Fransız Üniversitelerinin Uzun Yürüyüşü

Fransa Avrupa ulusları içinde üniversiteleri en kendine özgü çizgiyi izlemiş ülkedir. Fransız Devrimi’nden sonra üniversiteleri lağvedip Büyük Okullar sistemini genişleten Fransa’da yükseköğretim tarihi yeniden biçimlenmiştir. Napolyon’un merkeziyetçi siyaseti ile tek bir İmparatorluk Üniversitesi altında şekillenen bir fakülte sistemi 1968’e kadar devam etmiştir. 1968’den günümüze değin ise fakültelerin egemen olduğu bir modelden çıkarak üniversiteleri tüzel kişilik olarak yeniden güçlendirmeyi amaçlayan çok sayıda reform süreci geçirmiştir.

Fransa ve Avrupa’da en önde gelen yükseköğretim uzmanlarından olan Christine Musselin geniş bir zaman aralığına yayılan bu süreci büyük bir ustalıkla inceliyor. Musselin Fransa’da bir fikir olarak Üniversite’nin yaşadığı düşüş ve yükseliş tarihini tüm kurumsal değişimleri içinde ele alıyor. “Fakülteler Cumhuriyeti’nden üniversite konfigürasyonlarına” doğru yaşanan zorlu bir değişim olarak kavramsallaştırdığı bu süreci örgütsel değişimler, yönetsel alandaki gelişmeler ve sosyo-politik bağlamları içinde temellendiriyor. 

Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyılı ve Cumhuriyet döneminde Türk yükseköğretim sistemindeki değişiklere de önemli ölçüde ilham vermiş Fransız yükseköğretimi ve kurumlarının bu ustalıklı anlatısı Türkiye’deki yükseköğretim araştırmacıları için de önemli bir başvuru kaynağı olacaktır. Musselin’in Uzun Yürüyüş’ü üniversitenin bir ulusal sistem içinde geçirdiği değişimlere dair yükseköğretim incelemeleri alanındaki çağdaş tartışmalarla dinamik diyaloglar ile teorik ve tarihsel tartışmalar içeren bir temel eser niteliğinde.