Yeni Kitaplar

Shakespeare ile aramızdaki kültürel, coğrafi, zamansal ve algısal mesafeleri kapatmanın bir yolu yok belki, ama onun dünya ile sahne arasında kurduğu dönüşüm mekânlarındaki yansımalar oyununa yeni bir çevirinin yer değiştiren kelimeleriyle katılmaya davet ediyoruz sizi. Bulduğu her aralıkta sonsuzca dönüşen ve yaratan saf şiirin dramla bedenlenmiş oyununa.

I hold the world but as the world, Gratiano,
A stage, where every man must play a part,
And mine a sad one.
Dünya neyse o, Gratiano, benim gözümde,
Yani bir sahne; herkesin bir rolü var bu sahnede
Ve payıma kederli bir rol düştü benim de.

İlk Aşk

“Başkalarının seni avuçlarının içine almalarına izin verme. Kendine ait olmak: Hayatta esas mesele budur."

Sadece Rus edebiyatında değil dünya edebiyatında da ölümsüz bir yer edinmiş olan Turgenyev bu öyküsünde, Vladimir adındaki on altı yaşındaki bir gencin kendisinden yaşça büyük ve oldukça çekici bir prensese duyduğu dramatik aşkı anlatır. Duyguların ve hüznün, psikolojik betimlemelerin ve aşkın safiyane hislerinin oldukça başarılı bir biçimde ele alındığı bu kısa ama çarpıcı eserde Çarlık Rusya’nın toplumsal koşullarına ve dönemin üst tabaka insanlarına da tanıklık ederiz.

Yeraltından Notlar

Rus edebiyatının temel taşlarından biri olan Dostoyevski, Yeraltından Notlar ile yepyeni bir çığır açar. ‘Yeraltı’ diye adlandırdığı dünyasında yaşayan, her şeye, toplumun samimiyetsiz düzenine ve gerçek olmayıp gerçekmiş gibi yaşanan bütün hayatlara karşı bir adamın büyük bir isyan metnidir. 20. yüzyılın varoluşçu metinlerine zemin hazırlayan Dostoyevski bir başyapıta imza atarken modern insanın her cümlede kendini, yaşamını sorgulayacağı ve mutlaka tanıdık izler bulacağı bir eser kaleme almıştır.

Vampir Carmilla

Karanlıklar Prensesi Vampir Carmilla, İrlandalı yazar Sheridan Le Fanu’nun 1872 yılında, Dracula’dan çok önce yazılmış vampir hikâyesidir. Yayımlandığı dönem koşullarında kadın vampir ve kurbanları arasındaki ilişkiler açısından oldukça yadırganan eser, vampir kültürünün giderek artmasında öncü bir yere sahip olmuştur.

Benjamin Button’ın Tuhaf Hikayesi

F. Scott Fitzgerald, 20. yüzyıl Amerikan ve dünya edebiyatının en önemli isimlerinden. Ünlü eseri Muhteşem Gatsby’nin yanı sıra birçok önemli esere imza atmış olan Fitzgerald, zekice bir kurguyla oluşturduğu Benjamin Button’ın Tuhaf Hikâyesi’nde zaman kavramı ve sıradan sosyal hayatlarımız üzerine okuru düşünmeye davet ediyor.

Zaman Makinesi

Bilimkurgu edebiyatın en büyük isimlerinden öncü H. G. Wells, günümüzden oldukça uzun bir zaman önce, 19. yüzyılda kaleme aldığı zamanın ötesine uzanan eserleriyle hâlâ aşılamamış bir dehadır. Onun 1895’te yayımlanan Zaman Makinesi adlı romanı, zaman yolculuğuyla ilgili yazılmış ilk eserlerdendir.

Beyaz Geceler

Dünya edebiyatının büyük isimlerinden Dostoyevski’nin henüz çok genç yaşta yazdığı Beyaz Geceler, Petersburg’un dört gecesinde geçer. Tek başına yürüyüş yaptığı gecelerden birinde Nastenka isimli genç bir kadınla tanışan isimsiz anlatıcı, bu dört gecede onunla dostluk kurarak genç kadına âşık olur. İki yalnız ruhun birbirlerinde soluk aldıklarını, yalnız dünyalarındaki karanlığı bu dört gecelik sohbetler sayesinde aydınlattıklarını okurken hüzünlü bir aşk hikâyesinin de tanığı oluruz.

Olağanüstü Bir Gece

Bir arayışın ve kendini bulmanın öyküsü Olağanüstü Bir Gece, yaşama karşı yabancılaşan bir adamın karşılaştığı birkaç basit olayla birlikte dönüşümünü anlatır. Zweig, bizlere yaşamanın nefes almaktan farklı bir deneyim istediğini fark ettirmek ister. İnsanlığın derin kötücül hazlarını keşfettiği bir gecede duygularını anlamaya çalışan bu adamın tek geceyi kapsayan öyküsü 20. yüzyılın büyük isimlerinden Stefan Zweig’ın dingin bir akışla kurguladığı kısa öykülerinden biri.

Sokrates'in Savunması

Felsefenin yapıtaşlarından Sokrates, ardında yazılı hiçbir kaynak bırakmamış olsa da, öğrencisi Platon sayesinde onun düşüncelerine erişme imkânı buluruz. Sokrates’in Savunması da, onun gençleri olumsuz etkilediğine ve dinsizliğe sevk ettiğine dair iddialar karşısında kendini savunduğu mahkeme konuşmasına dayanır.
Mahkemedeki tanıklardan biri olan Platon, Sokrates’in ölümünden kısa bir süre sonra bu metni kaleme alarak onu yüzyıllar boyu Sokrates hakkındaki bilgileri taze kılacak şekilde ölümsüzleştirmiştir.

İtiraflarım

Bir arayışın tezahürlerinden ibaret olan İtiraflarım, Tolstoy’un yaşamın anlamına dair uzun uzun düşünüp büyük bir arayış içinde olduğu zamanlarını düşünce kuytuluklarından günyüzüne çıkardığı eseridir. Rus edebiyatının en önemli isimlerinin başında gelen, dünya edebiyatına ölümsüz eserler vermiş olan Tolstoy’un varoluşa dair her insan gibi sordukları, tatmini, hayatı ve yaptıklarına dair sorgularıyla bu eserde onu kendimize daha yakın bulur, onu ve eserlerini anlamaya daha da yaklaşırız.

Hamlet

İngiliz ve dünya edebiyatının en büyük isimlerinden William Shakespeare, Hamlet’te trajik bir intikam hikâyesini konu edinir. Hamlet, babasını öldürüp annesiyle evlenen amcası Caludius’tan intikam almak için planlar yapar. Delilikle gerçeklik, kaotik ilişkiler, ahlak ve ihanet gibi bütün insanlığı her zaman ilgilendiren kavramlar üzerine vazgeçilmez bir eser olan Hamlet’te şiirsel bir ahengin yüzyılları aşarak dünyamızda yeniden hayat bulmasını keşfedeceksiniz.

Shakespeare ile aramızdaki kültürel, coğrafi, zamansal ve algısal mesafeleri kapatmanın bir yolu yok belki, ama onun dünya ile sahne arasında kurduğu dönüşüm mekânlarındaki yansımalar oyununa yeni bir çevirinin yer değiştiren kelimeleriyle katılmaya davet ediyoruz sizi. Bulduğu her aralıkta sonsuzca dönüşen ve yaratan saf şiirin dramla bedenlenmiş oyununa.

I hold the world but as the world, Gratiano,
A stage, where every man must play a part,
And mine a sad one.
Dünya neyse o, Gratiano, benim gözümde,
Yani bir sahne; herkesin bir rolü var bu sahnede
Ve payıma kederli bir rol düştü benim de.

Ne kaya, ne toprak, ne de engin denizler durabilir karşısında,

O elim gün gelip çattığında,

Nasıl korusun kendini güzellik, ne yapsın da

Baş etsin onunla bir sıkım canıyla?

Nasıl karşı koysun yazın bal soluğu,

Peş peşe saldıran günlerin azılı kuşatmasına?

“Hepsinden önemlisi, kendine karşı dürüst ol. O zaman başkalarına karşı da dürüst olursun.”

İngiliz ve dünya edebiyatının en büyük isimlerinden William Shakespeare, Hamlet’te trajik bir intikam hikayesini konu edinir. Hamlet, babasını öldürüp annesiyle evlenen amcası Caludius’tan intikam almak için planlar yapar. Delilikle gerçeklik, kaotik ilişkiler, ahlak ve ihanet gibi bütün insanlığı her zaman ilgilendiren kavramlar üzerine vazgeçilmez bir eser olan Hamlet’te şiirsel bir ahengin yüzyılları aşarak dünyamızda yeniden hayat bulmasını keşfedeceksiniz.

“Olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu. Şansın karşına çıkardığı bütün kötü şeylere dayanmak mıdır soyluluk, yoksa onlarla mücadele edip üstesinden gelmek midir?”

William Shakespeare (1564-1616): İngiliz şair ve oyun yazarı, eserlerinde insanlık durumlarını dile getiriş gücüyle dört yüz yıldır okur ve seyircilerini etkilemeyi sürdürüyor. Hasan Âli Yücel Klasikler dizimizde Bir Yaz Gecesi Rüyası (Özdemir Nutku çevirisi) adıyla yer alan bu oyunda Shakespeare, yaşamı oyun içinde bir dizi oyun olarak sunar. Diğer komedilerinde olduğu gibi bu oyunda da yaşadığı çağın gerçekliğinden yola çıkmakta, ama yine doğaüstü ögeler, düşsel ülkeler ve masal kahramanlarıyla bu karmaşık gerçekliği zenginleştirmektedir. Bahar Noktası’nda hem çağın özgürleşen insanlarından, hem antik mitolojiden, hem de İngiliz folklorundan esinlenilerek yaratılmış bir yüksek Rönesans ve geleneksel halk kültürü bireşimiyle karşılaşırız.

Shakespeare ile aramızdaki kültürel, coğrafi, zamansal ve algısal mesafeleri kapatmanın bir yolu yok belki, ama onun dünya ile sahne arasında kurduğu dönüşüm mekanlarındaki yansımalar oyununa yeni bir çevirinin yer değiştiren kelimeleriyle katılmaya davet ediyoruz sizi. Bulduğu her aralıkta sonsuzca dönüşen ve yaratan saf şiirin dramla bedenlenmiş oyununa.

We are such stuff
As dreams are made on, and our little life
Is rounded with a sleep.
Bizler aynı hamurdan yoğrulmuşuz düşlerle
Ve naçiz hayatımız döner döner,
Bir uykuyla son bulur gene.

Shakespeare ile aramızdaki kültürel, coğrafi, zamansal ve algısal mesafeleri kapatmanın bir yolu yok belki, ama onun dünya ile sahne arasında kurduğu dönüşüm mekanlarındaki yansımalar oyununa yeni bir çevirinin yer değiştiren kelimeleriyle katılmaya davet ediyoruz sizi. Bulduğu her aralıkta sonsuzca dönüşen ve yaratan saf şiirin dramla bedenlenmiş oyununa.

And as imagination bodies forth
The forms of things unknown,
the poet’s pen
Turns them to shapes, and gives
to airy nothing
A local habitation and a name.

Hayalgücü bilinmedik suretler yarattıkça,
Şairin kalemi şekil katar bunlara
Ve bir yer, bir ad verir uçucu yokluğa.

Shakespeare ile aramızdaki kültürel, coğrafi, zamansal ve algısal mesafeleri kapatmanın bir yolu yok belki, ama onun dünya ile sahne arasında kurduğu dönüşüm mekânlarındaki yansımalar oyununa yeni bir çevirinin yer değiştiren kelimeleriyle katılmaya davet ediyoruz sizi. Bulduğu her aralıkta sonsuzca dönüşen ve yaratan saf şiirin dramla bedenlenmiş oyununa.

And as imagination bodies forth
The forms of things unknown,
the poet’s pen
Turns them to shapes, and gives
to airy nothing
A local habitation and a name.

Hayalgücü bilinmedik suretler yarattıkça,
Şairin kalemi şekil katar bunlara
Ve bir yer, bir ad verir uçucu yokluğa.

Shakespeare ile aramızdaki kültürel, coğrafi, zamansal ve algısal mesafeleri kapatmanın bir yolu yok belki, ama onun dünya ile sahne arasında kurduğu dönüşüm mekânlarındaki yansımalar oyununa yeni bir çevirinin yer değiştiren kelimeleriyle katılmaya davet ediyoruz sizi. Bulduğu her aralıkta sonsuzca dönüşen ve yaratan saf şiirin dramla bedenlenmiş oyununa.

We are such stuff
As dreams are made on, and our little life
Is rounded with a sleep.
Bizler aynı hamurdan yoğrulmuşuz düşlerle
Ve naçiz hayatımız döner döner,
Bir uykuyla son bulur gene.

Setin İçindeki Kitaplar

Hırçın Kız

“Huysuz bir kadın suyu bulanmış çeşmeye benzer. Kararmış, çamurlanmış, hastalanmış ve uzaklaşmıştır iştah uyandırmaktan. İnsan susuzluktan perişan olsa bile, içemez o çamurlu sudan” diyor üstat Shakespeare, kahramanı Katharina’nın ağzından. Shakespeare sahnelenmek üzere özgün bir hikâye hiç uydurmamış desek yeridir. Başına buyruk bir kadının yola getirilmesini sahneye taşımak için 14. yüzyılda İspanya’da Kastil diliyle yazılmış olan “pek özgür kişilikli, çok ateşli bir tabiatı olan bir kadınla evlenen genç bir adam” hakkında bir hikâyeden yararlandığı söylenir. Londra’da ilk kez 1593’te sahnelendiği tahmin edilen Taming of the Shrew (Huysuz Kadının Evcilleştirilmesi) Türkçeye ilk kez ancak 1934’de çevrilebilmiş. Yani 400 yaşını aşmış bu yapıtla tanışıklığımız sadece 80 yıllık... Yapıtı dünya çapında üne kavuşturan birçok uyarlama yapıldı. En iyi bilineni müziğini Cole Porter’ın yaptığı 1948 tarihli Kiss me Kate müzikaliydi.

Yalnızca sahnelerde değil, 1912’den başlayarak beyaz perdede, 1939’dan başlayarak TV ekranlarında da boy gösterdi Hırçın Kız. Sayılamayacak kadar çok kez hem de. Ve işte o ünlü hikâye bu kitabın içinde… ZA.

Yetişkinlere Shakespeare

William Shakespeare sayısız kuşaklara hitap etmiş, oyunları bu gök kubbe altındaki tüm dillere çevrilmiş bir ozan. Ama acaba o ve eserleri hakkında ne kadar bilginiz var? Çoğumuz için Shakespeare biraz göz korkutucu ve (fısıldayarak söyleyebilirsiniz) azıcık da yorucu olabilir. Bazı oyunlarında uyukluyor musunuz? Olaylar kafanızı mı karıştırıyor? Merak etmeyin, bu konuda yalnız değilsiniz. O halde hakkında daha fazla bilgi edinmek, onunla daha çok yakınlaşmak, hatta çocuklarınızın ödevlerine yardımcı olmak için bu kitabı okumanız gerek. Kitapta araştırmacıları uğraştıran karmaşık sorunları da ele alıyoruz: Oyunlarını gerçekten o mu yazdı? Oyunları onun çağında nasıl oynanırdı? Sonelerindeki “Esmer Hanım,” “Sarışın Genç” kim olabilir? Üstelik yazdıklarının tarihi çerçevesi, özel yaşamı, çağdaşları ve etkileşimleri, dili ve şiirsel yeteneği, çok bilinen tiratları ve yapıtlarından ünlü alıntılar, icat ettiği deyişlerle sözcükler gibi ek bilgileri de cabası. Stratfordlu eldivencinin oğlu ve onun hayal gücümüz ve dilimiz üstündeki benzersiz etkileri sayesinde dünya çok daha zengin bir yer oldu ve umarız ki bu kitabı okuyup bitirdiğinizde siz de aynen bizim gibi büyük bir hayranlık ve coşku içinde kalacaksınız.

On İkinci Gece

“Ah, o dostlar! Yüzüme gülüyorlar, arkamdan neler söylüyorlar. Oysa düşmanlar... Küfürlerini yüzüme karşı sıralayıp, gözlerimin içine bakıp sövüyorlar bana. Düşmanımla kendimi tanıyorum, dostumla aldanıyorum.”

Evrensel gerçeklerin bilge ozanı Shakespeare soytarı Feste’ye bu sözleri söyletir On İkinci Gece’de. Shakespeare’in iki adı olan nadir oyunlarından biridir Twelfth Night ya da What You Will (Nasıl Arzu Ederseniz). Bilinen adının On İkinci Gece olmasının nedeni, İngiliz Kraliyet sahnelerinde Noel’in on ikinci gecesi oynanmak üzere yazılması. Birçok yanlış kurulmuş, yanlış giden aşk ilişkisinin anlatıldığı oyun, Noel şenliklerinin bu özel gününde olduğu gibi, her şeyin ters yüz olduğu, yanlışlık üstüne yanlışlık yaşandıktan sonra mutluluğun herkesin kapısını çaldığını anlatan, neşeli mi neşeli bir komedi. İnsan Malvolio’nun düştüğü tuzağa mı yansın, tuzaktaki perişan haline mi gülsün, aşk ilişkilerinin çetrefil gidişatına mı şaşsın, bilemez. Shakespeare’in karmaşık aşk ilişkilerini dile getirirken döktürdüğü yanık dizeler ise tam gülecekken hüzünlendirir insanı, aşk ölümle, kederle, hüzünle iç içe geçer, metni dinlerken ılık bir rüzgâra kapılır, savrulursunuz. Yaşamın ozanıdır Shakespeare, yaşamın aynasıdır On İkinci Gece.ZA

Kısasa Kısas

“Dünyada değişen bir şey yok. İyilik öylesine kızgın alevlerle karşılaşıyor ki, ancak her şey hepten çökerse dünya düzelecek gibi. Sadece yeni olan talep ediliyor; eskiyen her şey tehlikeye düşüyor. Herhangi bir şeyde sebat etmek cesaret ister oldu. Toplumların güvencesini sağlayan gerçekler zorla ayakta kalabiliyor; oysa dostlukları yerle bir eden bencillik almış başını gidiyor.”

İnanılır gibi değil ama Shakespeare’in Kısasa Kısas (Measure for Measure) oyununda geçen bu kehanet gibi sözleri 1603 ya da 1604’te yazdığı sanılıyor. Kısasa Kısas üstadın sorunlu oyunları arasında sayılır. Komedi midir, trajedi midir, tartışılır durur. Kimileri Rönesans dönemi yazarlarından Cintio’nun Hekatominti adlı yapıtından, kimileri de Wheatsone adındaki tiyatro yazarının Promos ve Casandra adlı oyunundan esinlenerek yazdığını ileri sürer. Gel gör ki, iki yazar da, yapıtları da tarihte iz bırakmazken Shakespeare’in oyunu sahneleri fethetmekle kalmamış, ünlü besteci Wagner’a da bir operası için ilham vermiş... İktidarın el değiştirmesiyle toplumdaki değerlerin, düzenin sarsılmasını, günümüzde de acısı çekilen baskıcı despotları anlatırken Shakespeare yalnızca yazarlık yeteneklerini değil, gözlem gücünü de sergiler. Adalet, yasalar, yönetimlerin haksızlıkları, ne takılırsa aklınıza... Hepsini görmüş, hepsini yazmış. ZA

Venedik Taciri

Shakespeare’in 16. yüzyıldaki Venedik ortamına yerleştirdiği bu demir leblebi gibi oyun paranın egemenliği altındaki insanın çırpınışlarını ön plana alır. Ama anlattığı tek şey bu değil. Ne olursa olsun bozulmayan dostluklar da anlatılır bu oyunda. Üstüne para gölgesi düşse de... Yazdığı her oyunda olduğu gibi burada da üstat Shakespeare insancıllığını ön plana çıkarır. Dünya edebiyatında benzersiz bir karakter olarak unutulmazlar arasına giren Yahudi tefeci Shylock alacağını tahsil etmek için bir insanı kesip etini almaya kalkınca öfkemize, Hıristiyan Venediklilerin itip kakması yüzünden mağdur haliyle merhametimize hedef olur. Oyunun anlattıkları bitmedi! Yaşadığı dönemin erkek egemen ama haşmetli bir kraliçe tarafından yönetilen toplumuna gönderme yapan Shakespeare seçtikleri erkekle evlenemeyen kadınların mutsuzluğunu, umarsızlığını da dile getirir. Trajediden komediye salınıp duran Venedik Taciri, mucizeleriyle, hileleriyle, sürprizleriyle zaman zaman dokunaklı olabilen bir şenliktir. ZA

Setin İçindeki Kitaplar

HIRÇIN KIZ

“Huysuz bir kadın suyu bulanmış çeşmeye benzer. Kararmış, çamurlanmış, hastalanmış ve uzaklaşmıştır iştah uyandırmaktan. İnsan susuzluktan perişan olsa bile, içemez o çamurlu sudan” diyor üstat Shakespeare, kahramanı Katharina’nın ağzından. Shakespeare sahnelenmek üzere özgün bir hikâye hiç uydurmamış desek yeridir. Başına buyruk bir kadının yola getirilmesini sahneye taşımak için 14. yüzyılda İspanya’da Kastil diliyle yazılmış olan “pek özgür kişilikli, çok ateşli bir tabiatı olan bir kadınla evlenen genç bir adam” hakkında bir hikâyeden yararlandığı söylenir. Londra’da ilk kez 1593’te sahnelendiği tahmin edilen Taming of the Shrew (Huysuz Kadının Evcilleştirilmesi) Türkçeye ilk kez ancak 1934’de çevrilebilmiş. Yani 400 yaşını aşmış bu yapıtla tanışıklığımız sadece 80 yıllık... Yapıtı dünya çapında üne kavuşturan birçok uyarlama yapıldı. En iyi bilineni müziğini Cole Porter’ın yaptığı 1948 tarihli Kiss me Kate müzikaliydi.

Yalnızca sahnelerde değil, 1912’den başlayarak beyaz perdede, 1939’dan başlayarak TV ekranlarında da boy gösterdi Hırçın Kız. Sayılamayacak kadar çok kez hem de. Ve işte o ünlü hikâye bu kitabın içinde… ZA.

YETİŞKİNLERE SHAKESPEARE

William Shakespeare sayısız kuşaklara hitap etmiş, oyunları bu gök kubbe altındaki tüm dillere çevrilmiş bir ozan. Ama acaba o ve eserleri hakkında ne kadar bilginiz var? Çoğumuz için Shakespeare biraz göz korkutucu ve (fısıldayarak söyleyebilirsiniz) azıcık da yorucu olabilir. Bazı oyunlarında uyukluyor musunuz? Olaylar kafanızı mı karıştırıyor? Merak etmeyin, bu konuda yalnız değilsiniz. O halde hakkında daha fazla bilgi edinmek, onunla daha çok yakınlaşmak, hatta çocuklarınızın ödevlerine yardımcı olmak için bu kitabı okumanız gerek. Kitapta araştırmacıları uğraştıran karmaşık sorunları da ele alıyoruz: Oyunlarını gerçekten o mu yazdı? Oyunları onun çağında nasıl oynanırdı? Sonelerindeki “Esmer Hanım,” “Sarışın Genç” kim olabilir? Üstelik yazdıklarının tarihi çerçevesi, özel yaşamı, çağdaşları ve etkileşimleri, dili ve şiirsel yeteneği, çok bilinen tiratları ve yapıtlarından ünlü alıntılar, icat ettiği deyişlerle sözcükler gibi ek bilgileri de cabası. Stratfordlu eldivencinin oğlu ve onun hayal gücümüz ve dilimiz üstündeki benzersiz etkileri sayesinde dünya çok daha zengin bir yer oldu ve umarız ki bu kitabı okuyup bitirdiğinizde siz de aynen bizim gibi büyük bir hayranlık ve coşku içinde kalacaksınız.

ON İKİNCİ GECE

“Ah, o dostlar! Yüzüme gülüyorlar, arkamdan neler söylüyorlar. Oysa düşmanlar... Küfürlerini yüzüme karşı sıralayıp, gözlerimin içine bakıp sövüyorlar bana. Düşmanımla kendimi tanıyorum, dostumla aldanıyorum.”

Evrensel gerçeklerin bilge ozanı Shakespeare soytarı Feste’ye bu sözleri söyletir On İkinci Gece’de. Shakespeare’in iki adı olan nadir oyunlarından biridir Twelfth Night ya da What You Will (Nasıl Arzu Ederseniz). Bilinen adının On İkinci Gece olmasının nedeni, İngiliz Kraliyet sahnelerinde Noel’in on ikinci gecesi oynanmak üzere yazılması. Birçok yanlış kurulmuş, yanlış giden aşk ilişkisinin anlatıldığı oyun, Noel şenliklerinin bu özel gününde olduğu gibi, her şeyin ters yüz olduğu, yanlışlık üstüne yanlışlık yaşandıktan sonra mutluluğun herkesin kapısını çaldığını anlatan, neşeli mi neşeli bir komedi. İnsan Malvolio’nun düştüğü tuzağa mı yansın, tuzaktaki perişan haline mi gülsün, aşk ilişkilerinin çetrefil gidişatına mı şaşsın, bilemez. Shakespeare’in karmaşık aşk ilişkilerini dile getirirken döktürdüğü yanık dizeler ise tam gülecekken hüzünlendirir insanı, aşk ölümle, kederle, hüzünle iç içe geçer, metni dinlerken ılık bir rüzgâra kapılır, savrulursunuz. Yaşamın ozanıdır Shakespeare, yaşamın aynasıdır On İkinci Gece.ZA

KISASA KISAS

“Dünyada değişen bir şey yok. İyilik öylesine kızgın alevlerle karşılaşıyor ki, ancak her şey hepten çökerse dünya düzelecek gibi. Sadece yeni olan talep ediliyor; eskiyen her şey tehlikeye düşüyor. Herhangi bir şeyde sebat etmek cesaret ister oldu. Toplumların güvencesini sağlayan gerçekler zorla ayakta kalabiliyor; oysa dostlukları yerle bir eden bencillik almış başını gidiyor.”

İnanılır gibi değil ama Shakespeare’in Kısasa Kısas (Measure for Measure) oyununda geçen bu kehanet gibi sözleri 1603 ya da 1604’te yazdığı sanılıyor. Kısasa Kısas üstadın sorunlu oyunları arasında sayılır. Komedi midir, trajedi midir, tartışılır durur. Kimileri Rönesans dönemi yazarlarından Cintio’nun Hekatominti adlı yapıtından, kimileri de Wheatsone adındaki tiyatro yazarının Promos ve Casandra adlı oyunundan esinlenerek yazdığını ileri sürer. Gel gör ki, iki yazar da, yapıtları da tarihte iz bırakmazken Shakespeare’in oyunu sahneleri fethetmekle kalmamış, ünlü besteci Wagner’a da bir operası için ilham vermiş... İktidarın el değiştirmesiyle toplumdaki değerlerin, düzenin sarsılmasını, günümüzde de acısı çekilen baskıcı despotları anlatırken Shakespeare yalnızca yazarlık yeteneklerini değil, gözlem gücünü de sergiler. Adalet, yasalar, yönetimlerin haksızlıkları, ne takılırsa aklınıza... Hepsini görmüş, hepsini yazmış. ZA

VENEDİK TACİRİ

Shakespeare’in 16. yüzyıldaki Venedik ortamına yerleştirdiği bu demir leblebi gibi oyun paranın egemenliği altındaki insanın çırpınışlarını ön plana alır. Ama anlattığı tek şey bu değil. Ne olursa olsun bozulmayan dostluklar da anlatılır bu oyunda. Üstüne para gölgesi düşse de... Yazdığı her oyunda olduğu gibi burada da üstat Shakespeare insancıllığını ön plana çıkarır. Dünya edebiyatında benzersiz bir karakter olarak unutulmazlar arasına giren Yahudi tefeci Shylock alacağını tahsil etmek için bir insanı kesip etini almaya kalkınca öfkemize, Hıristiyan Venediklilerin itip kakması yüzünden mağdur haliyle merhametimize hedef olur. Oyunun anlattıkları bitmedi! Yaşadığı dönemin erkek egemen ama haşmetli bir kraliçe tarafından yönetilen toplumuna gönderme yapan Shakespeare seçtikleri erkekle evlenemeyen kadınların mutsuzluğunu, umarsızlığını da dile getirir. Trajediden komediye salınıp duran Venedik Taciri, mucizeleriyle, hileleriyle, sürprizleriyle zaman zaman dokunaklı olabilen bir şenliktir. ZA