Dionizyak Coşkunun İhtişam ve Sefaleti

Türkiye’nin sosyal tarihiyle iç içe yürüyen romanlarında toplumun çeşitli yanlarını ve kurumlarını ele alan Yakup Kadri, Nur Baba romanında dikkatini yüzyıllardır toplumun manevi dünyasını kuran, insanların iç dünyasını düzenleyen tekkeye ve tekke çevresinde sürdürülen hayata çevirmiştir. İmparatorluğun çöküş ve çözülüş sürecinde asıl işlevini kaybeden bütün kurum ve kuruluşlar gibi, tekkelerde işlevlerini kaybetmiş, görev ve sorumluluklarından uzaklaşmıştır. Tanrı merkezli bir dünya algısı çerçevesinde insanın iç dünyasının temizlenmesini ve arınmasını gerçekleştirmesi gereken tekkeler, zamanla bu dünya algısından uzaklaşarak dünyevi zevk ve eğlenceye, kadın-erkek ilişkisinin serbestçe yaşandığı, içki ve uyuşturucu maddelerin rahatlıkla kullanıldığı, işlerini kaybeden, poetikasızlaşan mekanlara dönüşmüştür. Bu romanıyla yazar, kapalı toplum modeli olarak beliren tekkelere dikkatini yöneltmiş, bir Bektaşi tekkesi çevresinde tekkelerin iç yüzünü, çözülen değerler sisteminin yerini dionizyak coşkunun ve zevkin alışını edebi eser seviyesinde işlemiştir.