Erkal Ünal Katkıda Bulunduğu Eserler Eser Sahibi Olduğu Ürünler 

“İnce şeylerin hatırını gözeten” minima dizimizin ikinci kitabı olan Toz’a, “Onunla ne kadar savaşırsanız savaşın, toz her şeye sirayet eder. Kabarık topaklar, hattâ katmanlar halinde toplanır, şeylerin hatlarına uydurur kendini ve zamanın akışını işaretler. Kendi içinde, bir toplanma yeridir de, olmuş ve olacak olandan mürekkep gelişigüzel bir topluluk, bir izler kataloğu, bir tehditler envanteri ve bir vaatler kümesi,” diyerek başlıyor Michael Marder.

Üzerine eğildiği konuyu, tıpkı sınır tanımayan tozun, bu ince şeyin kendisi gibi, çeşitli teoriler arasında köprüler kurarak inceleyen bu disiplinlerarası çalışma, gündelik hayata, sanata ve edebiyata da sıkça göndermede bulunuyor. Bugün varoluş, biraradalık ve adalet hakkında düşünmek istiyorsak, kendimize toz kondurmamamıza neden olan insan-merkezci kibirden sıyrılmamızı sağlayacak tozun bize kimi anahtarlar sunabileceğini gösteriyor.

Toz’u okuduktan sonra, içinde bulunduğunuz ve adım attığınız her yere farklı bir gözle bakacaksınız.

“Toz, mücevher niteliğinde bir felsefi metin.”

– Marcia Sá Cavalcante Schuback, Södertörn Üniversitesi Felsefe Profesörü

“Bu kitap kelimenin tam anlamıyla yüzeysel, ama insanların tüm yapıp ettiklerinin olmazsa olmaz bir parçası olan, kendimiz de toza dönüşene dek bize oldum olası eşlik eden bir şeyin sorgu sual edilmeyen derinliklerine dalıyor.”

– Edward S. Casey, State University of New York at Stony Brook Felsefe Profesörü

Emre Erdoğan ve Pınar Uyan Semerci’nin editörlüğünü yaptığı Siyasetteki Gölge: Korku, çeşitli dallardan genç ve deneyimli sosyal bilimcilerin bugünün dünyasına günden güne daha fazla damga vurmakta olan korku duygusunu mercek altına aldıkları bir çalışma. Makro ve mikro siyasetin salt akıl düzleminde ele alınamayacağı, bu yönde derin bir analizin duyguları da hesaba katması gerektiği varsayımından yola çıkan bu çalışmada, en başat duygulardan biri olarak korku, siyaset felsefesindeki kavramsallaştırmalardan gündelik hayattaki göçmen karşıtlığına, terör ve faşizmden popülist söylemlere, kadın korkusundan özgür akademik çalışmanın önüne dikilen kaygılara varıncaya dek farklı tezahürleriyle inceleniyor.

Ama korkuyu yalnızca irdelemekle yetinmeyen bir çalışma var karşımızda. Siyasetteki Gölge: Korku, bu duygunun egemenliğinden nasıl çıkabileceğimize kafa yoran satırlarla da dolu. Erdoğan ve Uyan Semerci’nin şu sözlerinde olduğu gibi: Korku nesnesinden uzaklaşma bir ortak duygu olarak “ev”e yönelmeyi getirir. “Ev”in çevresine yüksek, daha da yüksek duvarlar inşa ederek bu duvarların arkasında yaşamak, kaybedilen o “güvenli” kucakta olmak için hedeftir, ama günümüz koşullarında hiçbir duvar “endişe”nin olmadığı bir “ev” yaratacak kadar yüksek/güçlü değildir. Tam da bu nedenle, tehdit algılarının yıkıldığı, “yabancı”yı tanıdığı için “endişe”nin artık olmayabileceği ve belki de çağımızda, eğer hâlâ mümkünse, huzurlu uykular uyuyabileceğimiz tek “ev” kapıları ve pencereleri açık tutulabilendir.

Kitaba Yazılarıyla Katkıda Bulunanlar Erdoğan Altun, Hacı Çevik, Kadir Dede, Tuğçe Erçetin, Özgür Olgun Erden, Emre Erdoğan, Utku Özmakas, Pınar Uyan Semerci

Almanya’nın önde gelen felsefecilerinden Marcus Steinweg’in bir eseri ilk defa Türkçenin diyarına adım atıyor. Aşikârlık Dehşeti: Sahte Kesinlikler’de Steinweg, sıradan başlıklar altında aşktan naifliğe, piyasadan dine, can sıkıntısından ırkçılığa varıncaya kadar gündelik hayatımızın çeşitli veçheleriyle ilgili aforizmalar, değiniler ve yorumlarla sarsıcı düşünceler geliştiriyor. Üslubu ve tarzıyla felsefeyi akademinin koridorlarından çıkarıp onu asli görevine, kendimiz için düşünme ödevine çağıran bir çalışma Aşikârlık Dehşeti. Roland Barthes’ın “yazdıran metinler” dediği türde, yani olup bitmemiş, okurun muhayyilesine açık, onun da yazma sürecine aktif biçimde katılmasını bekleyen, huzursuz edici ve talepkâr bir metin. “Ne de olsa felsefeciler dünyaya güven duymayı bırakarak yerleşirler dünyaya. Herhangi bir aşikârlıktan yoksun bir gerçeklikte yaşarlar. Düşünmek bu aşikârlık yokluğuyla başa çıkmak demektir. Kendini en açıkça gözler önüne serdiği yer, tutarlılık vaadinin uçsuz bucaksız olduğu noktalardır. ‘Felsefe nedir?’ sorusuna verilecek bir ilk cevap şu olabilir: Felsefe bir yaşam tarzı olarak tutarsızlık deneyimidir.”

“Steinweg: Ne de uygun bir isim! Hem “taşlı yol”, yani sağlam ve dirençli (locus lapidibus stratus) anlamına, hem de tek tek taşlarla (strada lastricata), kesik kesik nirengi noktalarıyla döşeli bir yol anlamına geliyor. Ekmek kırıntılarının bıraktığı iz onun dönüp yolunu bulmasını sağlıyor. Kitaba istediğiniz yerden başlayabilirsiniz ve nerede olmanız gerekiyorsa daima oraya varacaksınız.”
–Jean-Luc Nancy

“Felsefe ve sanat, disiplinlerin en hafif ve en karmaşık olanları. Günümüzdeki felsefeciler arasında Marcus Steinweg bana kalırsa en sanatsal olanı.”
–Rosemarie Trockel (Alman sanatçı ve akademisyen)

Kitaplarınız evinizin hangi kısmında? Neye göre sınıflandırıyorsunuz kitaplarınızı? Başkalarının veya büyük kurumların kitapları nasıl düzenlediğine hiç dikkat ettiniz mi peki? Bu soruları cevaplarken başvuracağımız temel bir nesne var ki o da kitaplık. Buna benzer suallerin insanlık tarihi boyunca hep sorulageldiğini belirten antropolog ve tarihçi Lydia Pyne, “ince şeylerin hatırını gözetmeye çalışan” minima kurgudışı dizimizin ilk kitabı olan Kitaplık’ta, okuma kültürünün maddi bir nesnesi olarak kitaplık aracılığıyla bizi kısa bir gezintiye çıkarıyor. Antik Roma dünyasından başlayarak Ortaçağ katedrallerindeki zincirli kitaplıklara, 20. yüzyıl başında New York’ta inşa edilen muazzam halk kütüphanesinin devasa raflıklarından günümüzde pek çoğumuzun evine girmiş çeşitli tarzdaki kişisel kitaplıklara kadar uzanan geniş bir sahayı ele alan Pyne, bu anlatısını edebiyattan örnekler ve ilginç anekdotlarla zenginleştiriyor. Kitaplığın sadece saklamaya, tutmaya yarayan bir nesne olmadığını, hayata dair bakış açımızı ve değerlerimizi de yansıttığını, zaman içinde biçimsel olarak evrilen bir araç olduğunu anlatıyor. Dijital aygıtların ve kaynakların yaygınlaşmasına rağmen, gerek bir mecaz gerek somut bir nesne olarak önemini devam ettiren kitaplık üzerinde düşünmeye çağırıyor bizi.

Yalnızca kitap kültürüne ve tarihine merak salan tutkunların değil, kitap okuyan herkesin sayfalarını ilgiyle karıştıracağı, kitapla kurduğu ilişkiyi düşünmek için faydalanabileceği bir çalışma bu. Kitaplık’ı okuduktan sonra onları sakladığınız yerlere, yani kitaplıklara farklı bir gözle bakacaksınız.

Üniversite: Bu adın kendisi bilgiyi, kültürü ve bu asli kurumun özündeki alabildiğine evrensel kapsama amacını akla getiriyor. Özgürce sorgulamanın ve özgür bir toplumun kaleleri, toplumsal dönüşümün ve ekonomik kalkınmanın motorları, ulvileştirici tefekkürün ve yaratımın dışa kapalı bahçeleri olan üniversiteler, geçmişin hikmetini ve geleceğin umudunu taşıyorlar. Ya da taşıyorlar mı acaba?

Princeton Üniversitesi’nde İnsan Bilimlerinde Disiplinlerarası Doktora Programı altında verilen “Disiplinlerarasılık ve Disiplin Karşıtlığı” başlıklı derste bir grup doktora öğrencisi ve öğretim üyesi tarafından ortaklaşa yazılmış bu eleştirel sözlükçe, akademik yaşama özgü elli sekiz terimi hem egoları hem de vicdanları rahatsız edecek tarzda tanımlıyor. “Akademi”den “uğraş”a “kanon”dan “meslektaş değerlendirmesi”ne, “disiplin”den “metodoloji”ye kadar uzanan bu kitap, modern disipliner yaşamın insanı çoğu zaman aptallaştıran yapılarını irdeliyor, “bilgi üretimi”ne kölece adanmanın düşüncenin düşmanı olduğunu ileri sürüyor.

Oyunbaz ve kara mizahi bir dili, tutkulu ve derin bir eleştirel bakışı olan bu kitap öğretim, araştırma, teori, pratik ve akademik eğitime dair zorlu soruları gündeme getiriyor. Sonundaysa, ABD’nin akademik siperlerinden, okunmasında fayda olan bir harekat raporu çıkıyor. Bizde de muhakkak tartışma doğuracak, kâh eleştirel kâh ironik bir müdahale.

Ursula K. Le Guin, bilimkurgu ve fantazi edebiyatına damga vurmuş en büyük yazarlardan. Kitapları ve fikirleriyle hem okurlara hem de yazarlara ilham veren Le Guin, yalnızca türün değil tüm yirminci yüzyılın en önemli edebiyatçılarından.

Orsinya… ortaçağ kalelerinin, surlarla çevrili şehirlerin ve kadim tanrıların mesken tuttuğu dağlara uzanan tren raylarının diyarı. Hayatın sert, düşlerin kırılgan ve bilinmedik güçlerin parçalamaya çalıştığı halkın akıl bütünlüğünü yitirmeme uğraşı verdikleri bir ülke burası.

Le Guin’in kendi için yarattığı bir Doğu Avrupa ülkesi olan Orsinya’da geçen ve yaklaşık sekiz yüz yıllık bir tarihten kesitler sunan Orsinya Öyküleri, yazarın kelime işçiliğinin ve karakter yaratımının başarısını gözler önüne sermekle kalmayıp modern edebiyattaki en sıradışı başkaldırı, devrim, şiddet ve aşk öykülerini de bir araya getiriyor.

“Tüm teoriler gridir, dostum, yaşamın altın fidanı ise daima yeşil,” demişti Goethe. Ian Parker’ın Yeni Bir Sol İçin Devrimci Anahtar Kelimeler kitabı bu karşıtlığı teoriyi pratikle iç içe geçiren praksis felsefesiyle aşmaya girişen çalışmalardan biri. Dünyayı değiştirme görevini onu anlamakla birlikte ele alan bu felsefeden beklenebileceği üzere, Parker bugün solun karşısına çıkan yeni sorunları yeni kavramlar üzerinden anlamaya soyunuyor. Bunu her bir kavramın doğrudan etimolojik veya tarihsel arkaplanına eğilerek yapmıyor Parker. Daha ziyade, dünyanın dört bir yanından güncel örneklerle, eleştirel söylemde dolaşımda olan yeni kavramları somut bir bağlama oturtarak tasvir etmeye çalışıyor.

Yeni Bir Sol İçin Devrimci Anahtar Kelimeler, dünyayı sahiden anlayıp değiştirme arzusundaki herkesin bir şekilde faydalanabileceği bir kavramsal alet edevat çantası.

“Bu kitap eylemci yazılar ile felsefi soruşturmayı öncü bir biçimde birbirine yakınlaştırıyor.”

- Teresa Ebert, The Task of Cultural Critique’in yazarı, State University of New York at Albany

“Ian Parker’ın Anahtar Kelimeler’i, sol söylemlerde dolaşan çeşitli kelimelerin arasında yön bulmak isteyen eylemciler için son derece faydalı bir araç. Açık ve anlaşılır bir dille Parker, teorik ve pratik meseleleri birleştirmeyi başarıyor ve bunu esas hedefi gözden kaçırmadan yapıyor: dünyayı siyasal pratikle dönüştümek.”

- Cinzia Arruza, Dangerous Liaisons: The Marriage and Divorces of Marxism and Feminism’in yazarı, New School for Social Research

Değişime olan inançsızlık dünyanın sonunun eli kulağında olduğuna inanılmasına, türlü türlü distopyaların kurgulanmasına zemin hazırlıyor. Kadınların çeşitli biçimlerde anbean maruz kaldığı şiddet birçoklarınca kanıksanıp olağanlaştırılırken, kadın özgürleşmesinin siyasi ifadesi olan ucu açık bir tasarı olarak feminizmin sesleri de çeşitli mecralarda tektipleştirilerek itibarsızlaştırılıyor. Fakat kadınlar direnip mücadele etmeye, başka bir dünyanın hayalini kurmaya devam ediyorlar.

Alexandra Brodsky ve Rachel Kauder Nalebuff’ın bu doğrultuda editörlüğünü yaptığı Feminist Ütopya Projesi: Daha İyi Bir Gelecek İçin Elli Yedi Tahayyül’de işte bu türden hayaller boy veriyor ve yenilikçi görüşler, kesif karamsarlığa inat, bambaşka bir dünyaya giden yolun taşlarını sebatla ve neşeyle döşemeye girişiyor. Makalelerden denemelere, şiirlerden öykülere, çizimlerden söyleşilere uzanan biçimsel çeşitliliğiyle, istediğiniz kısımdan okumanıza olanak tanıyan yapısıyla, toplu halde âdeta bir takımyıldızı izlenimi veren fikirlerinin zenginliğiyle bu derleme kitap, okurlarını kendi feminist tahayyüllerini oluşturmaya da kışkırtıyor.

Adına yaraşır biçimde feminist olan bir toplumda sanat, cinsellik, çalışma hayatı, eğitim, moda, dil, mutfak, spor, tıp, hukuk, sinema ve ilişkiler neye benzerdi? Feminist Ütopya Projesi statükoya kafa tutuyor, olumlayıcı vizyonları ortaya koyuyor ve bizi yepyeni bir geleceği hep birlikte, şimdi ve burada kurmaya davet ediyor.

Ne İstiyoruz? Daha Fazlasını.

“Bu kitap, feminist muhayyile sayesinde nasıl daha feminist bir gerçekliğin sağlanabileceğine kafa yoranlar arasında elden ele gezecek.”

-Library Journal

“Feminist Ütopya Projesi kendi ütopyasını hayata geçiriyor: En güncel feminist bakışlarda, insan deneyimi ile kurumsal siyaset ve kamusal hayat iç içe geçiyor. Bu çalışma hayal kurmanın ve eylemenin yeni yollarını gözler önüne seriyor.”

-Chris Kraus, I Love Dick’in yazarı

“Bu kitabı elinize aldığınızda özgürleşmeyi tadabilir, ona dokunabilir, onunla konuşabilir, onu duyabilir, görebilir ve hissedebilirsiniz. Adalet istikametindeki yolculuğumuz ömür boyu sürecek. Bu kitaptaki tutkulu metinler işte bu yolu aydınlatıyor.”

-Joanne N. Smith, Girls for Gender Equity yöneticisi

Bizdeki Ben’de Axel Honneth, daha önce yayımladığımız başyapıtı Tanınma Uğruna Mücadele’de geliştirdiği teorik çerçevesinin izinden gidiyor. Bizzat geliştirdiği ve felsefe çevrelerinde büyük etki yaratan tanınma teorisini bu kitapta yeri geldiğinde çeşitli itirazlar karşısında düzeltmek ya da netleştirmek için belli değişikliklerle yeniliyor, yeri geldiğindeyse farklı alanları kapsayacak şekilde genişletiyor.

Alman felsefesi, İngiliz psikanalizi ve Fransız sosyolojisinden faydalanarak disiplinlerarası bir yaklaşım oluşturan Honneth burada, Hegel’in felsefesine dair incelikli okumalardan belirli psikanaliz teorilerinin sıkı eleştirilerine, kapitalizmin gelişimi hakkında içgörü dolu izahlardan sosyal adalet teorilerinin güçlü analizlerine uzanan düşünsel verimini yeniden gözler önüne seriyor.

Honneth’in felsefi gücünü ve ilgi alanlarının genişliğini ortaya koyan bu çalışma, felsefe, siyaset bilimi, sosyoloji ve genel olarak sosyal bilimlerde derinlikli bir okuma serüveni için referans kitabı olabilecek nitelikte.

“Bu kitap Honneth’in bugün eleştirel teorinin önde gelen savunucusu olarak tanınmayı hak ettiğini gösteriyor.”

Simon Thompson

(West of England Üniversitesi öğretim üyesi)

Bugünlerde sıkça krizden bahsedildiğini duyuyor, 1930’lardaki Büyük Buhran’la ve hatta faşizm deneyimleriyle karşılaştırmalar yapıldığını görüyoruz. Ama halipürmelalimizi o dönemden ayıran hayati bir fark var: Bugün devletin sorunları çözme ve ileriye doğru yeni bir yol çizme kapasitesine artık itimat etmiyoruz. Giderek küreselleşen dünyamızda, devletler olayların gidişatını şekillendirme güçlerini epey yitirdiler.

Sıkıntılarımızın çoğu küresel düzeyden kaynaklanıyor, ama tek tek ulus devletlerin elindeki güç, mevcut dertlerle başa çıkmak açısından düpedüz yetersiz kalıyor. İktidar ile siyaset arasındaki bu ayrılık eşi benzeri görülmedik bir felce sebep oluyor. Krizin üstesinden gelmek için gereken siyasi kapasitenin altını oyuyor ve yurttaşların, hükümetlerin kendi vaatlerini yerine getirebileceklerine olan inancını baltalıyor. Hükümetlerin aczi, yurttaşların artan sinizmi ve şüpheciliğiyle el ele gidiyor. İşte bu yüzden mevcut kriz hem bir faillik, hem bir temsili demokrasi, hem de devletin egemenliğinin krizidir.

Kriz Hali ve Devlet’te, dünyaca ünlü sosyolog Zygmunt Bauman ve meslektaşı Carlo Bordoni, içinde bulunduğumuz krizin toplumsal ve siyasal boyutlarını irdeliyorlar. Her ne kadar bu dönem 2008’deki finansal kriz neticesinde daha da kötüleşmiş olsa da, Bauman ve Bordoni, Batılı toplumların karşısındaki krizin, kökü eskilere dayanan ve uzun vadeli etkilere sebep olan çok daha derin dönüşümlerden kaynaklandığını öne sürüyor. İki seçkin sosyoloğun birbirlerinin düşüncelerini açarak kaleme aldıkları bu kitap, sosyal bilimlerin her dalından okurun yanı sıra, kriz meselesine geniş ölçekten bakmaya hevesli tüm okurların ilgisine mazhar olmaya aday.

Uzman birtasarımcının kendine has düşünme biçimi ve yıllar içinde edindiği deneyim, bugünün toplumunda karşımıza çıkan karmaşık sorunlara ışık tutabilir mi? Yenilikçi Çerçeve: Tasarımın Getirdiği Yeni Düşünme Biçimleri günümüzde organizasyonların mücadele ettiği sorunlara alışılmış yöntemlerle yaklaşarak geçici ve yüzeysel sonuçlar elde etmek yerine, bu sorunları dinamik açmazlar olarak ele alan yenilikçi bir tutumla yaklaşmayı öneriyor.

Kees Dorst’un yıllar içinde farklı tasarım girişimleriyle beraber çalışarak ustaca geliştirdiği ve sosyal çevreler üzerindeki ölçülebilir etkisini vaka örnekleriyle ayrıntılı biçimde gösterdiği “çerçeve yaratımı yaklaşımı”, bugün şirketlerin ve toplumların zorlukları karşılarken kullandığı düşünce biçimini odak noktasına alıyor. Bildik sorunları farklı çerçevelerle yeniden tanımlamaya dayanan bu inovatif yaklaşımıyla Dorst, sorun çözme yöntemlerini atik, uyarlanabilir ve değişken kılmayı hedefliyor.

- Kees Dorst, Sidney Teknoloji Üniversitesi’nde Tasarım İnovasyonu profesörü.

Sevinç Türkmen Aşkın Ontolojisi: Spinoza’yla Bir Yürüyüş ’te, son yıllarda giderek daha fazla rağbet gören Spinoza’nın felsefesini sıradışı bir yaklaşımla ele alıyor. Yarı - kurmaca bir çerçevede, Bento ile Maria’nın , aşk deneyimleri aracılığıyla Spinoza fels efesinin kimi önemli yanlarına ışık tutuyor: doğa, zihin, duygular, arzu ve özgürlük. Spinoza’nın hayatının onun başyapıtı olan Ethica ’nın dolaysız bir ifadesi olması gibi, buradaki anlatı da bir aşk deneyimi vesilesiyle felsefeye hayatiyet kazandırıyor ve onu gündelik hayatın içinden anlamamıza kapı aralayacak şekilde ete kemiğe büründürmeye girişiyor. Spinoza’yı merak ve tutkuyla okuyanların, aşka Spinoza’nın gözlüğünden bakmak isteyenlerin , bu kitabı ilgiyle karşılayacağını umuyoruz.

"Felsefe nerede bite r, edebiyat nerede başlar? Felsefecilerin metinlerinde arz - ı endam eden soluk kavramlar nasıl olup da kanlı canlı insanların sözlerinde hayat bulabilir? İnsanın ve insanlığın aradığı sonsuzluk , tanımlanamayan bir kavramda içerilen bir nesne olmayıp, korkud ansa hoşnutluğun, gururdansa onurun, benmerkezciliktense özdeğerin, bulantıdansa neşenin hâkim duygular olabildiği bir mekânda hem cinslerimizle özgürce yaşayabilme arzumuzda kaim olan bir arayış mıdır? Sevinç Türkmen bu eserinde ontolojiye ve Spinoza düşün cesine hâkimiyetini, ahlaki ve politik hassasiyetlerini, duru ve güzel Türkçesini tüm bu sorulara bir cevap önermek üzere cesurca bir araya getiriyor. "

Doç. Dr. Ahmet Ayhan Çitil (Felsefeci)

"Yaklaşık üç yıldır zihnimizi daha çok meşgul eden temel iki kavramdan biri hakikat, diğeri ise özgürlük. Sevinç Türkmen'in Spinoza'nın felsefesi üzerine yazdığı bu kitap, tam da böyle bir zamanda onun 'aşk, hakikat ve sonsuzluk sadece özgürlükte var olur' gerçeği üzerine dönüp dolaşıp bir kez daha düşünme mizi sağlıyor."

Özcan Alper (Yönetmen)

Belirgin bir yönelimin kaybolması anlamında dünyanın çığırından çıktığı bir zamandan geçiyoruz yine. Tarihselliğin bir tür buhrana gark olduğu böyle anlarda, Marx’ın Louis Bonaparte’ın On Sekiz Brumaire’i kitabında belirttiği gibi, insanlar “endişe içinde geçmişten ruhları yardıma çağırır, onların adlarına, sloganlarına, kyafetlerine sarılır, dünya tarihinin yeni sahnesinde bu eskilerde hürmet edilen kılıklara bürünür ve bu ödünç dille oynamaya çalışırlar.” İşte elinizdeki kitap da, yeni bir canavarlık tehdidiyle karşı karşıya olduğumuz bugün, II. Dünya Savaşı öncesi dönemin büyük düşünürlerinden Walter Benjamin’i, endişe içinde değilse de iyimser olmayan bir umutla yeniden düşüncenin bağrına çağırıyor.

Üzerine pek çok araştırma yapılmış, kavramları birçok incelemede kullanılmış Benjamin, bu sefer genç ve deneyimli akademisyenler tarafından politik felsefe odağında irdeleniyor. Teolojiden hukuka, şiddetten ezoterizme uzanan geniş bir konular yelpazesinde Benjamin’in felsefesinin güncelliğine muhtelif bakışlar yöneltiliyor.

Şirazesiz kalmış şu dünyada düşünsel bir imdat freni olarak Benjamin’e bakmanın, onu derinlikli bir şekilde yorumlayanları okumanın tam zamanı.

Konu ölüm olduğu zaman, esprilerle derin içgörüler, zarif nüktelerle kasvetli düşünceler birbirine karışır; ölüm marazi bir konu olabilir, ama ölüm konulu sohbetler ve paylaşılan düşünceler kasvetten çok neşe ve keyif üretme, yaşamın değerini arttırma ve dostluklar kurma olanağı taşır.

“Ölümü yalnızca bir olay olarak görüp önemsememizi isteyen felsefeciler bile, insan yaşamını doğru anlayıp onu doğru yaşamak için ölüme dair uygun bir anlayışa ulaşmanın kesinlikle çok önemli olduğunu bazen yalnızca ima yoluyla olsa bile yine de vurgular… Gerçekten de, bu kitaptaki denemelerin birçoğuna göre ölümün anlam ve önemi, ölümün kendisi demek olan varoluşun sonlanması gibi tek bir olguda değil, daha ziyade zinde ve doyumlu bir insan yaşamını sağlayacak olanaklar ile ölüm olgusu arasındaki ilişkide bulunacaktır.”

J. E. Malpas ve Robert C. Solomon tarafından hazırlanan Ölüm ve Felsefe’de bulacağınız başlıklardan bazıları:

-Ölümün İddia Edilen Önemsizliği Üzerine
-Ölüm ve İskelet
-Ölüm ve Aydınlanma
-Ölüm Fetişizmi, Marazi Tekbencilik

Zizek bu sefer, belki de kendisinden hiç beklenmedik bir kurmaca eserle çıkıyor karşımıza: Antigone’nin Üç Yaşamı. Klasik mitologyanın en temel eserlerinden olan Antigone’yi Lacan katıksız bir arzu modeli olarak ele alır. Bu eser Platon, Hegel, Kierkegaard ve Butler gibi birçok felsefeci tarafından ele alınmış, edebiyat alanında da pek çok çeviriye ve farklı yeniden anlatımlara konu olmuştu. Zizek de örneğin Hiçten Az kitabında bu tragedyayı tartışma konusu etmişti ama şimdi burada o tartışmayı çok daha başka bir boyuta taşıyor.

Zizek “bu metin bir sanat eseri değil, bir etik-siyasal egzersiz olma iddiasında” diyor, ama bu egzersizi dayanağı en temelde hayalgücü olabilecek bir kurmaca şeklinde ortaya seriyor. Antigone’yi kendince tercüme ediyor, yeniden yazıyor Zizek. Bunu yaparken metni bir bakıma güncelleştirmeye, güncel sorunlar bağlamına taşımaya hapsolmuyor, sadakat fikrinin kendisini de sorguluyor. Ona göre “klasik bir eseri canlı tutmanın tek yolu onu ‘açık’, geleceğe işaret eden bir şey olarak görmek”tir. KieSlowski’nin Veronique’in İkili Yaşamı filmine örtük bir atıfla, Antigone’deki “esas” olay örgüsünü bozup karşımıza eşzamanlı üç olası senaryo koyuyor.

1908 Devrimi doğurduğu değişim beklentisiyle pek çok siyasi ve toplumsal süreci tetiklemiştir. O dönemde Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yer alan Filistin de bu değişim dalgasından etkilenen bölgelerdendir. Dönemin uzmanlarını bir araya getiren bu derleme, Jön Türk yönetiminin Filistin’deki toplumsal ve siyasal hayata etkisini inceliyor.

Kutsal Topraklar’ın uluslararası arenadaki önemi, yabancı hükümetlerin ve örgütlerin faaliyetleri, nüfusunun heterojen yapısı ve Yahudi göçü gibi nedenlerle özel bir yerde duran Filistin, Jön Türk dönemini farklı açılardan yansıtan bir prizma niteliğinde.

Jön Türklerin Filistin’i, Devrimin ardından gelen reformlar ve modernleşme, Filistin’deki Yahudi-Arap çatışmasının kökeni, Arap ve Filistin kimliklerinin şekillenmeye başlaması, Osmanlı Yahudileri, azınlıklara yönelik politikalar, cemaatler arasındaki ilişkiler ve genel olarak Osmanlı tarihinin son dönemi hakkında ideal bir kaynak.

Yuval Ben-Bassat, Hayfa Üniversitesi Ortadoğu Tarihi Bölümü’nde öğretim üyesi.

Eyal Ginio, Kudüs İbrani Üniversitesi İslam ve Ortadoğu Çalışmaları Bölümü başkanı.