Yunanistan'da Panhellenik Sosyalist Hareketin (PASOK) Kuruluşu, Gelişimi ve Dış Politikası

Bu çalışmanın konusu, Yunanistan'da Panhellenik Sosyalist Hareketin (PASOK) kuruluş ve gelişim süreci ile dış politikasının analizidir. Çalışma, PASOK’un siyaset sahnesine çıktığı 1974 ile lideri Andreas Papandreu’nun Parti liderliğinden ve başbakanlıktan ayrıldığı 1995 yılları arasını kapsamaktadır. Üç bölümden oluşan çalışmada öncelikle PASOK’un geldiği tarihi, kültürel ve siyasi kökleri tespit edebilmek amacıyla tarihi bağlam araştırılmıştır. Partiyi göreceli olarak kısa bir sürede iktidara taşıyan muhalefet döneminin başlıca dinamikleri saptanmış, Andreas Papandreu’nun belirleyici rolü ile Yunan toplumuna her alanda vaat edilen “değişimin” unsurları analiz edilmiştir. PASOK hükümetleri, Andreas Papandreu’nun başbakanlığı altındaki üç iktidar dönemi (1981-1985, 1985-1989, 1993-1995) boyunca her yönüyle incelenirken son bölüm dış politikaya ayrılmıştır. Dış politikanın dayanakları ve karşılaşılan kısıtlamalar ele alınmış, kuruluş döneminden itibaren sergilediği süreklilik ve değişim unsurları saptanarak PASOK’un dış politika performansı sorgulanmıştır. 1974 Temmuz’unda askerî diktatörlüğün yıkılmasıyla Yunanistan’da yönetim biçimi değişmiş, parlamenter demokrasiye geçilmiştir. 3 Eylül 1974'te de Andreas Papandreu, PASOK’un kuruluşunu ilan etmiştir. Parti, yalnızca yedi yıl sonra iktidara gelmeyi başarmıştır. PASOK, 1974 sonrası Yunan siyaset sahnesinde Yeni Demokrasi ile birlikte en önemli iki siyasi partiden birisi, hatta birincisi olmuştur. Andreas Papandreu ve PASOK’un siyasî olduğu kadar kültürel düzeyde de getirdiği “değişim”, gerek 1970’lerin ikinci yarısı gerekse 1980’ler ve 1990’ların ilk yarısında Yunan toplumuna damgasını vurmuştur.