Olvido Kitap

“Dilimizin büyük yazarı, metafiziği sezen tek İspanyol… Her şeyden önce, ölüm hakkındaki görkemli savların yaratıcısıdır Unamuno.”

-Jorge Luis Borges

İspanyol edebiyatının dev yazarı Miguel De Unamuno’nun başyapıtlarından olan Sis, 1914 yılında yayımlandığında hem varoluşçu içeriği hem de anlatım tekniği ile büyük ilgi çekmiş; daha sonraları felsefede Sartre, Heidegger; edebiyatta Borges, Calvino gibi yazarların yapıtlarıyla zenginleşecek bir geleneğin ilk örneklerinden biri olmuştur.

Romanın ana karakteri Augusto Pérez hali vakti yerinde, yaşama dair felsefi görüşleri olan biridir. Ne var ki bir gün sokakta  gördüğü Eugenia’ya âşık olmasıyla tüm dünyası altüst olur. Zaten dünyayı bir sis olarak kabul eden Augusto için her şey gittikçe daha muğlak ve anlaşılmaz hale gelir. Sadece Augusto’nun düşünceleri değil, romanın kendisi de âdeta bir düşe, bir sise dönüşerek kurmaca sanatının sınırlarını zorlar.

Unamuno’nun artık bir dünya klasiği haline gelmiş bu eserini Gökhan Aksay İspanyolca aslından çevirdi.

2013 yılında kaybettiğimiz ünlü hukuk bilgini ve felsefecisi Ronald Dworkin’in son kitabı Tanrısız Din “modern hukukun en can sıkıcı sorusu”na yanıt arıyor: Din nedir ve dinin içinde Tanrı’nın yeri neresidir?

Bu soruları teolojik açıdan değil, daha çok modern hukuk üzerinden inceleyen Dworkin, geleneksel Tanrılı din olgusu karşısında Spinoza’dan beri tartışılan ve modern dünyada  yeni hukuki meseleler çıkaran “Tanrısız din” kavramını hukuk, felsefe ve fizik bilimi açısından tartışmakla kalmayıp, dine dair bu iki temel anlayış hakkında çarpıcı tespitlerde bulunuyor.

Kitabına “Bu kitabın teması dinin Tanrı’dan daha derin olduğudur,” gibi kışkırtıcı ve iddialı bir cümle ile başlayan Dworkin, yaptığı felsefi ve hukuki tespitlerle din-hukuk ilişkisi ve sorunları üzerine demokrasiyi ve her tür özgürlüğü koruyarak nasıl çözümler getirilebileceğini de ele alıyor.

Ronald Dworkin’in bu önemli eserini İsmet Birkan İngilizce aslından çevirdi.

“Prof. Dworkin, hiç kuşkusuz son yüz yılın en önemli düşünürlerinden biridir.”

Thomas Nagel

“ Kısa ama oldukça derin bir kitap. Tam zamanında geldi.”

Jon Derbyshire

Büyük İspanyol yazarı Camilo José Cela’nın adını dünyaya duyurmasını sağlayan ilk romanı Pascual Duarte ve Ailesi 1942’de yayımlandığında hem üslubu hem de kurgusuyla büyük tartışmalar yarattı ve dört yıl boyunca yasaklı kaldı. Tekrar yayımlanmaya başladığında ise yarattığı heyecan fırtınası çok daha şiddetli esiyordu artık.

İspanyol İç Savaşı’nın ardından, yaşanan travmayı işleyen romanlar art arda yayımlandı. Ancak Cela, bambaşka bir şey keşfetmişti: Yüzünü olaylara değil insana, karmaşık kente değil taşraya çevirmişti. Birey ile toplumun çatışmasını, şiddeti, aşkı, yoksulluğu ve suçu kendisine has “grotesk gerçekçilik”le anlattı. Ama asıl özgünlük romanın ana karakterindeydi: Pascual Duarte, işlediği suçların kökeni ve bu suçlar karşısındaki tavrıyla yeni bir kapı açmıştı. Nitekim aynı yıl Fransa’da Yabancı’nın yayımlanması ile birlikte artık yeni bir edebiyat anlayışının başladığı çok geçmeden anlaşıldı.

Juan Rulfo’dan Marquez’e, Bret Easton Ellis’ten Roberto Bolaño’ya birçok önemli yazarı etkileyen Pascual Duarte ve Ailesi, yazarın Türkçe basım için yazdığı önsöz ve Alev Güçlü’nün İspanyolca aslından çevirisiyle...

“Büyük ihtimalle, Don Quijote’den sonra en çok okunan İspanyol romanı.”

The New York Times

Otobiyografik özellikler de taşıyan bir roman olan Martin Eden, dünya edebiyatının dev ismi Jack London’ın başyapıtıdır. Yazar, kendi zengin ve renkli yaşamının belki de en önemli kesitlerini yalın bir üslupla ortaya serer.

Genç bir denizci olan Martin Eden’ın içinde yaşadığı kötü koşulları aşmak, yüksek sınıfların sahip olduğunu zannettiği bilgi ve kültürü elde etmek için giriştiği amansız yazarlık mücadelesi, edebiyat tarihinin en ünlü yazar olma serüvenlerindendir.

Martin, yüksek sınıftan Ruth adlı bir kıza âşık olur ve hem kızı etkilemek hem de yazdıklarından para kazanarak ikisi için bir gelecek kurma hayali ile yazarlığa başlar. Böylece defalarca reddedilmesine rağmen bıkmadan, usanmadan yazmaya devam eder. Sonunda yazar olarak ulaştığı başarı hiç beklemediği gerçekleri anlamasını sağlar.

Toplumsal sorunları da acımasız bir gerçeklik içinde ortaya koyan bu roman, bir idealin peşinden gitmenin ilham veren destanı ve bu idealin gerçekleştirildiği dünyada yaşanan hayal kırıklığının öyküsüdür.

Bu dev eseri, Deniz Canefe’nin Türkçesiyle sunuyoruz.

“Jack London, yaratıcı edebiyatımızın fenomeni ve Amerikan mitolojisinin kalıcı bir figürüdür.”

Harold Bloom

“Yaşayan en büyük yirmi bilim adamından biri” kabul edilen (Newsweek) ve Pulitzer Ödülü'ne iki kez layık görülen Edward O. Wilson'ın son kitabı İnsan Varlığının Anlamı, aynı zamanda en felsefi yapıtı olarak da tanımlanıyor. Edward O. Wilson bu kitabında insanın varoluşuna dair en temel sorulara ve onu nasıl bir geleceğin beklediği sorusuna bilimin yöntemi ve verileri ile yanıt arıyor; yeryüzünde insan türünün ortaya çıkışının ve diğer türlerden nasıl ayrıştığının hikâyesini kendine has üslubu ile kaleme alıyor. Kendi deyimiyle “insan denen bulmacayı” çözmeye girişiyor.

“İnsanın bugünkü durumunu tam anlamıyla kavrayabilmek için, türlerin biyolojik evrimini ve tarih öncesindeki şartları da hesaba katmamız gerekir. İnsanoğlunu anlama görevi, sadece insani bilimlere bırakılamayacak kadar önemli ve meşakkatli bir iştir. Bugüne kadar insani bilimlerin felsefeden hukuka, tarihten yaratıcı sanatlara dek çeşitli dalları; insan doğasının özelliklerini, zaman zaman birbirlerine pasladıkları sonsuz bir döngü içerisinde olsa da, zekâyla ve ince ayrıntılarla dantel gibi işleyerek anlatmaya çalışmıştır. Gelgelelim, insan doğasının birçok farklı olasılık varken neden bu şekilde yapılandığını açıklamamışlardır. Bu bakımdan, insani bilimlerin ne insan türünün varlığının anlamı üzerine eksiksiz bir anlayış geliştirdiğini, ne de geliştirebileceğini söyleyebiliriz. 

Bu durumda elimizden geldiğince cevabını aramamız gereken soru şudur: Biz neyiz? Bu büyük bulmacanın çözümü, türümüzü yaratan süreci ve şartları incelemekte yatar.”

“Çok bilgece ve tam da günümüz için… Mutlaka okunmalı!”

- George Saunders

“Hızla faşizme yaklaşıyoruz. Snyder, bu konuda sanrı yaşamadığımızı gösteriyor.”

- Svetlana Aleksiyeviç, 2015 Nobel Edebiyat Ödülü Sahibi

Yirminci yüzyılda Avrupa demokrasileri birer birer faşizme, Nazizme ve komünizme yenik düştüler. Bu dönemlerde bir lider ya da bir parti “halkın sesi” olduğunu ve ülkelerini küresel tehditlerden koruduğunu iddia ederek sağduyu yerine mitsel söylemleri ön plana çıkarmışlardı. Avrupa tarihi bize göstermiştir ki, toplumlar parçalanabilir, demokrasiler düşebilir, etik değerler kaybolabilir ve sıradan insanlar kendilerini hiç hayal etmedikleri koşullarda bulabilirler.

Bu kitabı, böyle bir gerçekten hareket ederek kaleme alan Yale Üniversitesi Tarih Profesörü Timothy Snyder, son yıllardaki küresel politik gelişmeleri ve dönüşümleri tarihsel perspektiften ele alıyor ve bizleri yirminci yüzyılın başında yapılan hatalara düşmememiz konusunda net bir şekilde uyarıyor. Çünkü “demokrasilerin nasıl kırılgan olup kötü bir niyetle istismar edilebildiğini daha önce görmüştük ve bugün aynı taktikler yine sahneye çıkmaya başladı.”

Yayımlanır yayımlanmaz birçok ülkede bestseller olup tartışmalar yaratan Tiranlık Üzerine, sadece tarihi ve politik tespitler yapmakla kalmıyor aynı zamanda demokrasiyi, özgürlüğü, insan haklarını korumak adına neler yapabileceğimizi de anlatıyor.

Yirminci yüzyılın en büyük Avrupalı romancılarından Joseph Roth’un yarattığı ünlü Trotta ailesinin son ferdi Franz Ferdinand Trotta, arkadaşları ile Viyana kafelerinde yaşadığı bohem yaşamın içinden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun sonunu getirecek olayların yaklaştığını göremez. Birinci Dünya Savaşı’na katılan genç Trotta, kente döndüğünde yitirilenin sadece imparatorluk değil; temsil ettiği tarih, toplum, değerler ve bunun yanında kendi ailesi, arkadaşları olduğunu acı da olsa yaşayarak öğrenir. Bir eleştirmenin deyimiyle, Atlantis’in gözden yitip gitmesi gibi koca bir medeniyetin kayboluşunun benzersiz resmini sözcüklerle çizer Roth.

Joseph Roth’un en önemli romanlarından biri olan İmparator Mezarlığı, İclal Cankorel’in Almanca aslından yaptığı çeviriyle ilk kez Türkçede.

“Unutulmaz… Gerçek bir büyük edebiyat örneği.”

- William Boyd

Elektriğin sihirbazı olarak bilinen ve değeri gün geçtikçe daha çok anlaşılan Nikola Tesla, çocukluğundan itibaren başlayarak yaşamının en önemli dönemlerinde zihnini ve yaşamını şekillendiren olayları anlatıyor. Tesla'nın buluşlarına ve çalışma yöntemine dair de çarpıcı bilgileri kendi kaleminden bizimle paylaştığı kitap bir bilim adamının, bir insan olarak portresini de sunuyor.

Hayatım, Buluşlarım ve Düşüncelerim, bilimin edebiyatla kardeşliğini ve insanlığa ilham veren Tesla'nın edebiyattan aldığı ilhamı göstermesi bakımından da oldukça ilgi çekici bir kitap.

“Gelmiş geçmiş en büyük ve etkili mucitlerden Nikola Tesla’nın yaşamına ve buluşlarına dair söyledikleri herkese ilham kaynağı olacaktır.”

- Mark Twain

Batan Güneş, “Doğan Güneşin Ülkesi” olarak bilinen Japonya’nın savaş sonrasına dair çarpıcı bir roman.

Hem hayatı hem de yazdıklarıyla Japonların en ilginç yazarlarından biri olan Osamu Dazai’nin en karakteristik eseri Batan Güneş; varoluş, birey ve toplum çatışması gibi sorunları unutulmaz karakterleri üzerinden ele alıyor. Arka planda savaştan çıkmış, sosyal düzeni, ekonomisi, insanları alt üst olmuş bir ülke; özelde ise dağılıp giden bir ailenin hüzünlü öyküsüdür anlatılan.

Esen Talu Çelikkan’ın Türkçeleştirdiği Batan Güneş, büyük trajedileri -Japon minimalizmine yakışır şekilde- sakin ve duru bir üslupla birleştiren,
eşsiz bir roman...

Çok genç yaşta resme başlayan ama Mondrian’ın resimleriyle tanışınca asla onun kadar iyi bir ressam olamayacağına karar verip resim yapmaktan vazgeçen Joseph Malderoyce, tüberküloza takıntılı şekilde merak duyan, felsefi görüşlü bir adamdır. Ailesinden yüklü bir miras kalınca, çalışmakta olduğu hukuk firmasındaki boğucu işinden istifa eder ve isimsiz bir ülkenin en kuzeyinde, adı sanı bilinmeyen bir kasabaya yerleşir. Orada, bir çam ormanının kenarındaki bir evde tek başına yaşarken, bir sabah, evinin verandasında uyuyan, fena halde dövülmüş bir çocuk bulur.

Kimsesiz ve yardıma muhtaç olduğu anlaşılan Abel, böylece Joseph’in hayatına girer ve çok geçmeden onun en yakın sırdaşı olur. Ama ilişkileri ilerledikçe, şeytani bir zekası olan Abel’ın davranışları tuhaflaşmaya başlar. Sonunda Joseph, evinde kendi eliyle beslediği bu sorunla yüzleşmek zorunda kalır: Bu, çocuktan olduğu kadar kendisinden de kaynaklandığı anlaşılan bir kötülüktür. Çok geçmeden Joseph, kontrol edemediği şiddet dolu fantezilerin esiri haline gelir.

Titizlikle işlenen ve son derece tüyler ürpertici olan bu çağdaş roman, insanın gerçek doğasını ve ruhunun en karanlık ve en kuytu köşelerini irdeleyen, kışkırtıcı ve sarsıcı bir erdemin hikayesidir.

“Gerilim dolu bir peri masalı, bir aşk öyküsü… Elinize alınca bir gecede bitireceğiniz bir kitap, tıpkı çocukken yaptığınız gibi.” Andrew Sean Greer

20. yüzyılın en büyük sosyologlarından ve düşünürlerinden Norbert Elias, henüz lise öğrencisi iken katıldığı 1. Dünya Savaşı günlerini şu sözlerle anlatır: “Derken savaş her şeyi değiştirdi. Cepheden döndüğümde karşılaştığım dünya artık benim dünyam değildi. […] Ben de değişmiştim. Gelgelelim beni en çok etkileyen şey, şiddete veya ölümlere tanık olmam değil; aksine, tek tek insanların toplum örgüsü karşısındaki görece güçsüzlüklerine, çaresizliklerine tanık olmamdı.”

Savaş Norbert Elias’ı dehşete düşürmekle kalmamış; onu birey, toplum, devlet ve bunlar arasındaki ilişkileri, bu ilişkileri yöneten dinamikleri incelemeye yönlendirmiştir.

Sosyolojiyi esas itibariyle “süreç” kavramı üzerinde temellendiren Elias, tüm toplumsal ve bireysel dönüşümleri birer süreç olarak tanımlar ve böylece “süreç sosyolojisi”nin temellerini atar. Toplumsal ve bireysel değişimleri, dönüşümleri bu süreç ve -yine kendi kurduğu-figürasyon metodu ile çözümleyen Norbert Elias’ın tüm argümanlarını ve düşüncelerini barındıran Sosyoloji Nedir?, sosyoloji disiplininin Türkçede bugüne dek eksik kalmış temel kitaplarından biri…