve ulaşım konularında sosyal eşitlik talepleri dinlenmelidir.

Gökkuşağı Şehirler Ağı 30’u aşkın belediye ile hem AYYÖŞ, Avrupa Kentsel şartını yerine getirmeye çalışmakta hem de LGBTİ politikalarının yerel yönetimlerde anaakımlaştırmakta. Türkiye’den de Şişli Belediyesi’nin üye olduğu bu ağın çalışmaları başka belediyelere de örnek olmakta. Hem Şişli Belediye’sinde gerçekleştirilen çalışmalara hem de LGBTİ politikalarının anaakımlaştırma konusunda Türkiye’de öncü olan Konak, Buca, Nilüfer, Beşiktaş, Ovacık belediyelerin çalışmalarına odaklandık bu sayıda. Mayıs ayında İzmir’de gerçekleşen Uluslararası Cinsiyet Eşitliği ve Belediyeler Konferansı’nın konukları arasında yer alan Fransa, Hollanda ve Slovenya belediyelerinin çalışmalarını da bulabilirsiniz bu sayıda.

Bu sayıya katkı sunan herkese sonsuz teşekkürler.

Bir sonraki dosya konumuz “Sağ Popülizmler”, katkılarınızı 10 Ekim’e kadar editor@kaosgl.org adresine bekliyoruz.

Keyifli okumalar.

Aylime Aslı Demir

Sağ Popülist siyaset yapma biçimlerinin neye tekabül ettiğine, LGBTİ ve feminist hareketlere ve bu hareketlerin kaygılarına değindiğimiz bu sayıda, Sağ popülist siyaset yapma biçimine karşı queer siyasetin olanaklarını değerlendirdik. Queer siyasetin tam da kendine içkin belirsiz halinin bu melez siyaset yapma biçimiyle ilişkisini inceledik.

Sağ Popülizm Dosyasında Neler Var?

Alev Özkazanç yeni sağ hareketler ve rejimlerin perspektifinden yorumlandığında, artmakta olan cinsiyetçilik, homofobi, kadın düşmanlığı, hiper-erkeksilik ya da pek hafif kaçan bir ifadeyle aileci muhafazakârlık başlıklarını “Toplumsal Cinsiyet Karşıtı Hareketler, Otoriter Popülizm ve Türkiye” yazısında Kaos GL Sağ Popülizm sayısı için ele aldı.

Bunun beraberinde Queer-feminist, anti-kapitalist tasavvurlara olan toplumsal ihtiyaçları ve toplumsal cinsiyet karşıtı politikaları eleştirel feminizmin görevi olarak radikal bir şekilde tekrardan politize edilmesi meselesini Jenny Gunnarsson Payne & Sofie Tornhill kaleminden okuyoruz. Katarina Giritli-Nygren ve Angelika Sjöstedt Landén sözleriyle de toplumsal cinsiyet karşıtı, Femo/Homo-Ulusalcı ortamda feminizme dair birlikte düşünüyoruz.

“AKP Popülizminin Üç Yüzü” ile kürtajdan kahkahaya varıncaya değin, AKP popülizminin sayısız emarelerinden üç tanesini Gökhan Başbuğ yazısında inceliyoruz. Aynı zamanda neoliberalizm ve sağ siyasetin cinsellik ve HİV+ yaşama etkilerini, çok yönlü ayrımcılık politikalarıyla dışlanma ve küresel ölçekte kurduğu bağlantılar açısından B. Özen Demir’in yazısı ile derinleştirmeyi hedefliyoruz.

“Sağ Popülist Queerler Nelerdir, Nerede Bulunurlar?” ve “Arjantin’deki Yasal Kürtaj Savaşı: Politik Bir Mücadelenin Anlamları ve İmleyenleri Nelerdir?” sorularına Dersu Ekim Tanca ve Paula Biglieri ile cevap aradağımız , Gözde Yılmaz’ın kaleminden popülist hareketlerin toplumsal etkilerini sorguladığımız yazılar ve daha fazlası ise dosyada siz okurlarımızı bekliyor.

Yaşamın Dünü ve Geleceğine Dair Yansımalar: Güncel Sayfalar

Güncel sayfalar Britney’in LGBTİ+ ikonu olma serüveni ile bizleri selamlıyor. Semih Özkarakaş’ın kaleme aldığı yazı, popüler dünyanın yıldızları Madonna ve Christina ile Britney’in MTV’deki “skandal” olarak yorumlanan öpüşmelerinden, günümüz LGBTİ+ popüler dünyasındaki renkli adımlarına kadar bir yolculuğa çıkarmakta.

Mert Güzel’in bu kışa dair kozmosu yorumladığı, yıldız haritamızı çıkardığı astroloji yazısı ise hepimiz için bir rehber değeri taşıyor. “Bu kış bizleri neler bekliyor?” “Merkür retrosu hangi burcu nasıl etkileyecek?” ve “Kararlarımızı alırken nelere dikkat etmeliyiz?” sorularının cevaplarıyla daha fazlası Gök Günlükleri köşesinde bizleri bekliyor.

Peki sizler kışlık filmlerinizi hazırladınız mı? Sinema takipçileri için Kaos GL Kasım-Aralık sayısında Ali Özbaş Queer ve LGBTİ+ film arşivinden bir derleme hazırladı. John Cameron Mitchell imzali filmlerden, Xavier Dolan’a kadar uzanan liste, çok yakında vizyona girecek olan LGBTİ+ filmleri de ele almakta.

Tüm bunların yanı sıra Avukat Kerem Dikmen’in “Bir Polis Devleti Hikayesi: Ankara Valiliği Yasağı” ile küresel ölçekte LGBTİ+ yasaklarına dair değerlendirme yazısı; otoriteryanizme meydan okuyan alternatif sanat alanı RJNR/sub.squ’yu bizlere tanıtan Umut Güven söyleşisi, Aslı Alpar çizim ve röportajları, Volkan Gültekin’in Sosyal Belediyecilik anlayışına dair kaleme aldığı yazısı ve Hasan Basri Çifçi’nin Sapma Günlükleri’ne değin bir çok içerik güncel sayfalarda!

Keyifli Okumalar!

Betimleme ve atmosfer ustası Mehmet Sürücü’nün muhteşem öykü kitabı Ah Kamilâ, okurlarla buluşuyor.

Sürücü, yazı masasından değil sahici bir dünyadan sesleniyor okura. Yalnız o dünya, yazarın kaleminin ucunda, suya değen söğüt dalları gibi incecik eğiliyor, rüzgârda sallanan örümcek ağı gibi dalgalanıyor, uykulu bir köpek gibi esniyor, rüzgârla denize sürüklenen soğan kabuklarının rengine bürünüp sürrealist bir dünyada yol alıyor. Sıradan imgeler büyülü bir dünyada, bir ressamın fırçasından çıkmışçasına bambaşka ve olağanüstü bir niteliğe bürünüyor. O zaman onun gibi görmek istiyor okur ya da onun gözüyle bakmayı deniyor bu kez imgelere. Soğan kabuğu rengine bürünmüş paskalya yumurtaları gibi, en sıradan şeyleri mor renge batıran bir yazar Sürücü; adeta mor ustası. Onun dilinde peygamberdevesi, bu nedenle Kamilâ oluyor belki de.

Mehmet Sürücü acelesiz. Meselesi ömür değil çünkü, bugün ya da kalabalıklar da değil. Islıktan uğultuya, uğultudan inlemeye, inlemeden çığlığa dönen sesleri dinliyor, deniz suyuyla çalkalıyor bulduğu her şeyi, tuzdan nemden geriye kalanlarla türlü renkte, şekilde, büyüklükte, aslını bir tek kendisinin bildiği yapılar kuruyor önümüze.

Her türlü iktidara ve ırkçılığa karşı duran, feminist hareketin önde gelen aktivist ve teorisyenlerinden Bell Hooks, aşkın/sevginin ne olduğuna odaklandığı kitabında, Erich Fromm ve M. Scott Peck’i yankılayarak, sevmenin doğuştan gelen bir meziyet değil; bir irade, bir edim olduğunun altını çiziyor. Sevmeyi öğrenebilir, her an, her koşulda cesaretle, içtenlikle onu pratik edebiliriz… Kendimizi ve ilişkilerimizi yoksunluktan değil, bütünlüklü bir varoluş hâlinden kurmak… İşte Hooks’a göre gerek bireyin kendini gerçekleştirmesinin gerekse bireylerin eşitlik, adalet, özgürlük ve dayanışma temelinde bir arada olmasının, gereken toplumun tinsel, düşünsel ve edimsel gelişiminin biricik yolu budur.

Biz, sevginin, aşkın yeşerdiği bir kültürde yaşamak istiyoruz. Toplumumuzun her hücresine sinmiş sevgisizliği sona erdirmeyi arzuluyoruz. Bu kitap bize sevgiye, aşka nasıl geri döneceğimizi anlatıyor. Hep Aşka Dair: Yeni Vizyonlar, sevginin dönüştürücü gücüne dair umutlandırıcı, neşelendirici bir bakış açısı ortaya koyarak sevme hünerini kavramanın radikal ve yeni yollarını sunuyor. Bize yeniden sevmek için ne yapmamız gerektiğini gösteriyor. Yüzümüzü sevmenin sırrına ererek, onun lütfuna mazhar olmak için yapmamız gerekenlere çeviriyor.

Yazışma formatında tasarlanıp yürütülen bir çabanın meyvesi olarak elinizdeki kitap, “beden ve tıp” temalarının “felsefe” ile ilişkilendirilme denemesinden çok daha fazlasını içeriyor.
Bir tıp doktoru ile bir felsefe doktorunun, yani bir hekim ile bir felsefecinin tanığı olacağınız bu karşılaşmasında, ortaklaşılan konular birer vesile kılınıyor ve sözü edilen diyalojik temas, çok geçmeden geniş aralıklara, çatallanan yollara açılıyor.

Dokunan mekikler ile temas edilen uğraklar ise uzadıkça uzuyor: Platon ve Aristoteles, Foucault ve fenomenoloji, Canguilhem ve Bichat, Husserl ve Derrida, Nietzsche ve Spinoza, Blanchot ve Beckett, Marx ve ötesi, canlılık ve yaşam, insan ve hayvan, sağlık ve hastalık, gövde ve beden, psikiyatri ve antropoloji, psikoterapi ve psikanaliz, Freud ve anti-morfoloji, R. D. Laing ve anti-psikiyatri, bilim ve edebiyat, feminizm ve queer, biyoetik ve biyoteknoloji, biyopolitika ve mikro-sosyoloji, tıbbî epistemoloji ve tıp tarihi...

Uğraklar ve duraklar çeşitlenirken, “tıp felsefesi” literatürü özelinde Türkçedeki o geniş boşluğun bir nebze de olsa telafi edilebilmesi adına, okurların önüne keyifli bir fırsat çıkmış oluyor.

Ucu açık bir davet: Vade mecum… Birlikte yürümekten daha güzeli var mı?
Bu sarsak, mahcup ama mağrur yürüyüş davetine, Özgür Taburoğlu da “takdim” iyle icabet ediyor.